"سربازان امریکایی در افغانستان نقش جنگی خواهند داشت"

پس از سیزده سال، "نیروی بین المللی کمک به امنیت" (آیساف) تا 31 دسمبر سال روان ماموریت نظامی خود را در افغانستان به پایان می رساند. قرار است بخشی از این نیروها، حدود 12 هزار تن، در این کشور باقی بمانند و به آموزش نیروهای امنیتی افغانستان بپردازند. قرار بود عملیات این نیروها محدودتر و متمرکز به شبکه ترویستی القاعده شود.

اما به گزارش رسانه های امریکایی به نقل از مقامات حکومت این کشور، ماموریت نظامی نیروهای امریکایی در افغانستان تمدید شده است؛ طبق این سند جدید که گفته می شود توسط بارک اوباما امضا شده، شورشیان طالبان نیز هدف حمله قرار می گیرند.

این اقدام در حالی انجام می شود که شورشگری در افغانستان شدت گرفته و این نگرانی در حال افزایش است که آیا نیروهای امنیتی افغان بدون همکاری سربازان خارجی توانایی حفظ امنیت کشور را دارند یا خیر.

عمر حمید، رئیس بخش "ارزیابی خطر در کشورهای آسیا و اقیانوسیه" در مرکز تحقیقاتی "آی. اچ. اس" در مصاحبه با دویچه وله توضیح می دهد که تصمیم واشنگتن برای حضور نظامی بیشتر در افغانستان متاثر از این نکته است که خلائ به وجود آمده بعد از خروج نیروهای بین المللی نه تنها سبب بی ثباتی در این کشور می شود، بلکه شرایطی مانند عراق را به بار می آورد که باعث ظهور "دولت اسلامی" گردید.

دویچه وله: چه نکاتی سبب شد تا رئیس جمهور بارک اوباما ماموریت نظامی امریکا را در افغانستان تمدید کند؟

عمر حمید: تصمیم حکومت امریکا که ظاهراً برگشت سیاسی است، متاثر از ترس این است که خروج کامل نیروها از افغانستان سبب خلاء قدرت گردد، و شرایطی مانند شرایط عراق پدید آید؛ کشوری که نیروهای امنیتی اش آمادگی کافی برای مقابله با "دولت اسلامی" ندارند.

هرچند نیروهای امنیتی افغانستان مسئولیت اولیه امنیت کشور را در سال 2012 بر دوش گرفتند، با آن هم کاملاً قادر نبوده اند تا توانایی خود را در مقابله با حملات طالبان ثابت کنند. در سال روان میلادی نیروهای امنیتی افغانستان بیشترین تلفات را داشته اند. تا ماه اکتوبر امسال 4600 تن از این نیروها کشته شدند که این مسئله باعث افزایش این نگرانی می شود که پایان یافتن خدمات حمایتی امریکایی هانند عملیات تخلیه زخمیان و خنی سازی بمب ها باعث افزایش تلفات نیروهای امنیتی افغانستان گردد و روحیه آنان را تضعیف نماید.

همچنان این هراس وجود دارد که افزایش تلفات، همراه با بی ثباتی مالی که با کاهش هرگونه کمک ناتو (اکنون حدود 4.1 میلیارد دالر امریکایی برآورد می شود) منجر به تضعیف حکومت در کابل و تجزیه نیروهای امنیتی گردد.

دویچه وله: موضع حکومت جدید افغانستان به رهبری اشرف غنی نسبت به تصمیم گسترش ماموریت نظامی امریکا در این کشور چیست؟

عمر حمید: اشرف غنی از ماه سپتمبر که قدرت را به دست گرفت، تاکنون گام هایی را برداشته است که حضور امریکا صرفا آموزش نیروهای افغان نباشد، بلکه شامل حمایت فعال گردد. غنی "توافقنامه دو جانبه امنیتی" را امضا کرد که حامد کرزی از امضای آن سر باز زده بود. این توافقنامه چارچوبی را برای حضور نیروهای امریکایی در افغانستان تعریف می کند.

علاوه بر این، غنی همچنان منع عملیات شبانه را از نیروهای امریکایی برداشت. عملیات شبانه موضوع اختلاف بین امریکایی ها و حامد کرزی بود که توسط رئیس جمهور سابق در سال 2013 منع گردید. موضوع مورد اختلاف دیگر استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین بود که هر دو این موضوعات از هنگام به قدرت رسیدن اشرف غنی، لغو شده اند.

نقش دقیق نیروهای امریکایی تاکنون علنی اعلام نشده است، اما احتمالا این نیروها قادر خواهند بود که مستقلانه با گروه های شورشی مقابله کنند و همچنان با همکاری نیروهای افغان دست به عملیات بزنند. آنها همچنان پشتیبانی هوایی را برای نیروهای افغانستان مهیا خواهند کرد و عملیات ضد تروریسم را نه تنها علیه شبکه های مرتبط با القاعده بلکه حتا شورشیان داخلی راه خواهند انداخت.

دویچه وله: پاکستان متهم است که از طالبان در افغانستان حمایت می کند. آیا واقعا پیشرفتی در جنگ علیه شورشیان در افغانستان بدون حمایت اسلام آباد ممکن است؟

عمر حمید: اولویت های اردوی پاکستان در طول چند ماه اخیر تغییر کرده است. حتا پیش از راه اندازی عملیات نظامی در وزیرستان شمالی در ماه جون 2014، اردوی پاکستان موفق شده بود تا بین "تحریک طالبان پاکستان" و دیگر گروه های شورشی مانند "شبکه حقانی" جدایی و اختلافاتی ایجاد کند.

