عید فطر در افغانستان؛ "عید مردان"

‏"خدا را شکر که عید به پایان رسید": این شکایت نسیمه، دختر ۲۳ ساله افغان است که دل خوشی از ماه رمضان و مراسم عید ندارد. به گفته او، رمضان و ‏عید فطر هم مانند همه چیزهای دیگر در افغانستان از آن مردان است.‏

شغل تمام‌وقت مهمان‌داری

او به آرامی استکان چای خود را به لب نزدیک می‌کند و پیش از اینکه بنوشد، سعی می‌کند با فوت کردن آن را کمی خنک کند. پس از چهار هفته این اولین باری است که نسیمه فرصت پیدا کرده در آرامش چای بنوشد. او می گوید: «دیگر خسته شدم. چند هفته است که از صبح تا شب فقط مشغول تمیز کردن، غذا پختن و ظرف شستن هستم.»

نسیمه اهل شهر مزار شریف در شمال افغانستان است. او چند سالی به مدرسه رفته و مدتی نیز در خانه نزد پدرش سواد آموخته است. نسیمه با دو فرزند خود نزد خانواده شوهرش در یکی از محله‌های مرکزی شهر زندگی می‌کند. او نیز مانند شمار زیادی از دیگر دختران جوان و خانم‌های افغان روزهای عید را بیشتر با پذیرایی از دوستان و اقوام مرد سپری می‌کند. در افغانستان برای عید فطر سه روز تعطیل رسمی برقرار است.

۲۰ نفر زیر یک سقف

زوج‌های جوان در افغانستان معمولا به دلایل اقتصادی و همینطور بنا بر سنت تا مرگ والدین شوهرشان مجبور هستند پیش آنها زندگی کنند. تعداد افرادی که در اینگونه خانواده‌های بزرگ زیر یک سقف زندگی می کنند گاهی به ۲۰ نفر می‌رسد.
نسیمه با لبخندی معنی‌دار توضیح می‌دهد که در چند روز گذشته با شستن هر بشقاب مهمانان شوهرش را نفرین کرده است. البته او خود می‌گوید: «نه از آن نفرین‌های بد!»

نسیمه دو جرعه از چای خود را که حال به دمای مورد دلخواه او رسیده، می‌نوشد و از عدم همکاری مردها در کارهای خانه گلایه می‌کند: «باور کنید که ما در روزهای ماه رمضان از صبح تا شب تلاش می‌کنیم تا بهترین غذاها را برای افطار آماده کنیم. پس از صرف غذا مردان بدون اینکه تشکر ‌کنند می‌گویند که سفره پر از برکت ماه رمضان است. در صورتی که نه برکت رمضان بلکه زحمتی که ما کشیده‌ایم سفره را پر کرده است.»

ماه رمضان؛ ماه پربرکت، اما تنها برای مردان

به نظر او ماه رمضان و عید فطر می‌توانند روزهای مبارک و پربرکتی باشند، اما به شرطی که یا در افغانستان زن نباشی یا در کشوری زندگی کنی که معنی واقعی رمضان درک شده باشد.

عید فطر برای خانم‌ها و دختران جوان یک هفته پس از پایان ماه رمضان آغاز می‌شود. به گفته‌ی نسیمه زمانی که دید و بازدید مردان تمام می‌شود، تازه نوبت زنان می‌رسد: «البته آن هم تنها در صورتی که آقایان به ما اجازه بدهند تا به دیدن قوم و خویش خود برویم.»

دید و بازدید خانم‌ها اغلب تا یک ماه بعد از عید ادامه دارد. این اولین فرصتی است که زنان پس از ماه رمضان پیدا می‌کنند تا کمی تفریح کنند.