ایران و افغانستان؛ همکاری نزدیک علیه تروریسم و افراط گرایی

اشرف غنی احمدزی، رئیس جمهور افغانستان روز یکشنبه (۳۰ فروردین/ ۱۹ آوریل) برای دیداری دو روزه به تهران رفته است. این سفر دو بار به دلایل مختلف به تاخیر افتاده بود.

آخرین تاریخ تعیین شده برای سفر اشرف غنی به تهران اسفندماه گذشته بود، اما با وقوع بهمن و سیلاب در افغانستان باز هم تغییر کرد. این نخستین سفر رسمی اشرف غنی به تهران به عنوان رئیس جمهور افغانستان است.

حسن روحانی پس از دیدار با اشرف غنی در کنفرانس مطبوعاتی مشترک گفت که ایران و افغانستان به دلیل تهدید گروه "دولت اسلامی" در نظر دارند همکاری با یکدیگر را تقویت کنند.

روحانی افزود: «ما در این باره به توافق رسیدیم بر علیه تروریسم، خشونت و افراط‌‌گرایی در منطقه و قبل از همه در مناطق مرزی میان دو کشور، همکاری تنگاتنگی داشته باشیم».

رئیس جمهور ایران اظهار داشت: «امروز منطقه با مشکلات زیادی در این زمینه مواجه است و ما عمیقاً از کشته شدن افراد بی‌گناه توسط تروریست‌ها ناراحت و نگران هستیم. لذا هر دو طرف آمادگی خود را برای همفکری و همکاری در زمینه مقابله با خطر افراط و تروریسم در کل منطقه و رفع ریشه‌ای این خطرهمگانی اعلام می‌کنیم.»

به گفته حسن روحانی در چارچوب این همکاری‌ها، علاوه بر مبادله اطلاعات محرمانه، عملیات مشترک علیه تهدیدات امنیتی نیز پیش‌بینی شده است.

به گزارش رسانه‌های ایران روحانی هم‌چنین به موضوع تولید و تجارت مواد مخدر اشاره کرد و آن را خطری برای هر دو کشور دانست. او گفت: «باید با هم‌فکری و هماهنگی با یکدیگر مزارع افغانستان را با کشت جایگزین به بستری برای گسترش خیر و برکت برای مردم این کشور و منطقه تبدیل کنیم و در این زمینه جمهوری اسلامی ایران آماده هرگونه کمک به افغانستان در زمینه تغییر الگوی کشت می‌باشد.»

افغانستان بزرگترین تولیدکننده تریاک در جهان است و بخش عمده این تریاک از طریق ایران به دیگر نقاط جهان قاچاق می‌شود.

بیشتر بخوانید: مجموعه مطالب در باره افغانستان

رییس‌ جمهوری افغانستان نیز در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با همتای ایرانی خود گفت: «دولت افغانستان مصمم است تا در چارچوب مناسبات دوجانبه ضمن حل برخی مشکلات، از همه فرصت‌های موجود برای گسترش صلح، همکاری، رفاه و ثبات برای مردم ایران و افغانستان استفاده کند.»

اشرف غنی افزود، امنیت منطقه‌ای دغدغه مشترک دو کشور است: «متأسفانه افغانستان مورد توجه تروریسم بین‌الملل است و ما خواهان همکاری و همفکری برای مقابله جدی با همه گروه‌های تروریستی هستیم.»

بر اساس گزارش رسانه‌های ایران، موضوع‌های دیگری مانند گسترش روابط اقتصادی و ترانزیتی، حق‌آب رودخانه‌های مرزی و مشکلات پناهجویان افغان در ایران در فهرست گفت‌وگوهای حسن روحانی و اشرف غنی قرار داشت.

ایران و افغانستان دارای وجوه مشترک زبانی و فرهنگی، دینی و تاریخی زیادی با یکدیگرند. با این‌حال تفاوت‌های اساسی دو کشور در راهبردهای سیاست داخلی و بین‌المللی، مانع از همکاری تنگاتنگ میان دو کشور است.

افغانستان برای تامین امنیت و نیازهای اقتصادی و مالی خود به شدت به کمک‌های بین‌المللی به ویژه ایالات متحده آمریکا وابسته است، در حالی که حاکمیت جمهوری اسلامی، آمریکا را "دشمن اصلی" خود می‌داند. در دوره ۸ ساله ریاست جمهوری احمدی‌نژاد، نهادهای امنیتی نظامی زیر کنترل تندورها حتی از ایجاد ناامنی و بی‌ثباتی در افغانستان به دلیل حضور آمریکا در این کشور ابایی نداشتند.

ایران در دوره احمدی‌نژاد به شدت مخالف امضای پیمان استراتژیک میان افغانستان و آمریکا و ادامه حضور ارتش آمریکا در این کشور بود.

اکنون نیز به‌رغم روی کار ‌آمدن دولت میانه‌روی روحانی، تغییر جدی در این سیاست به‌وجود نیامده است و به‌نظر می‌رسد تا زمانی که آمریکا از سوی نظام سیاسی ایران "دشمن" تلقی شود، تحول جدی در مناسبات این دو کشور همسایه و هم‌زبان و هم‌فرهنگ به‌وجود نخواهد آمد.