گردبادهایی با قدرت ویرانگر
گردبادها قدرتی خارقالعاده دارند. آنها به هرجا که میرسند ویران میکنند. دو گردباد "مارسیا" و "لام" چند روز پیش بخشهایی از استرالیا را ویران کردند: گردباد "مارسیا" در شمال شرق و گردباد "لام" در مناطق شمالی استرالیا.
دوگردباد در یک روز
استرالیا تا کنون دو گردباد مهیب را در یک روز تجربه نکرده بود. سازمانهای هواشناسی این کشور اعلام کردهاند که قدرت گردباد "مارسیا" به بالاترین درجه تخریبِ پنج رسید و گردباد "لام" نیز قدرتی با درجه چهار داشت. گردباد مارسیا سبب ایجاد امواج بلندی در سواحل کوئینزلند شد و سرعت آن به ۲۹۵ کیلومتر در ساعت رسید.
ویرانی در مناطق ساحلی
این دو گردباد در چند شهر استرالیا ویرانیهای گستردهای برجای گذاشتند. ساختمانها و خودروهای بسیاری آسیب دیدند. تنها در ایالت کوئینزلند حدود ۱۵۰۰ خانه تخریب شدند. با قطع حدود ۱۸۰۰ کابل برق و کابلهای تلفن هزاران نفر از دسترسی به روشنایی و تماس تلفنی محروم شدند. خوشنبختانه سیستم هشداردهنده اولیه در این کشور سبب شد که میزان خسارتها محدود بماند.
سه نام برای یک پدیده
گردباد را در شمال شرق آسیا "تایفون" مینامند. همین پدیده را در سواحل آمریکا "هاریکن" و در هند و استرالیا "سیکلون" میخوانند. بهرغم سه نام مختلف، شیوه شکلگیری گردبادها در سراسر جهان شبیه به هم است.
چگونگی ایجاد گردباد
یکی از شرایط ایجاد گردباد وجود حرارت دست کم ۲۶ درجه سانتیگراد در سطح زمین است که سبب بخار شدن آب دریاها میشود و این بخار آب به سمت بالا به حرکت در میآید. در صورتی که این توده هوای گرم و مرطوب در جریان بالا رفتن با هوای سرد و خشک ابری برخورد کند، با حالت انفجاری به سمت بالا پرتاب میشود. در چنین شرایطی وزش بادی با سرعتی تا ۳۵۰ کیلومتر در ساعت ایجاد میشود.
چرخش گردباد
وزش باد از جهتهای گوناگون سبب میشود که این توده هوا تا حدود ۵۰ کیلومتر در ساعت به شدت به چرخش درآید و به صورتهای مخروط یا شکل و اندازههایهای مختلف به سوی زمین حرکت کند. این باد میتواند تا صدها متر عرض داشته باشد.
برخورد با زمین
با برخورد گردباد با آب سواحل دریا قدرت آن از بین میرود. بیشترین خسارتها به خاطر امواجی است که این گردباد در پی برخورد به آب بوجود میآورد. در پی این برخورد امواجی بلند شکل میگیرند که به سوی ساحل به جریان میافتند. تایفون "نانمادول" در چین در ماه اوت سال ۲۰۱۱ میلادی یکی از انواع گردبادهایی بود که خسارتهای فراوانی بر جای گذارد.
نمونه گردباد سندی در شمال آمریکا
"سندی" یکی از مخربترین گردبادهایی است که تا کنون در اقیانوس اطلس اندازهگیری شده است. این گردباد در سواحل شمال آمریکا در ایالتهای نیوجرسی و نیویورک ویرانیهای فراوانی به بار آورد. گردباد سندی با سرعتی بیش از ۱۴۵ کیلومتر در ساعت سبب ایجاد امواجی بلندتر از چهارمتر شد که به سوی ساحل این کشور روان شدند و آتش سوزی، قطع برق، فروپاشی بندها و سدهای محافظ از جمله ویرانیهای آن بودند.
گردباد ویرانگر
"تورنادو" نوعی گردباد است که با افزایش دما و به آسمان رفتن هوای گرم و پائین آمدن هوای سرد از آسمان به زمین بوجود میآید. اینهمگرایی هوایگرم در بالا و هوای سرد در پایین، سبب ایجاد دیواری از ابر میشود و گردبادی با قطری تا حداکثر یک کیلومتر شکل میگیرد.
پرسرعتترین گردباد
"تورنادو" که در پی برخورد هوای گرم بالا رونده و هوای سرد پایین آمده بوجود میآید، سرعتاش بسیار زیاد است و با رعد و برق همراه است. سرعت گردباد تورنادو میتواند به ۵۰۰ کیلومتر در ساعت برسد. از این نظر تورنادو در میان انواع گردبادها مقام نخست را دارد.
تورنادود در غرب آمریکا
پس از وزش گردباد "تورنادو" ویرانی همه جا را فرا میگیرد. گردبادهای تورنادو حدود ۱۰۰ بار در سال غرب آمریکا را میپیماید و این مناطق را تخریب میکند. در غرب آمریکا هوای سرد و خشک شمال با هوای گرم و مرطوب خلیج مکزیک برخورد میکند. فقط در سواحل شمال آلمان میتوان شاهد شکلگیری تورنادو بود.