رالف جوردانو، نویسنده سرشناس آلمانی، درگذشت

رالف جوردانو از نویسندگان متعهد بود که هم در مقاله‌ها و هم در کارهای ادبی خود بر مسئولیت بزرگ روشنفکران در مقابله با نابسامانی‌ها و پلیدی‌ها تأکید می‌کرد. خود او با قلم و مواضع مسئولانه‌اش، از وجدان‌های بیدار جامعه روشنفکری شناخته می‌شد. جوردانو بامداد چهارشنبه (۱۰ دسامبر) در شهر کلن درگذشت.

جوردانو سال ۱۹۲۹ در هامبورگ به دنیا آمد. پدرش زاده‌ی سیسیل بود و مادرش از یک خانواده یهودی آلمانی. با قدرت گرفتن ناسیونال سوسیالیسم (رژیم نازی) در آلمان، آن‌ها به خاطر تبار یهودی مادر رنج زیادی متحمل شدند. رالف در سال ۱۹۴۰ از ادامه تحصیل در دبیرستان منع شد.

از آن‌جا که پی‌گرد و سرکوب زندگی خانواده را تهدید می‌کرد، آن‌ها چند سالی در انباری مخروبه مخفی شدند. سرانجام پس از شکست آلمان نازی در ۴ مه ۱۹۴۵ بود که آن‌ها به دست نیروهای متفقین نجات یافتند.

جوردانو، با وجود این آزمون‌های دردناک، تصمیم گرفت پس از جنگ در میهن خود بماند تا سهم خود را در ساختن "آلمان بهتر" ادا کند. او به "حزب کمونیست آلمان" پیوست و به عنوان خبرنگار برای ارگان حزب به فعالیت پرداخت.

جوردانو با مشاهده ماشین سرکوب اتحاد شوروی در سطح جهانی، در سال ۱۹۵۷ حزب کمونیست را ترک کرد. او چند سال بعد با انتشار کتابی به نام "همیشه حق با حزب است" به شکل ریشه‌ای با گذشته سیاسی خود تسویه حساب کرد.

او از آن پس به عنوان روزنامه‌نگار و مستندساز مستقل با تلویزیون آلمان به همکاری پرداخت و تا بازنشستگی در سال ۱۹۸۸ حدود صد فیلم مستند ساخت که بیشتر آن‌ها درونمایه اجتماعی و سیاسی دارند.

دیدگاه انتقادی

رالف جوردانو در سال ۱۹۸۲ رمانی به عنوان "برتینی‌ها" منتشر کرد که هم در آلمان و هم در سطح بین‌المللی موفقیت زیادی برای او به همراه آورد. او در این رمان که از زندگی خود او گرته‌برداری شده، به سرنوشت خانواده‌ای یهودی در جریان تسلط حزب نازی بر آلمان پرداخته است. با اقتباس از این رمان، کانال دوم تلویزیون آلمان ZDF سریالی در پنج قسمت تهیه و پخش کرد.

جوردانو همواره از مسئولیت بزرگ روشنفکران در قبال گذشته آلمان و وضعیت حساس این کشور سخن می‌گفت. او در کتابی پراهمیت به عنوان "دومین گناه یا بار سنگین آلمانی بودن" که در سال ۱۹۸۷ منتشر شد، تأکید کرد که مردم و روشنفکران آلمان با تجربه استثنایی و سرسام‌آور نازیسم هیتلری مسئولیت سنگینی بر دوش دارند تا آن گذشته هولناک در هیچ جای کره زمین تکرار نشود.

به دنبال بالا گرفتن موج بیگانه‌ستیزی در اواخر دهه ۱۹۸۰ جوردانو به زمامداران آلمان هشدار داد که در برابر راستگرایان افراطی سستی نشان ندهند و با تمام قدرت در برابر نیروهای افراطی مقاومت کنند.

جوردانو در برابر هر شکلی از خشک‌اندیشی و تعصب حساس بود و اعتقادات خود را همواره آشکار و بی‌پرده بیان می‌کرد. آخرین بار او از رواج تعصبات اسلامی در آلمان زبان به انتقاد گشود.

جوردانو که از سال ۱۹۷۲ در کلن زندگی می‌کرد، چند سال پیش که قرار بود مسجد بزرگی در این شهر ساخته شود، با اظهاراتی صریح خاطر برخی از شهروندان مسلمان را آزرد؛ او گفت: «ما نه تنها با مسجد، بلکه با خود اسلام مشکل داریم».

رالف جوردانو در سراسر زندگی ده‌ها مقاله در نقد نظام‌های خودکامه، نازیسم و فاشیسم و استالینیسم منتشر کرد و در سال‌های اخیر مدام از مشکلات کشورهای فقیر جهان سوم سخن گفت. زندگی و کار این نویسنده متعهد به ویژه در خاطر خارجیان مقیم آلمان زنده خواهد ماند.