بازتاب جهانی "بخشش به جای اعدام" در ایران
۱۳۹۳ فروردین ۲۹, جمعه
چندین روزنامه آلمانی و انگلیسی‌زبان در دو روز گذشته خبر نجات از مرگ یک محکوم به اعدام ایرانی در آخرین لحظه را منتشر کرده‌اند. خبر درباره "بلال" ۲۶ ساله است که ۷ سال پیش به خاطر درگیری‌ای خیابانی که به قتل عبدالله حسین‌زاده ۱۷ ساله انجامید، مجرم شناخته شد. روزنامه‌های غرب با عناوینی چون "سیلی به جای اعدام" و "خانواده مقتول فرد محکوم به اعدام را بخشید" عکس‌هایی از مراسمی را انتشار داده‌اند که قرار بود در انتهای آن اعدام انجام شود. اما در آخرین لحظه خانواده مقتول محکوم را بخشید و اعدامی صورت نگرفت.
برای روزنامه‌های غربی که به طور معمول از موارد اعدام در ایران و آمار بالای محکومیت به مرگ در این کشور گزارش می‌دهند، مورد بخشش و نجات از مرگ در آخرین لحظه، "نادر" و قابل توجه است.
روزنامه‌های غربی عکس‌هایی که آرش خاموشی از لحظات گوناگون آستانه اجرای حکم اعدام گرفته و برای نخستین بار روز سه‌شنبه (۲۶ فروردین/ ۱۵ آوریل) در گزارشی تصویری در "ایسنا" آمده را منتشر کرده‌اند. این عکس‌ها که به زودی در سایت‌های اینترنتی سیاسی و اجتماعی، در فیس‌بوک و توییتر پخش شدند، روندی تکان‌دهنده را به روشنی نشان می‌دهند: اندوه و ناامیدی خانواده مقتول و خانواده محکوم به اعدام، صندلی خالی در انتظار محکوم، گرد آمدن مردم برای تماشای مراسم، آوردن محکوم به صحنه اعدام، سخنرانی مادر مقتول، سیلی زدن مادر بر چهره محکوم، ابراز قدردانی و همدردی خانواده محکوم با خانواده مقتول و بازگرداندن محکوم به زندان است.
هفت سال پیش درگیری‌ای در چهارشنبه‌بازار شهرستان نور میان چند جوان رخ داد. در این درگیری عبدالله حسین‌زاده، فرزند عبدالغنی حسین‌زاده، از چهره‌های مشهور فوتبال شهرستان نور، کشته شد و "بلال" را به اعدام محکوم کردند. سپس اجرای حکم اعدام چند بار به تعویق افتاد. اما روز سه‌شنبه همه چیز برای انجام حکم آماده به نظر می‌رسید.
سیلی و بخشش
عکس‌هایی تاثیرگذار نشان می‌دهند در حالی که تماشاگران پشت نرده‌های فلزی منتظر ایستاده‌اند، مسئولان قضایی "بلال" را با چشم بسته می‌آورند و طناب را به گردنش می‌اندازند. بلال روی صندلی می‌ایستد. مادر مقتول می‌آید و سیلی‌ای بر چهره بلال می‌زند، سپس پای میکروفن می‌گوید که او را می‌بخشد.
چند رسانه غربی درباره این صحنه نوشته‌اند. روزنامه آلمانی "فرانکفورتر آلگماینه" به "شرق" استناد می‌کند و می‌نویسد: «[محکوم به اعدام] به جای طناب دار از او [مادر مقتول] سیلی دریافت کرد.»
سایت اینترنتی هفته‌نامه آلمانی "تسایت" می‌نویسد: «سر قاتل بر طناب دار بود که ناگاه نجات از راه رسید: مادر قربانی مجرم را بخشید.»
