داروهای تقلبی در داروخانه‌های آلمان

گزارشی که روز سه‌شنبه (۱۶ سپتامر) از کانال دوم تلویزیون آلمان پخش شد برای بسیاری از بینندگان حیرت‌آور بود: وجود داروهای تقلبی در داروخانه‌های آلمان، کشوری که از سخت‌گیرترین نظارت در این زمینه برخوردار است. حجم این دست «دارو» حدود یک درصد است، اما بر مقدار آن‌ها روز به روز دارد افزوده می‌شود. داروخانه‌داران می‌گویند حتی سفارش‌هایی که به شرکت‌های بزرگ و معتبر می‌دهند هم صد در صد قابل اعتماد نیستند زیرا بسیاری از مبادلات از طریق شرکت‌های واسطه انجام می‌شوند.

جالب است که این داروها به قیمتی ارزان در آلمان تولید می‌شوند، با قیمتی ارزان به کشورهایی در خارج از آلمان صادر می‌شوند و آن‌گاه مجددا از این کشورها خریداری می‌شوند. پروسه‌‌ای هم موازی با این روش مبادله در جریان است؛ خرید از بازارهایی که دارو به بهای کم‌تری در آن‌ها تولید می‌شود و سپس وارد کردن این داروها به بازار آلمان. بسیاری از فروشندگان داروهای تقلبی از این مسیر برای ورود کالای خود به آلمان استفاده می‌کنند.

این‌ها نقاط ضعفی هستند که در مبادلات رایج دارو در آلمان یافت شده‌اند. حالا سئوال اینجاست که چه کسی می‌تواند اطمینان داشته باشد که دارویی که خریداری کرده است، واقعا درمان دردش است یا حتی بلای جان.

فریدمن اشمیت، رئیس انجمن سراسری داروخانه‌داران آلمان می‌گوید هنوز جای نگرانی نیست چون حجم داروهای تقلبی هنوز بیش از یک درصد نیست و از این گذشته داروخانه‌‌داران داروهای سفارشی را کنترل می‌کنند و اگر تقلبی باشند، آن‌ها را پس می‌فرستند، به همین دلیل هم می‌توان از این جا حرکت کرد که اگر هم داروی تقلبی به قفسه داروخانه برسند، اما به دست بیمار نمی‌رسند و «بیماران تا به حال صدمه‌ای از این بابت ندیده‌اند».

باندهای تبهکار در بازار دارو

رئیس انجمن سراسری داروخانه‌داران آلمان در عین حال اشاره می‌کند که بازار دارو، پرارزش است. حجم کوچکی از داروی تقلبی می‌تواند سودی بزرگ به همراه داشته باشد و همین انگیزه ‌قوی است برای فعالیت باندهای تبهکار در این بازار. تکنیک‌های آنان جدیدتر شده است و آن‌ها در بازار اروپا سیال هستند. بویژه این‌که سیستم نظارت وکنترل در همه کشورهای اروپا یکسان نیست. به گفته او حجم داروهای تقلبی در بازارهای جهانی بسیار بیشتر و مبادله آن گسترده‌تر است.

فریدمن اشمیت تاکید می‌کند که چند سال است سیاست مبارزه با جعل دارو در کمیسیون اتحادیه اروپا دنبال می‌شود. شرکت‌های داروسازی، شرکت‌های بزرگ مبادله دارو و داروخانه‌داران آلمانی سیستمی برای کنترل داروها درست کرده‌اند که بسیار دقیق است و می‌تواند مسیر دارو را از محل تولید تا روی میز داروخانه دنبال می‌کند. این سیستم اکنون در حال آزمایش است و چند ماهی است که در برخی داروخانه‌های آلمان بکارگرفته شده تا میزان کارایی آن روشن شود. البته این سیستم از سال ۲۰۱۸ به بعد در آلمان سراسری خواهد شد.

رئیس انجمن سراسری داروخانه‌داران آلمان به تلویزیون ZDF می‌گوید که تا آن‌زمان باید کارهای دیگری نیز انجام شوند. از جمله باید قوانینی وضع شوند که راه دست به دست شدن دارو به خارج و داخل مرزها را ببندد.

فروش داروهای تقلبی در کشورهای در حال توسعه

اگر فروش داروهای تقلبی در کشورهای اروپایی که قوانین و سیستم نظارتی دقیق‌تری دارند امکان پذیر و مایه نگرانی باشد، وضع در کشورهایی که کنترل دولتی و خصوصی بر دارو بسیار ناچیزتر است چگونه است. کدام قوانین و کدام نظارت مانع فعالیت باندهای قاچاق داروهای تقلبی می‌شوند؟ این نگرانی در ایران نیز رسما اعلام می‌شود.

در تیرماه امسال بود که نریمان صدری، کارشناس ارشد امور دارویی در ایران گفت: « در داروخانه های مناطق شمالی شهر تهران مثل زعفرانیه، تجریش، الهیه و... با حجم زیادی از داروهای تقلبی و قاچاق مواجه هستیم.» به گفته او یک سوم داروهای تقلبی در کشورهای همسایه ایران تولید می‌شوند و پی‌گیری و برخورد با این معضل نیز از«اولویت‌های دست‌اندکاران» نیست.

بنابر اطلاعاتی این کارشناس داده است، پاکستان، چین و هندوستان بزرگ‌ترین تولید و توزیع کننده داروهای تقلبی در جهان هستند و «بیشترین داروهای تقلبی از پاکستان و عراق به ایران وارد می‌شود.» او از مسئولان خواست که به این موضوع توجه جدی‌تری نشان دهند.

هم‌چنین یکی از رایج‌ترین راه‌های دسترسی به دارو اینترنت است که کانالی گسترده و پرسود برای توزیع داروهای تقلبی است. نریمان صدری پیش‌بینی کرده است که «در صورت کم توجهی دست اندرکاران مربوطه نسبت به این موضوع، در آینده نه چندان دور فروش داروهای تقلبی و قاچاق از طریق اینترنت دامنگیر ایران نیز شود.»

بیشتر بخوانید: مجموعه مطالب درباره معضل کمبود دارو و پیامدهای آن