تاراج گنجینههای فرهنگی‌ـ‌هنری خاورمیانه برای تهیه سلاح
۱۳۹۳ آبان ۲, جمعه
شهر باستانی پالمیرا در استان حمص سوریه از طرف یونسکو، نهاد آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، به عنوان میراث فرهنگ جهانی شناخته شده است. این شهر که در گذشته یکی از شهرهای بسیار مهم و زیبا در مرکز سوریه بوده، در سال ۲۷۴ میلادی توسط اورلیانوس،امپراطور روم در جنگی خونین ویران شد.
پس از اشغال این شهر توسط جریان تروریستی موسوم به "دولت اسلامی" آنها به گنجینههای وسیع این میراث فرهنگ جهانی دست یافتند و با روشی خشونت‌آمیز و غیرتخصصی اقدام به استخراج منابع زیرزمینی این شهر باستانی کردند.
"دولت اسلامی" برای یافتن این گنجینه‌‌ها بدون ترس از تخریب وسیع این منابع، دست به انفجارهای وسیعی زد تا به اعماق دالان‌های زیرزمینی راه یابد و بولدوزرها را برای استخراج این منابع به کار انداخت.
اعضای گروه دولت اسلامی در پی آثار عتیقه‌هائی هستند که با فروش آنها بتوانند در بازارهای جهانی به پولی برای تهیه سلاح دست یابند. در چنین شرایطی تروریست‌ها آثاری که به نظرشان بی‌ارزش می‌نماید را نابود کرده یا به حال خود واگذار می‌کنند و می‌روند.
دزدی اجناس آنتیک و عتیقه از دوران کهن تا به امروز وجود داشته، اما پس از جنگ عراق و سوریه و به‌ویژه پس از قدرت گرفتن جریان تروریستی "دولت اسلامی" این غارت به بالاترین حد خود رسیده است. پلیس بین‌الملل تا کنون بسیاری از این آثار را در بازارهای ترکیه، اردن و لبنان ضبط کرده است.
اجناس عتیقه غارت شده به طور معمول از راه ترکیه و لبنان به دبی ارسال می‌شوند و در آنجا یا به واسطه‌ها فروخته می‌شوند یا برای فروش مستقیم در بازارهای عتیقه اروپا و آمریکا به این کشورها ارسال می‌شوند.
برمبنای تحقیقات روزنامه آلمانی "زود دویچه" و شبکه رادیویی شمال این کشور تجارت اجناس عتیقه‌ی دزدی، پس از فروش سلاح و مواد مخدر در رده سوم فعالیت گروه‌های سازمان‌یافته خلاف‌کار در سراسر جهان است.
مونیخ از مراکز اصلی تجارت اجناس عتیقه دزدی
یکی از مراکز بزرگ تجارت اجناس عتیقه دزدی در سراسر جهان مونیخ، مرکز ایالت بایرن آلمان است. اما لندن و بلژیک نیز مراکزی معتبر برای خرید و فروش این اجناس هستند. در کاتالوگ‌های مربوط به خرید و فروش این اجناس دزدی، در ارتباط با اصلیت این اجناس یا خاورمیانه نوشته می‌شود یا "مجموعه‌های خصوصی در بایرن" ذکر می‌شود.
به این ترتیب مونیخ، لندن و بلژیک به مراکزی بسیار پراهمیت برای خرید‌و‌فروش اجناس دزدی عتیقه از خاورمیانه تبدیل شده است. بی سبب نیست که خانم پرفسور مونیکا گروترز، وزیر مشاور امور فرهنگی آلمان روز دوشنبه (۲۸ مهر / ۲۰ اکتبر) در این باره گفت: «آلمان باید مراقب باشد که مرکز بازاریابی این گونه اجناس نشود.»
سخنان وزیر مشاور امور فرهنگی آلمان در حالی است که مرکز بایرن مدت‌هاست یکی از مراکز پراهمیت بازرگانی اجناس عتیقه دزدی از خاورمیانه شده است و علاقمندان به عتیقه نیز با خرید این اجناس به طور غیرمستقیم به تروریست‌های "دولت اسلامی" کمک می‌کنند.
قوانین جهانی حمایت از آثار فرهنگی کشورها
یونسکو، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، در سال ۱۹۷۰ میلادی کنوانسیونی را تصویب کرد که بر مبنای آن کشورهای عضو سازمان ملل موظف به حفاظت از فرهنگ جهانی هستند.