عملیات در وزیرستان شمالی رهبری "تحریک طالبان پاکستان" را به شمول ملا فضل الله مجبور کرد تا به کنر، در منطقه مرزی افغانستان کوچ کنند. این مسئله باعث بروز مشکلاتی در فرماندهی و کنترول، و همچنان مسائل لوجستکی گروه گردید؛ طوری که رهبری "تحریک طالبان پاکستان" دیگر قادر به نظارت از اعضای باقی مانده خود در پاکستان نیست.

موفقیت های اردوی پاکستان توانسته است اعتباری را برای آنان از سوی ایالات متحده و افغانستان به بار آورد. هر دو کشور پیش از این پاکستان را متهم می کردند که از برخی گروه های جنگجو مانند "شبکه حقانی" که گفته می شود ارتباط نزدیک با اردو دارد، حمایت می کند.

اما راحل شریف، لوی درستیز اردوی پاکستان در سفر اخیر خود به افغانستان و ایالات متحده گفت که اردو در عملیات اخیر خود علیه گروه های شورشی از جمله شبکه حقانی اقدام کرده است؛ این ادعا با شواهد عینی ثبوت گردید.

سال گذشته، رهبری شبکه حقانی نابود شد و چندین کمپ آن در وزیرستان شمال تخریب گردید. بنابراین شریف در دیدارهای اخیر خود از کابل و واشنگتن سخنان و عملکرد متفاوت از خود نشان داد. این نشان می دهد که هر دو کشور (افغانستان و امریکا) اردوی پاکستان را متحد حیاتی برای مقابله با شورشگری می دانند.

دویچه وله: اما واقعا اردوی پاکستان چه برنامه ای برای پایان دادن به شورشگری در افغانستان می تواند داشته باشد؟

عمر حمید: احتمال قوی وجود دارد که پاکستان طالبان را تشویق کند تا وارد مذاکرات معنادار با رئیس جمهور غنی شوند، با این هدف که به توافق تقسیم قدرت بیشتر دست یابند. اما در مقابل خواست پاکستان از امریکا و نیروهای افغانستان این خواهد بود که پناهگاه های "تحریک طالبان پاکستان" را در کنر، خوست و دیگر ولایت های شرقی افغانستان نابود کنند. اما از آنجایی که توانایی نیروهای افغانستان برای چنین کاری محدود است، حمله هواپیماهای بی سرنشین امریکایی می تواند بیشتر کارساز باشد. تداوم حضور امریکا، و نقش آنها بدون کدام چارچوب زمانی، امکان این مسئله را تقویت می کند.

یکی از نشانه های کلیدی تقویت همکاری بین افغانستان و پاکستان این می تواند باشد که شمار حمله هواپیماهای بدون سرنشین در کنر، در نیمه اول سال 2015 افزایش یابد.

دویچه وله: اما چرا فکر می کنید رئیس جمهور غنی روی تقسیم قدرت با طالبان توافق خواهد کرد؟

عمر حمید: اگر غنی بتواند در مذاکرات صلح با طالبان موفق شود، موقعیت سیاسی او بی نهایت تقویت خواهد شد. او بسیار علاقمند است تا به جنگ از طریق مذاکره پایان دهد؛ آن وقت رئیس جمهور بیش از این وابسته به عبدالله عبدالله و حامیانش نخواهد بود. و اگر ایالات متحده از ابتکار صلح با طالبان حمایت کند، جنگسالاران "ائتلاف شمال" به شدت تحت فشار خواهند بود اگر با چنین توافقی مخالفت کنند.

به نظر می رسد که غنی با دادن اختیارات بیشتر به نیروهای امریکایی برای مقابله با شورشیان سرسخت، و بهبود روابط با پاکستان، در پی چنین استراتژی می باشد.

ماه گذشته اشرف غنی درخواست حکومت افغانستان را – که مدت طولانی وجود داشت- از نیروهای هندی برای آموزش و تجهیز سربازان افغانستان لغو کرد؛ نشانه ای که از سوی پاکستان مثبت ارزیابی شد. پاکستان همچنان در مورد نفوذ هند در افغانستان با شک و تردید می نگرد. اگر غنی تصمیم بگیرد که به جای آن، پاکستان نیروهای امنیتی افغانستان را آموزش دهد، آن هم نشانه دیگری از افزایش همکاری بین دو کشور خواهد بود.

ثبات سیاسی در افغانستان در یک سال آینده به دلیل حضور عملیاتی نیروهای امریکایی و روابط دوستانه با پاکستان بهبود خواهد یافت. در همین حال، طالبان به حملات خود ادامه خواهند داد، هرگونه کاهش حمایت از سوی اردوی پاکستان فرماندهی و مقر رهبری طالبان در پاکستان را با خطر بزرگ روبرو می کند.

افزون بر این، هرگونه قطع تخاصم به معنای جذب سرمایه گذاری خارجی در بخش منابع طبیعی خواهد بود که به طالبان و حکومت افغانستان اجازه می دهد تا منافع خود را در آن جستجو کنند.