طنز محمدتقی اسماعیلی با مزه‌های تلخ، تند و شيرين
۱۳۹۳ مهر ۸, سه‌شنبه
"ديوان" انجمن ديدار فرهنگی ايران و آلمان كه چهار سال است برنامه هايی ويژه معرفی فرهنگ‌های اين دو كشور را در شهرهای کلن و هامبورگ آلمان برگزار می‌کند، شنبه گذشته در محل "خانه ی عكس" در شهر كلن، با حضور بيش از ۶۰ ايرانی و آلمانی علاقه‌مند از روزنامه‌نگار خوش‌سابقه و پرسابقه محمدتقی اسماعيلی دعوت كرد تا كتاب تازه طنزش "آدم‌های زيادی" را معرفی كند.
نخست علی صمدی فيلمساز بنام و عضو هيئت مديره‌ی "ديوان" ضمن خوش‌آمدگويی به مهمانان به زبان آلماني، فرازهايی از زندگی اسماعيلی را برشمرد. او گفت: "اسماعيلی پس از مهاجرت به آلمان نيز نويسندگی را رها نكرده و پيوسته با هفته‌نامه "شهروند" در كانادا همكاری دارد.
صمدی در ضمن ترجمه‌ی كامل نوشته‌های آقای اسماعيلی كه پيش‌تر تهيه شده بود را به میهمانان آلمانی و علاقه‌مندان ایرانی زبان آلمانی ارائه داد.
انسان سه‌بعدی در روزگار انسان‌های تک‌ساحتی
در بخش دوم برنامه جواد طالعی از دوستان و همكاران قديمی آقای اسماعيلی در پيشگفتاری نويسنده را معرفی كرد.
طالعی گفت: «در روزگاری كه كم و بيش با انسان‌های تك‌بعدی روبرو هستيم، خوشحالم که می‌توانم درباره آقای اسماعيلی به عنوان يك انسان حداقل سه‌بعدی و بلكه چهاربعدی صحبت کنم. او تنها طنزپرداز و نويسنده‌ی سريال‌های پرطرفدار تلويزيونی چون "خانه قمرخانم" نبود و نيست كه ۷۸ هفته به نمايش وضعيت گروه‌های گوناگون اجتماعی می‌پرداخت. اسماعيلی حدود ۶۰ سال پيشينه‌ی كار ژورناليسم ارشد دارد. به اين معنی كه او تنها در روزنامه‌ها و مجلات توفيق، كشكول و كيهان، نويسنده نبود بلكه افزون بر اين هم مديريت می‌كرد و هم فعاليت پربار سنديكايی داشت".
طالعی طنز اسماعيلی را "شيرين گزنده" ناميد و خود با بيانی طنزآميز از خاطرات استخدامش تحت مديريت آقای اسماعيلی سخنانش را به پايان برد. او گفت: «من در دوران هشت ساله‌ای که به‌عنوان همکار و بعضا دستیار اسماعيلی با او کار می‌کردم توانستم تفاوت مدیریت و رياست را با الگو گرفتن از رفتارهای او با همکارانمان به‌خوبی بیاموزم. او از ریاست پرهیز داشت و مدیریت و هدایت می‌کرد و میان این دو طرز رفتار در علم مدیریت تفاوت بسیار است.»
جواد طالعی افزود: «من فکر می‌کنم رفتار انسانی و توام با همبستگی صنفی درسی بود که سندیکای نویسندگان و خبرنگاران ایران به ما روزنامه‌نگاران می‌داد. از سیزده دوره انتخابات سندیکا تا آستانه انقلاب بهمن ۱۳۵۷ آقای اسماعیلی دست‌کم سه بار به عنوان عضو هیئت مدیره و یک‌بار به‌عنوان رئیس مجمع عمومی برگزیده شد. این بر نفوذ و محبوبیت او در میان روزنامه‌نگاران آن زمان گواهی می‌دهد. آقای اسماعیلی ضمنا حدود ده سال دبیر سرویس شهرستان‌های کیهان بود که از ۱۱۱ عضو تحریریه کیهان ۱۸ نفر در آن کار می‌کردند و به این ترتیب با ۱۶ درصد اعضای تحریریه، بزرگ‌ترین بخش آن بود.»
کتاب‌سوزان در دوره بحران انرژی
در بخش اصلی برنامه آقای اسماعيلی نخست از خاطرات خود در عرصه ی روزنامه نگاری و فيلمنامه نويسی گفت:
«آن‌زمان مثل حالا میلیاردها خرج سريال‌ها نمی‌كردند. شاید اسم سریال را هم از همان چند "سه‌ریالی" گرفته بودند که نصیب ما می‌شد. مثلا برای نوشتن سریال "خانه قمرخانم" من و محمد آذری كه با من هم‌فكری می‌کرد، در حقیقت علاوه بر نویسندگی باید حسابدار خوبی هم می‌بودیم. چون قبل از آن‌كه قلم را روی كاغذ بگذاریم، باید برآورد می‌کردیم كه حقوق هنرپیشه ها از خط قرمز تعیین شده تجاوز نكند. ما برای جمع هنرپیشه‌های هر داستان ۲ هزار تومان بودجه داشتیم و دستمان باز نبود که داستان را جوری پیش ببریم که هر هنرپیشه که حضورش لازم بود، در داستان آن هفته بازی كند.»
نویسنده کتاب "آدم‌های زیادی" چند قطعه از این کتاب را خواند که در میان آن‌ها به‌ویژه قطعه "كتاب را جايگزين نفت كنيد" بيشتر مورد توجه و ابراز احساسات حاضران واقع شد. در اين قطعه كتاب، حكم تامین کننده انرژی جهان را پیدا می‌کند. مثلا زن به همسرش می‌گوید: «عزیزم كبریت بزن به آن تاریخ طبری آب گرم بشه می‌خوام دوش بگیرم.»
در چنين شرايطی نويسنده برای پختن پلو، اشعار فروغ را پيشنهاد نمی‌کند "چون اشعار فروغ فرخزاد از طبع سركش و آتشین آن مرحومه سرچشمه گرفته و كتابهایش زود گرم می‌کنند و سبب می‌شوند که ته‌دیگ سیاه شود و برنج دود بگیرد".
برنامه ی كتابخوانی آقای اسماعيلی از جمله با اجرای قطعه‌هايی با صدا و ویلون اسکندر آبادی و همراهی سنتور توسط فرزند ايشان بامداد كه خود گزارشگر شناخته شده ايست، به پايان رسيد.