نجفی: آرامش گورستانی دانشگاهها به نفع کشور نیست
۱۳۹۳ شهریور ۱۶, یکشنبه
محمدعلی نجفی، سرپرست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، روز یکشنبه (۱۶ شهریور / ۷ سپتامبر) در نشست معاونان دانشجویی دانشگاهها درباره حقوق دانشجویان در دانشگاهها و فعالیت‌های سیاسی آنان سخن گفت.
نجفی گفت که دانشجویان دارای روحیه‌ای معترض و پرسشگر هستند و پرسش‌های آنان محدود به مسائل دانشگاهی نمی‌شود، بلکه همه مسائل کشور را در بر می‌گیرد.
وظایف معاونان دانشجویی برای "آرامش و نشاط"
سرپرست وزارت علوم بر مسئولیت مهمی که بر عهده معاونان دانشجویی است تاکید کرد و گفت که بخش مهمی از "آرامش و نشاط" در دانشگاهها به حوزه عملکرد این بخش برمی‌گردد.
پیش از این علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در ۱۱ تیر ماه (۲ ژوئيه) همزمان با استیضاح رضا فرجی دانا، وزیر علوم، بر لزوم "حفظ آرامش در دانشگاه‌های کشور" تاکید کرده بود. محمدعلی نجفی وجود "نشاط" را نیز مهم دانسته است که می‌توان از آن معنای خشنودی دست کم بخش‌هایی از دانشجویان را استنباط کرد.
محمد علی نجفی گفت که معاونان دانشجویی برای آنکه از عهده مسئولیت برقراری "آرامش و نشاط" برآیند باید از اطلاعات بالا درباره وضعیت کشور برخوردار باشند، آمادگی آن را داشته باشند که دانشجویان پرسش‌های خود درباره مسائل کشور را با آنان مطرح کنند و در قانع کردن دانشجویانی که از آنان درباره این مسائل سؤال می‌کنند توانا باشند.
به گفته نجفی، معاونان دانشجویی همچنین باید به دانشجویان علاقمند باشند، رعایت حقوق دانشجویان را که دربرگیرنده حقوق مدنی و شهروندی آنان نیز هست بکنند و نیز بر احکام صادر شده توسط کمیته‌های انضباطی نظارت داشته باشند.
«نباید از اینکه دانشجو به حقوق خود آگاه باشد ترسید»
سرپرست وزارت علوم در بخشی از سخنان خود به موضوع برقراری "آرامش" در دانشگاهها پرداخت. او گفت که این مسئله باید در معاونت دانشجویی جا بیفتد که دانشجویان از حقوق زیادی برخوردار هستند و این حقوق باید رعایت شوند. او گفت: «بخشی از این حقوق به فراخور وظایف شرعی ما به عنوان اولیای تربیتی تعریف می‌شود و بخشی دیگر مربوط به حقوق مدنی و شهروندی دانشجویان است.»
نجفی تاکید کرد نباید از اینکه دانشجو به حقوق خود آگاه باشد ترسید و افزود که هر چه دانشجویان نسبت به حقوق خود آگاه‌تر باشند، امور بهتر پیش می‌رود.
او گفت: «نباید فکر کنیم هر چه تحکم و استبداد در دانشگاهها بیشتر باشد و دانشجو از احقاق حق خود بترسد دانشگاه آرامش پیدا می‌کند. این آرامش گورستانی در دراز مدت به نفع کشور نیست. ما باید به حقوق دانشجو احترام بگذاریم و نگذاریم توسط هر کسی پایمال شود.»
ظاهرا اشاره سرپرست وزارت علوم به تجاوزهایی است که در طول تاریخ جمهوری اسلامی توسط گروه‌های مختلف فشار به حریم دانشگاهها شده و از جمله همراه با ضرب و شتم و دستگیری دانشجویان بوده است. اشاره نجفی می‌تواند در ضمن به کمیته‌های انضباطی دانشگاهها باشد.
لزوم نظارت بر کمیته‌های انضباطی
نجفی پس از تاکید بر حفظ حقوق دانشجویان گفت که معاونان دانشجویی باید بر احکام صادر شده توسط کمیته‌های انضباطی دانشگاهها نظارت داشته باشند.
او گفت کمیته‌های انضباطی یکی از مصادیق مهم رعایت حقوق دانشجویان است. به گفته او، کمیته انضباطی "در اصل یک کمیته تربیتی است" و اگر برخوردی می‌کند باید در جهت تربیت و رشد دانشجو و "سازگار با سن و سال جوان امروز و شرایط جامعه" باشد. به گفته او، اما رأی این کمیته‌ها ممکن است گاه "تحت تاثیر برخی اغراض و عصبانیت‌ها" صادر شود. این است که به گفته سرپرست وزارت علوم، مهم است بر احکام صادرشده توسط آنها نظارت شود.
