زیبایی اندام زنان در گذر زمان

می‌گویند "زیبایی به چشمان نظاره‌گر بستگی دارد". در این جمله دو واقعیت نهفته است، آنچه که نظاره‌گر یا جامعه می‌پسندد و آنچه که به نمایش گذارده می‌شود. کدام اندام زیباتر است: سفید، فربه و نرم یا برنزه، لاغر و عضلانی؟

ایده‌آل زیبایی اندام زنان در قرن‌های گذشته دائما در حال تغییر بوده است. تحقیقات نشان می‌دهد که زمانی در ۶۲ حوزه فرهنگی جهان زنان سفید، با بدنی فربه و نرم، زنان خوش‌اندام پنداشته می‌شدند. در ایران در اصطلاح نیمه جدی و نیمه شوخی "حاجی‌پسند" تعریفی از این نوع زیبایی اندام نهفته است.

در یکصد سال گذشته زیبایی اندام زنان در غرب دچار تغییر شد. تا سال‌های ۱۹۱۰ میلادی "کمر باریک" هنوز هم سمبل زیبایی به حساب می‌آمد و کرست‌هایی برای دست یافتن به این ایده‌آل طراحی می‌شدند که سلامتی زنان را به‌خطر می‌انداختند.

با پیدایش جنبش جوانان در سه دهه نخست قرن بیستم، اندام زیبا تعریف دیگری یافت. با رهایی از کرست، اندام لاغری که ورزش آن را فرم داده است، جایگزین ایده‌آل‌های پیشین زیبایی اندام زنان شدند. در همین دوران یعنی سال ۱۹۳۶ بود که اولین سالن بدن‌سازی مدرن در آمریکا توسط جک لِلین بنیانگذاری شد.

بعد از جنگ جهانی دوم در دوران کوتاهی که مرلین مونرو و برژیت باردو نماد آن بودند، بار دیگر اندام اندکی فربه به‌عنوان سمبل زیبایی اندام در بین زنان رواج یافت که با پدید آمدن جنبش جوانان دهه ۶۰ برای همیشه به فراموشی سپرده شد.

با آغاز دهه ۷۰ میلادی اندازه‌های ایده‌آل بدن زنان با فرمول ۹۰ – ۶۰ – ۹۰ تعریف شدند. دور سینه ۹۰، دور کمر ۶۰ و دور باسن ۹۰.

در حالی که پوست سفید زمانی نماد زیبایی و پوست "تیره و برنزه" نماد فقر بودند، از دهه ۶۰ میلادی پوست برنزه هم به زیبایی اندام افزوده شد.

از دهه ۸۰ میلادی زیبایی اندام در ارتباط مستقیم با ورزش و تغذیه قرار گرفت. در همین دوران هم بود که سالن‌های بدن‌سازی با اقبال عمومی زنان روبرو شدند.

بدن‌سازی در بخشی از زنان تا حد پرورش اندام و رقابت عضلانی با مردان پیش رفت. در سال ۱۹۷۸ اولین رقابت پرورش اندام زنان در آمریکا برگزار و از دهه ۸۰ میلادی به رقابت‌های جهانی تبدیل شد. بسیاری برای بدست‌ آوردن چنین عضلاتی از داروهایی استفاده می‌کنند که در درازمدت اثرات مخربی بر روی سلامتی آنان دارد.

در سال‌های اخیر رقابت‌های پرورش اندام زنان هم از ارايه "عضلات محض" دوری جسته و برای انتخاب بهترین‌ها، مجموعه‌ای از "زیبایی اندام به همراه زنانگی" معیار قرار داده می‌شوند.

از سوی دیگر انواع و اقسام رژیم‌های غذایی که هدف همه آن‌ها کم کردن وزن است به عاملی برای بدست آوردن اندازه‌های ایده‌آل تبدیل و فراگیر شدند.

تحقیقات نشان می‌دهد فاصله توده زنان اما با ایده‌آل‌های رایج برای اندام زیبا بسیار زیاد است و بسیاری از آن‌ها برای رسیدن به آن ایدآل‌ها از مصرف قرص‌های لاغری و انواع و اقسام عمل‌های جراحی ابایی ندارند.

قربانی دیگر نرم‌های زیبایی اندام، مدل‌هایی هستند که بواسطه تطبیق اندامشان با ایده‌آل‌های اندام زیبا از این راه کسب درآمد می‌کنند. آن‌ها دائما نگران هر "گرم گوشتی‌" هستند که به وزن‌شان اضافه می‌شود.

دختران بسیاری برای رسیدن به ایده‌آل اندام زیبا و لاغر شدن تا حد بیمارگونه‌ای پیش می‌روند. بولیمیا (Bulimia nervosa) نوعی پرخوری عصبی است. در این بیماری فرد ابتدا مقدار زیادی غذا می‌خورد و سپس با ایجاد استفراغ عمدی یا مصرف "ملین" یا "مدر" می‌کوشد از افزایش وزن خود جلوگیری کند.

نسبت به قرن‌های گذشته، معیارهای امروزین زیبایی اندام همه‌گیر‌تر شده‌اند. تقریبا تمام زنان به آن توجه دارند و برای رسیدن به ایده‌ال‌های زیبایی اندام تلاش می‌کنند.

در کشورهای اسلامی بخصوص در ایران بعد از انقلاب اسلامی بر این باور بودند که "حجاب پایانی بر این بازی‌های غربی‌ است".

در ایران هم علیرغم اینکه قرار بود "صدف حجاب، مروارید زن را حفظ کند"، حالا بر نقش و اهمیت زیبایی اندام بیش از پیش افزوده شده است.