یونسکو در ماه اوت سال ۲۰۱۳ نخستین گزارش رسمی خود را در باره‌ی غارت میراث فرهنگی سوریه منتشر کرد. بر اساس این گزارش، تشدید درگیری‌‌های خونین در این کشور به تاراج بیشتر موزه‌ها و تخریب گسترده بناها و مکان‌های باستانی ـ فرهنگی سوریه انجامیده است.
بر اساس این گزارش، مناره‌های "مسجدجامع" حلب که متعلق به قرن یازدهم میلادی و از آثار باستانی باقی‌مانده از سلسله‌ی بنی‌امیه است، به‌کلی ویران شده و قلعه‌ی الحصن (قلعه شوالیه‌ها) در نزدیکی حمص در جریان درگیری‌ها از بین رفته است.
در این گزارش همچنین آمده است که مغازه‌های چوبی "بازار بزرگ حلب" نیز که از جمله‌ی آثار ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو است، به تمامی در آتش سوخته و به دیوارهای کلیسای "ام‌الزنار" در حمص خسارت وارد آمده است.
"کمیته‌ی میراث جهانی" پیش‌تر در نشست ژوئن سال ۲۰۱۳ خود که در کامبوج برگزار شد، شش اثر و مکان باستانی سوریه را در فهرست "میراث در خطر" این کشور قرار داده بود. محدوده‌‌های تاریخی شهرهای دمشق، پالمیرا، حلب، بصره و مناطق تاریخی شمال سوریه موسوم به "شهرهای مرده" از جمله‌ی این مکان‌ها هستند.
تایید پرتاخیر آلمان
دولت آلمان پس از ۳۷ سال، در سال ۲۰۰۷ میلادی حاضر به امضای کنوانسیون جهانی یونسکو، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد شد و به این ترتیب یکی از آخرین کشورهای جهان در امضای این کنوانسیون بود.
دولت آلمان نحوه اجرای این کنوانسیون را نیز برای کشور خود تنظیم کرد. بر این مبنا کشورهایی که معتقدند آثار فرهنگی‌شان مهم و ملی‌شان دزدیده و به آلمان منتقل شده، باید فهرست این آثار را تهیه و به دولت آلمان ارائه کنند.
از آن زمان تاکنون هشت سال گذشته و این فهرست نیز موجود است، اما تاکنون هیچ اثری به کشور خود بازنگشته است. میشائل مولر-کراپه، باستان‌شناس موزه مرکزی شهر ماینس آلمان به اقدامات ناکافی قانونی در آلمان در این باره اعتراض دارد.
او می‌گوید: «ماموران در آلمان اگر کسی را با کیفی پر از رادیوهایی که سیم‌های اتصالی آنها پاره شده‌اند کنترل کنند، به او مظنون می‌شوند و این فرد باید پاسخگو باشد، اما اگر همین ماموران اجناس بسیار قیمتی عتیقه در کیف کسی ببینند، روی‌شان را برمی‌گردانند و این اقدام ماموران به معنی هماهنگی آنها با این اقدام غیرقانونی است.»
برنامه‌های آلمان برای تغییر موازین قانونی
خانم مونیکا گروترز، وزیر مشاور امور فرهنگی آلمان، خواستار برخوردی جدید با اجناس عتیقه دزدی در آلمان است. او به برنامه‌هایی در جهت تغییر موازین قانونی در این زمینه اشاره می‌کند که بر مبنای آن هرجنس عتیقه ای که به آلمان وارد می‌شود باید تاییدیه دولت صادرکننده را به همراه داشته باشد.
وزیر مشاور امور فرهنگی آلمان همچنین خواستار غیرقانونی شدن ورود اجناس عتیقه دزدی به آلمان شده است. او می‌گوید قوانین موجود در آلمان به وجهه این کشور در جهان آسیب‌هایی جدی وارد کرده و با باید جلوی چنین اقداماتی در آلمان گرفته شود.
قرار است قوانین جدید در این باره در سال ۲۰۱۶ اجرایی شوند. مونیکا گروترز بر این نظر است که تا آن زمان لابی تجار اجناس عتیقه می‌کوشند با فشار بر مسئولان سیاسی کشور هرچه بیشتر این قوانین را در مسیر منافع خود سوق دهند.