تغییر چهره خاکستری تهران با نقاشیهای دیواری جذاب
چند سالی است که به یمن حضور هنرمندانی جوان، چهره خاکستری و بیروح شهری همچون تهران کمی متفاوت شده است. "مهدی قدیانلو" یکی از هنرمندانی است که کارهای جالبی را بر دیوارهای شهر تهران خلق کرده و قصد در زیباسازی شهر دارد.
"مهدی قدیانلو" یکی از پرکارترین و موفقترین هنرمندانی است که در زمینه نقاشی دیواری در ایران فعالیت میکند. او پیش از این در رشته مدیریت بیمارستانی مشغول تحصیل بود اما در نهایت به دنبال علاقهاش رفت و در رشته نقاشی مشغول به تحصیل شد. آقای قدیانلو در مقطع كارشناسیارشد، رشته انيميشن (نقاشی متحرک) خوانده است.
پس از پایان جنگ و در دهه های۷۰ و ۸۰ خورشیدی، شهرداریهای شهرهای مختلف نخستین گامها برای زیباسازی شهرشان را برداشتند. کاری که پیشتر برای یک جامعهی درگیر انقلاب و جنگ٬ تجملی، غیرضروری و حتی ممنوع به نظر میرسید. از این سالها به بعد بود که تنوع بیشتری در نقاشیهای دیواری به چشم خورد و هنرمندان چیره دست بسیاری در این زمینه خودنمایی کردند.
یکی از این هنرمندان، "مهدی قدیانلو" است که چندسالی است دیوارهای تهران را تبدیل به نمایشگاه بزرگی از کارهای خود کرده است. در سال ۱۳۸۵ فراخوانی از طرف شهرداری تهران داده شد که طبق آن از هنرمندان دعوت شده بود، طرحها و ایدههایشان را برای دیوارهای شهر ارسال کنند. سرانجام طرحهای مهدی قدیانلو برای اجرا در سطح شهر انتخاب شد و کار او آغاز شد.
مهدی قدیانلو میگوید: «من دير متوجه علاقهام به نقاشی و هنر شدم. يك روز بسيار اتفاقی يكی از بستگان از من خواست چهره او را طراحی كنم. اين اتفاق باعث شد در كلاسهای نقاشی ثبتنام كنم. كارم را با طراحی و مينياتور شروع كردم اما بهدليل جذابيت بيشتر نقاشی روی بوم، مينياتور را رها كردم.»
آقای قدیانلو درباره نخستین کار نقاشی دیواریاش میگوید: «از سال ۸۵ طراحی برای ديوار را آغاز كردم. پس از یک سال، نخستين كارم روی ديوار پياده شد. اولين كار يک آكواريوم بزرگ و سبز است كه در منطقه جنتآباد كشيده بودم. پس از آن کار بود که فکر کردم، میتواند بقیه نقاشیها کمی بلندپروازانهتر باشد. اتفاقی كه اين روزها افتاده است.»
عدهای معتقدند بيشتر كارهای مهدی قديانلو سوررئال است و سبك خاصی را دنبال میكند، اما خودش اين حرفها را قبول ندارد. او در این باره میگويد: «به سبک خاصی متعهد نيستم چرا كه وقتی سبک خاصی را انتخاب میكنيد ناخودآگاه دچار محدوديت میشويد. وقتی تصويرسازی برای مردم انجام میشود بايد رضايت مخاطب مدنظر قرار گيرد نه پيروی از یک سبک خاص.»
شهرت آقای قدیانلو تنها محدود به ایران نیست. روزنامه لوموند در سال ۱۳۸۸ در مطلبی که به طرح زیباسازی در شهر تهران پرداخت، نوشته بود: «مهدی قديانلو هنرمند ايرانی معتقد است كه جايگزينی نقاشیهای ديواری فعلی با نقاشیهای پیشین مثلا با مضمون صلح را میتوان يک حركت انقلابی در ایران ناميد.»
تاکنون انتقادهای زیادی به تصاویر و نقاشیهایی که پیش از این بر دیوارهای شهر تهران نقش بسته بود شده است. برخی معتقدند، بسیاری از این تصاویر برای مثال در طول سالهای جنگ تنها با هدف پاسداشت "شهدای جنگ" نقاشی شده است. تصاویری که حالا با گذشت سالیان نیاز به تغییراتی اساسی دارد.
آقای قدیانلو در مورد طرح اولیه برای هر یک از کارهایش میگوید: «وقتی كاری به من پيشنهاد میشود، دوست دارم بدانم در فضای آن محل چه میگذرد. از يک صبح تا غروب در منطقه گشت میزنم و ديواری كه قرار است روی آن كار انجام شود را از زاويههای مختلف بررسی میكنم.»
مهدی قدیانلو میافزاید: «در نقاشیهای روی ديوار بيشتر توجهم به انسانها است. سعی میكنم به انسانها از نزديگ نگاه نكنم. در كارها درگير اشخاص نشوم و از دورتر مردم را ببينم. كارهای من اكثرا به صورت دستهجمعی است. برای اضافه كردن جذابيت بصری سعی میكنم از اتومبيل، به هم ريختن نيروی جاذبه و... استفاده كنم تا بتوانم داستانی را كه میخواهم، بگويم.»
قديانلو به مشکلات کارش نیز اشاره میکند و میگوید: «وقتی قراردادی بسته میشود، تورم در آن پيشبينی نمیشود. این مسئله یکی از دلایلی است که سبب میشود، كارهايی طراحی كنیم كه خلوت باشند تا بتوانند هزينهها را اينگونه جبران كنند. يكی ديگر از مشكلاتی كه سر راه نقاشی ديواری هست، وجود تخريبگرها است. در مكانهايی كه نقاشیها در دسترس هستند، امكان خرابكاری بيشتر است.»
آقای قدیانلو لذت زمانی که طراحیهایش را در ابعاد بزرگ روی دیوارهای شهر میبیند را غیرقابل وصف میداند و میگوید: «با وجود این لذت غیر قابل وصف، آثار هنری شهری به مرور زمان از بين میروند و جايشان را به كارهای جديد میدهند. بايد قبول كنيم كه اين كارها دائمی نيستند و روزی كارهای بهتر از هنرمندان جوانتر جايگزينشان میشوند.»
تعامل با مردم، به گفته قدیانلو بهترين بخش كار او است. او در این باره میگوید: «اينكه شهروندان میآيند و ابراز احساسات میكنند هميشه برايم جالب بوده و هست.»
کارهای مهدی قدیانلو این روزها حال و هوای بهتری را به شهر خاکستری تهران هدیه کرده است. مهدی قدیانلو میگوید: «امیدوارم توانسته باشم، کمی انسجام و یا حداقل رنگ به چهره مغشوش معماری آلوده و دود گرفته شهر بیاورم.»