پیشنهاد غرب: تعلیق فردو در مقابل کاهش برخی تحریم‌ها
۱۳۹۱ اسفند ۱۰, پنجشنبه
پس از پایان مذاکرات دو روزه اتمی در آلماتی، مسئولان رسمی ایران و کشورهای غربی روند گفت‌وگوها را در مجموع مثبت ارزیابی کردند. سعید جلیلی، رئیس‌هیات مذاکره کننده ایران، گفت‌وگوهای هستهای را "مثبت" خواند و رویکرد کشورهای ۱+۵ را "واقع‌بینانه" دانست. اما او همزمان تصریح کرد که هنوز برای دستیابی به توافقی قطعی "راهی طولانی" در پیش است.
کاترین اشتون، سرپرست گروه ۱+۵ در مذاکرات نیز ضمن مثبت خواندن گفت‌وگوها، برداشتن "گام‌های عملی" در آینده را مهم دانست. جان کری و ویلیام هیگ، وزیران امور خارجه آمریکا و بریتانیا نیز روند مذاکرات را "مفید" و "رو به پیشرفت" ارزیابی کردند
جزئیات پیشنهاد غرب به ایران
اما جزئیات گفت‌وگو میان نمایندگان ایران و گروه ۱+۵ چه بوده است که اغلب مسئولان ایرانی و خارجی آن را "مثبت و مفید" ارزیابی می‌کنند؟
خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی به نقل از یک دیپلمات آمریکایی که نخواست نامش فاش شود نوشت که گروه ۱+۵ امتیازهای بیشتری نسبت به گذشته به ایران داده است.
به گفته این مقام آمریکایی، تعطیلی کامل مرکز غنی‌سازی فردو از خواسته‌های کشورهای غربی حذف شده، اما در مقابل تعلیق غنی‌سازی ۲۰ درصدی در این مرکز اتمی به عنوان پیش‌شرطی برای توافق‌های بعدی در نظر گرفته شده است.
به گفته این دیپلمات آمریکایی، ایران اجازه دارد "به صورت محدود" اورانیوم با غلظت بالا را نگهداری کند. وی افزود که اورانیوم با غلظت بالا می‌تواند برای سوخت در راکتور اتمی تهران مورد استفاده پزشکی و تحقیقاتی قرار گیرد.
تعلیق فعالیت مرکز اتمی فردو
بنا به ارزیایی این مقام آمریکایی، تعلیق غنی‌سازی اورانیوم در مرکز زیرزمینی فردو با این هدف صورت می‌گیرد که از راه‌اندازی فوری و مجدد آن در آینده جلوگیری شود. به نظر می‌رسد این نخستین باری است که کشورهای غربی با نگهداری اورانیوم ۲۰ درصد غنی‌شده در ایران مشکلی ندارند، به شرط آنکه این روند در آینده تعلیق شود.
کشورهای غربی نیز در مقابل برخی از اقدامات تنبیهی خود نظیر تحریم نفت ایران را کاهش خواهند داد. این مقام آمریکایی تصریح کرد که اما تحریم‌های فلج‌کننده علیه ایران در بخش‌های مالی و نفتی همچنان به قوت خود باقی خواهند ماند.
وی افزود که شورای امنیت سازمان ملل و اتحادیه اروپا در صورت پذیرش پیشنهاد گروه ۱+۵ از سوی ایران، تصویب تحریم‌های جدید علیه تهران را متوقف خواهند کرد.
بنا به ارزیابی آسوشتیدپرس، پیشنهاد گروه ۱+۵ در راستای دور کردن ایران از ساخت بمب‌اتمی و جلوگیری از یک مسابقه تسلیحاتی هستهای در خاورمیانه است.
عدم تعیین مهلت، اما پاسخ فوری
کشورهای ۱+۵ برای پذیرش پیشنهادهای خود از سوی ایران مهلتی را تعیین نکرده‌اند، اما از تهران خواسته‌اند که هر چه زودتر به این پیشنهادها پاسخ دهد، "زیرا گذشت زمان به سود ایران نیست".
این دیپلمات آمریکایی تاکید کرد که «ایران هر روز باید هزینه بپردازد، آنچنانکه تا کنون این هزینه را پرداخته است و پس از این نیز با افزایش هزینه‌ها روبرو خواهد شد».
آسوشیتدپرس در گزارش خود می‌نویسد که تحریم‌های سنگین سبب کاهش ارزش ریال شده و موجی از گرانی و تورم را در ایران بدنبال داشته است. تاثیر تحریم‌های بین‌المللی بر بازار کار در ایران نیز آشکار است و تا کنون بسیاری از ایرانیان شغل خود را از دست داده‌اند یا قادر به جذب در بازار کار نیستند.
این دیپلمات آمریکایی در ارزیابی خود از مذاکرات آلماتی گفت که فکر نمی‌کند که گروه ۱+۵ در برابر ایران کوتاه آمده است، اما همزمان تاکید کرد که هدف گروه ۱+۵ ارائه پیشنهادی منصفانه به ایران بوده تا زمینه‌های اعتماد‌سازی برای هر دو طرف فراهم شود.
وی تاکید کرد که روند گفت‌وگو به معنای "نرمش در مقابل ایران نبوده"، اما در مجموع پیشنهاد جدید "تاثیرات چشمگیری" در پی خواهد داشت.
واکنش هیات ایرانی به پیشنهاد جدید
بنا به گزارش آسوشتیدپرس، هیات ایرانی نیز پس از آگاهی از این پیشنهادها با انرژی بیشتری خواستار گفت‌وگو با دیپلمات‌های غربی به جز آمریکاییان بوده است.
هیات ایرانی به سرعت با برپایی نشست کارشناسان فنی در ۱۸ مارس (۲۸ اسفند) در استانبول و همچنین برگزاری دور بعدی مذاکرات در ۵ آوریل (۱۶ فروردین) در آلماتی موافقت کرده است.
گفته می‌شود که دیپلمات‌های آمریکایی در آلماتی با سفر به کشورهای عربستان سعودی، اردن و اسرائیل می‌کوشند که متحدان خود را در منطقه از روند مذاکرات اتمی مطلع سازند. بنا به گزارش آسوشیتدپرس، پیشنهاد جدید کشورهای غربی احتمالاَ سبب ناخشنودی مقامات اسرائیلی خواهد شد.
سایت "بازتاب امروز" نیز ضمن اشاره به سخنان این دیپلمات آمریکایی در مقاله‌ای با عنوان "سه هویج کوچک در برابر تعلیق ۲۰ درصد" نوشت: «سه امتیاز پیشنهادی غرب به ایران در این مذاکرات، لغو تحریم بانک مرکزی از سوی اتحادیه اروپا، لغو تحریم شرکت ملی نفتکش و شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی و افزایش ۹ کشور دیگر از خریداران معاف شده نفت ایران از تحریم‌های آمریکا، به ۱۵ کشور مستثنی شده فعلی است.» این جزئیات تا کنون از سوی هیچ منبع غربی و ایرانی هنوز تایید نشده است.