دیدار ظریف با وزیران خارجه عربستان و آمریکا
۱۳۹۳ شهریور ۳۱, دوشنبه
محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران با سعود الفیصل، همتای سعودی خود در روز یکشنبه (۲۱ سپتامبر/۳۰ شهریور) در نیویورک دیدار و گفت‌وگو کرد. این نخستین دیدار وزیران خارجه دو کشور پس از روی کار آمدن دولت روحانی است.
به گفته محافل دیپلماتیک همکاری‌های امنیتی و مقابله با گروه‌های تندرو در منطقه از جمله موضوعات مهم در دیدار وزیران خارجه‌ی ایران و عربستان سعودی بوده است.
ظریف پس از دیدار با سعود الفیصل گفت: «این دیدار سرفصل تازه‌ای در مناسبات دو کشور خواهد بود.» ظریف افزود: «ما امیدواریم که این فصل تازه در راستای برقراری صلح و امنیت منطقه‌ای و جهانی و پاسداری از منافع همه ملت‌های مسلمان جهان، فصلی ثمربخش باشد.»
وزیرخارجه عربستان سعودی نیز در این دیدار تاکید کرده است که ایران و عربستان از نفوذ زیادی در منطقه برخوردارند و همکاری‌های دو جانبه می‌تواند به روند صلح و امنیت در منطقه کمک کند.
تقابل دیدگاه‌های ایران و عربستان سعودی در کشورهای منطقه نظیر عراق سوریه، بحرین و یمن سبب تنش‌‌های سیاسی تا مرز "جنگ نیابتی" شده است.
ایران و عربستان سعودی در دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی و خاتمی مناسبات "دوستانه‌و تفاهم‌‌آمیزی" با یکدیگر داشتند. از دوره‌ی دوم ریاست جمهوری احمدی‌نژاد همکاری‌های منطقه‌ای بدل به تقابل آشکار شد و پس از جنبش‌های آزادی‌خواهانه در کشورهای عربی به خصومت گرایید.
در حالی‌که عربستان سعودی در سوریه از مخالفان اسد پشتیبانی می‌کند، ایران با تمام امکانات در کنار دولت سوریه ایستاده است. عربستان ایران را متهم به مداخله در امور داخلی یمن و پشتیبانی از شیعیان حوثی می‌کند. ایران نیز در مقابل استقرار سربازان سعودی در بحرین را "توسعه‌طلبی وهابی‌ها" می‌خواند. در عراق نیز وضعیت مشابهی ناشی از تقابل دو کشور دیده می‌شود.
حال به نظر می‌رسد که گسترش فعالیت گروه "دولت اسلامی" در عراق و سوریه بدل به خطری مشترک برای دو کشور شده است.
دولت روحانی در آغاز کار کوشید که روابط دو کشور را بهبود بخشد، اما سفر ظریف به عربستان در ماه‌های گذشته به دلایل ناروشنی صورت نگرفت.
دیدار ظریف و کری
وزیر خارجه ایران در هتلی در نیویورک دیداری نیز با جان کری همتای آمریکایی خود داشت. در این دیدار یک‌ساعته ظریف وکری پیرامون "تهدیدات منطقه‌ای"، ضرورت مقابله با گروه افراطی "دولت اسلامی" و برنامه اتمی ایران گفت‌وگو کردند.
در هفته‌‌های گذشته سرانجام تلاش‌های آمریکا برای ایجاد ائتلافی گسترده برای مقابله با گروه تروریستی "دولت اسلامی" به نتیجه رسید. در این ائتلاف بیش از ۴۰ کشور و سازمان بین‌المللی حضور دارند. در حالی‌که عربستان از متحدان آمریکا در نبرد علیه "دولت اسلامی" به‌شمار می‌‌آید، ایران اجازه حضور در کنفرانس پاریس را نیافت.
گرچه گروه تروریستی"دولت اسلامی"تهدیدی برای منافع ایران و آمریکا محسوب می‌شود، اما مقامات دو کشور تا کنون هر گونه همکاری عملی علیه "دولت اسلامی" را رد کرده‌اند.
به گفته ناظران سیاسی اما سخنان اخیر جان کری را می‌توان تغییر لحنی در این عرصه دانست. کری در شامگاه جمعه ( ۲۸ شهریور) در نشست شورای امنیت سازمان ملل که نمایندگان جمهوری اسلامی نیز در آن حضور داشتند، بر خلاف سخنان چند روز پیش خود تاکید کرد که ایران نیز می‌تواند در مبارزه با تروریست‌های "دولت اسلامی" نقش داشته باشد.
از سوی دیگر ایران امیدوار است که مذاکرات اتمی در نیویورک راه‌گشای دستیابی به توافقی نهایی در ۲۴ نوامبر امسال باشد. میزان غنی‌سازی، شمار سانتریفوژها و نحوه نظارت بر برنامه اتمی ایران از جمله موضوعات مورد اختلاف است.
سفر روحانی به نیویورک
به گفته ایرنا، خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل راهی نیویورک شده است. گفته می‌شود که احتمالاً روحانی در مذاکرات اتمی نیز شرکت خواهد جست.
روحانی در فرودگاه مهرآباد تهران پیش از پرواز گفت: «در مذاکرات آنچه ۵+۱ از ما می‌خواهند شفافیت بیشتر در چهارچوب مقررات بین‌المللی، ایجاد اعتماد دو طرف و احترام متقابل، قابل قبول است اما اگر ۵+۱ بخواهد که ما از حقوق حقه خود کوتاه بیاییم این کار امکان‌پذیر نیست و نه دولت و نه مردم می‌پذیرند و نه رهبر معظم انقلاب آن را قبول دارند.»
روحانی در خصوص مبارزه علیه اسلام‌گرایان افراطی، اقدامات کشورهای غربی را "حرکتی نمایشی" خواند. و تلاش‌های آنان را بهانه‌ای برای تسلط مجدد در منطقه ارزیابی کرد.
برطبق برنامه اعلام شده، حسن روحانی در شصت و نهمین نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۲۵ سپتامبر دومین سخنران روز خواهد بود.