انتقاد شدید به بازدید مقامات ژاپنی از معبد یاسوکونی
۱۳۹۳ اردیبهشت ۲, سه‌شنبه
یوشیتاکا شیندو، وزیر کشور ژاپن و ۱۲۰ نماینده پارلمان این کشور سه‌شنبه (۲۲ آوریل/ ۲ اردیبهشت) از معبد یاسوکونی (معبد سرزمین صلح) در نزدیکی توکیو بازدید کردند. این اقدام سبب اعتراض کشورهای همسایه شده است. مقامات کشورهای چین، کره جنوبی و تایوان این اقدام را "عملی تحریک‌آمیز" تلقی می‌کنند.
معبد یاسوکونی، ضریح و زیارتگاهی مذهبی به شمار می‌آید که نمادی برای قربانیان جنگ‌های مختلف ژاپن در قرن‌های نوزدهم و بیستم است. شینزو آبه، نخست‌وزیر محافظه‌کار ژاپن نیز یک روز پیش از این دیدار "درخت مقدس ماساکاکی" را به عنوان فدیه به این معبد اهدا کرده بود.
منتقدان، معبد یاسوکونی را نماد "میلیتاریسم و جنگ‌طلبی" ژاپن در دو سده گذشته می‌دانند. این معبد یادبودی برای ۵/ ۲ میلیون سرباز و مامور دولتی است که در نبردهای گوناگون به خاطر امپراطور ژاپن جان خود را از دست داده‌اند، از جمله ۱۴ مقام ژاپنی که پس از جنگ جهانی دوم به عنوان "جنایتکار جنگی" در این کشور اعدام شدند.
کشورهای تایوان، چین، کره جنوبی و شمالی که در زمان جنگ جهانی دوم به اشغال ارتش ژاپن در آمدند، نمادهایی هم‌چون معبد یاسوکونی را "تجلیل از سیاه‌ترین دوران تاریخ ژاپن" تلقی می‌کنند. به نظر منتقدان، دیدار مقامات رسمی ژاپن از چنین یادبودهایی بیانگر آنست که ژاپن قادر به "برخوردی انتقادی" با گذشته خود نیست.
شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن برای نخستین بار در ماه دسامبر ۲۰۱۳ از این معبد دیدن کرد. در ماه‌ها و سال‌های گذشته ده‌ها مقام بلند پایه ژاپنی "رسماً" از معبد شینتویی بازدید کرده‌اند.
دیدار آبه در اواخر سال گذشته میلادی نیز خشم مقامات سئول و پکن را در پی داشت. وزارت امورخارجه چین دیدار مقامات ژاپنی از معبد یاسوکونی را "بی‌شرمی" می‌داند. رسانه‌های چین نیز اهدای فدیه از سوی نخست‌وزیر ژاپن به این معبد را نشانه‌ای از "بی‌مسئولیتی" در قبال قربانیان جنگ جهانی دوم خواندند.
خبرگزاری رسمی چین، شین‌هوا، در گزارشی نوشت که اقدام مقامات ژاپنی را باید "سیلی محکمی بر صورت" باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا دانست که در چارچوب سفر آسیایی خود در روز چهارشنبه (۲۳ آوریل) از ژاپن دیدن خواهد کرد.
آمریکا نیز در دسامبر سال گذشته از بازدید شینزو آبه از معبد یاسوکونی انتقاد کرده و آن را اقدامی "نومیدانه" خوانده بود.
ناظران سیاسی بر این باورند که بازدید سالانه مقامات ژاپنی از این معبد به روشنی آشکار می‌کند که ژاپن تمامی معاملات اقتصادی و مالی با همسایگان نیرومند خود هم‌چون چین، کره جنوبی و تایوان را تابعی از "پاسداری از غرور و احساس ملی" خود ارزیابی می‌کند و در پی پوزش‌خواهی رسمی و ایجاد فضای مساعد با قربانیان اصلی تهاجمات مرگبار ژاپن به کشورهای همسایه نیست.
کشورهای چین، کره جنوبی و تایوان بازدید مکرر مقامات ژاپنی از معبد یاسوکونی را "بی‌اعتنایی به قربانیان واقعی" در دوران اشغال سرزمین‌های خود توسط ارتش ژاپن می‌دانند.
بحث‌های متفاوت بر سر معبد یاسوکونی
معبد یاسوکونی یا "ضریح سرزمین صلح" سوا از جایگاه معنوی آن برای پیروان دین شینتو در پارک زیبایی در نزدیکی توکیو، پایتخت ژاپن ساخته شده که تفریحگاه محبوبی برای بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی است.
در معبد یاسوکونی هیچ پیکری دفن نیست، زیرا که بنا به مبانی دین شینتو، اجساد اصولاً "ناپاک" هستند و نمی‌توان آنها را در مکان‌های مقدس نگهداری کرد. اما گفته می‌شود که خاکستر برخی اجساد در این محل قرار دارد.
ملی‌گرایان میانه‌رو در ژاپن بر دینی بودن معبد یاسوکونی اصرار دارند ومی‌گویند با بازدید از این مکان، یاد همه قربانیان جنگ، اعم از ژاپنی و خارجی را گرامی می‌دارند. بنا به اعتقاد پیروان دین شینتو، این معبد مانع آن می‌شود که "ارواح خشمگین مردگان سبب برهم زدن صلح بر روی زمین شوند."
ملی‌گرایان افراطی در ژاپن نیز معبد یاسوکونی را با یادبودهای قربانیان جنگ در کشورهای دیگر از جمله در آمریکا مقایسه می‌کنند و آن را عملی پسندیده برای احترام به سربازان ژاپنی می‌انگارند.
به گفته منتقدان، جدایی دین از دولت در قانون اساسی ژاپن جایگاه ویژه‌ای دارد و مقامات دولتی مجاز نیستند به بازدیدهای خود از معبد یاسوکونی "جنبه رسمی" دهند. شینزو آبه و نمایندگان پارلمان ژاپن نیز با آگاهی از این واقعیت می‌گویند که بازدید آنان از این معبد تنها "جنبه‌ای شخصی" داشته و بیانگر "ابراز احترام آنان به مردگان" است.