در روزنامه انگلیسی "گاردین" می‌خوانیم: «آنچه اتفاق افتاد موردی نادر در عرصه اعدام در ایران بود. ایران کشوری است که در آن پس از چین بیشترین مورد اعدام صورت می‌گیرد. مادر قربانی نزدیک شد، سیلی‌ای به صورت محکوم زد و سپس اراده کرد قاتل پسرش را ببخشد. پدر مقتول طناب را از گردن او برگرفت؛ زندگی بلال نجات یافته بود.»
به گزارش ایسنا، پدر عبدالله حسین‌زاده گفته است که همسرش پسرش را "سه روز پیش به خواب دیده که به او گفته در جایی خوب و در آرامش است، از این رو تصمیم گرفته قاتل او را ببخشد".
روزنامه "شرق" در شماره روز پنجشنبه (۲۸ فروردین/ ۱۷ آوریل) خود مصاحبه‌ای با "بلال" منتشر کرده است. در این مصاحبه بلال از آخرین ساعات و لحظه‌هایی می‌گوید که پیش از قرار اجرای حکم اعدام گذرانده است، از برداشت و احساسات خود حین شنیدن صدای مردم و سخنان مادر مقتول و بعد سیلی‌ای که این مادر به صورت او زده و با آن اعلام کرده که او را می‌بخشد.
بلال درباره سیلی‌ای که مادر مقتول به صورت او زده گفته است: «من فکر می‌کنم که فاصله میان رضایت و قصاص من همین سیلی بود. بین من و مادر همین سیلی بود که باید زده می‌شد.»
فشار افکار عمومی
گزارشگر بخش انگلیسی بی بی سی در گزارشی با عنوان "توقف اعدام در آخرین لحظه" از انعکاس خبر بخشش محکوم به اعدام توسط خانواده مقتول می‌نویسد و اینکه اقدام این خانواده "متاثرکننده و شجاعانه" ارزیابی می‌شود. این گزارشگر اشاره می‌کند به اینکه عادل فردوسی‌پور، مجری برنامه "۹۰" تلویزیون ایران، در اقدامی بی‌سابقه از مردم خواسته است به کمک بلال برآیند که طلب عفو کرده و از خانواده حسین‌زاده بخواهند که بلال را ببخشد. گفته شده که طی این برنامه یک میلیون نفر با فرستادن پیامک از این خواست حمایت کرده‌اند.
بسیاری از هنرمندان و ورزشکاران ایرانی از خانواده حسین‌زاده درخواست کرده بودند که "بلال" را ببخشند. رسانه‌های غربی از چنین کمپینی به عنوان حرکت اجتماعی‌ای نادر در ایران یاد کرده‌اند و یادآور شده‌اند که از آغاز سال جاری میلادی (۲۰۱۴) تا کنون دست‌کم ۱۷۰ نفر در ایران اعدام شده‌اند.
گزارشگر بی بی سی انگلیسی همچنین از بحث‌هایی می‌نویسد که در رسانه‌های اجتماعی درباره لزوم تغییر قوانین قصاص در ایران جریان داشته و اینکه کمپینی دیگر برای نجات جان ریحانه جباری ۲۶ ساله که به اتهام قتل در آستانه اعدام قرار دارد در جریان است. ریحانه جباری گفته است که مقتول قصد تجاوز به او را داشته و او از خود دفاع کرده است.
نشریه آلمانی "اشپیگل" در این باره می‌نویسد: «به نظر می‌رسد فشار افکار عمومی در ایران بر تصمیم خویشاوندان محکوم به اعدام تاثیر گذاشته است. در یک مورد دیگر [ریحانه جباری] نیز فشار افکار عمومی در حال رشد است».
به گزارش سازمان عفو بین‌الملل، ایران پس از چین بالاترین آمار اعدام را داراست. در بسیاری موارد نیز اعدام‌ها در ملاء‌عام صورت می‌گیرند. سازمان عفو بین‌الملل از خبر بخشش "بلال" توسط خانواده حسین‌زاده استقبال کرده است. با این حال این سازمان مدافع حقوق بشر به قوانین قصاص ایران انتقاد می‌کند که فرصت عفو و کاهش مجازات را از محکومان به اعدام می‌گیرد.