کمیته‌های انضباطی دانشگاهها که در اوایل انقلاب ۱۳۵۷ ایجاد شدند به عنوان تنها مرجع قانونی در دانشگاهها تعریف شده‌اند که در مورد "تخلفات شغلی و شئونی دانشجویی" تصمیم می‌گیرند. هر کمیته انضباطی متشکل از معاونت دانشجویی، مسئول دفتر نمایندگی نهاد رهبری، معاون پژوهشی، یک نفر عضو هیات علمی دانشگاه و یک دانشجو است. در دایره اختیارات این کمیته‌ها از جمله "رسیدگی به تخلفات دینی، سیاسی یا امنیتی" گنجانده شده است. این کمیته‌ها می‌توانند احکامی چون محرومیت از تحصیل و محرومیت از تسهیلات رفاهی را علیه دانشجویان صادر کنند.
فعالیت تشکل‌های دانشجویی
سرپرست وزارت علوم در بخشی دیگر از سخنان خود به لزوم فعالیت همه "جریان‌های سالم نظام" در قالب تشکل‌های دانشجویی پرداخت. او گفت همه این جریان‌های مزبور باید از فرصت برابر برای رشد برخوردار باشند. او "جذب مشارکت حداکثری در فعالیت‌های دانشجویی" را از سیاست‌های وزارت علوم اعلام کرد.
نجفی اشاره کرد به اینکه در مقاطعی از دوره جمهوری اسلامی برخی دانشجویان تشویق به فعالیت دانشجویی شدند و فعالیت‌شان قانونی بود اما با تغییر رئیس دانشگاه یا دولت به خاطر آن فعالیت‌ها مجازات و محروم از تحصیل شدند.
او گفت: «در گام اول باید یک اطمینان خاطری ایجاد کنیم تا افراد در قالب تشکل‌ها و انجمن‌های مختلف فعالیت کنند.»
نجفی همچنین تشویق به فعالیت صنفی دانشجویان و جمع‌شدن‌شان دور هم برای مطرح کردن نظراتشان را مهم دانست. او در پایان این مبحث به لزوم توجه به "فعالیت‌های قرآنی" دانشجویان و "ایجاد یک حساب خاص" برای این فعالیت‌ها پرداخت.
«نه سیاست‌زدگی، بلکه سیاسی بودن خوب است»
نجفی گفت: «گمان نمی کنم کسی درباره سیاسی بودن دانشگاه و فعالیت های سیاسی دانشجویان تردیدی داشته باشد. مقام معظم رهبری بارها بر این مسئله تأکید داشته اند و افراد را از اینکه دانشجویان غیرسیاسی باشند نهی می‌کنند. حتی ایشان در جلسه ای نقل به مضمون فرمودند: خدا لعنت کند کسی را که دانشجو را غیر سیاسی بخواهد.»
این در حالی است که علی خامنه‌ای۱۱ تیر ماه (۲ ژوئیه) خواهان ممنوعیت فعالیت جریان‌های سیاسی در مراکز عملی کشور شده بود. خامنه‌ای گفته بود که دانشگاه محل فعالیت‌های علمی است و حضور گروه‌های سیاسی مانع و "سمی مهلک" در این راه خواهد بود.
رهبر جمهوری اسلامی در عین حال میان نگرش سیاسی دانشجویان و فعالیت‌های گروه‌های سیاسی در دانشگاه تفاوت گذاشته و تصریح کرده بود: «نگرش، فهم و مشرب سیاسی در میان دانشجویان با تبدیل مراکز علمی به جولانگاه جریان‌های سیاسی تفاوت دارد.»
نجفی نیز گفت که دانشگاه "نباید سیاست‌زده شود". او گفت: «گروه‌های سیاسی خارج از دانشگاه نباید منویات خود را در دانشگاه اجرا کنند، باید از دانشگاه تنش زدایی شود. سیاست زدگی خوب نیست اما سیاسی بودن خوب است.»
نجفی نیز اشاره کرد به اینکه مسائل سیاسی در دانشگاه باید در حاشیه قرار گیرد، چون متن اصلی آن علم، آموزش و پژوهش است.
مخالفت‌ها با دولت و وزارت علوم
نجفی در سخنان خود همچنین به مخالفت‌های مداوم برخی جریانات و رقبای سیاسی با دولت حسن روحانی و وزارت علوم آن اشاره کرد و گفت که انتظار می‌رود رقبای سیاسی اگر کاری به نفع مصالح کشور صورت گیرد آن را تخریب نکنند. او گفت که سیاست اصلی وزارت علوم این است که پاسخ سیاسی به این مخالفت‌ها ندهد و آن را به متن دانشگاه نکشاند، چون "زمین سیاسی در جای دیگری است".
محمدعلی نجفی سخنان خود در باره لزوم توجه به حقوق دانشجویان را در حالی ایراد کرده است که هنوز روشن نیست به مقام وزارت علوم دولت روحانی منصوب خواهد شد یا نه. او در مصاحبه با خبرگزاری فارس گفته است که معرفی شدن او به عنوان وزیر علوم واقعیت ندارد و اگر پیش از این چنین گفته است تنها شوخی بوده است.
نجفی در ۲۹ مرداد ماه (۲۰ اوت) پس از اعلام رای عدم اعتماد مجلس شورای اسلامی به رضا فرجی دانا، وزیر علوم، طی حکمی از سوی رئیس جمهور ایران به عنوان سرپرست وزارت علوم منصوب شد.