انتخابات در ایران، نگرانی ها در افغانستان
۱۳۸۸ خرداد ۲۵, دوشنبه
با آن که رییس جمهور کرزی ابراز امیدواری کرده است که با انتخاب مجدد احمدی نژاد روابط افغانستان و ایران بیشتر از پیش بهبود یابد، اما برخی تحلیلگران پیروزی احمدی نژاد را ادامه ی سیاست های تنش زای این کشور در قبال منطقه و غرب می دانند.
در همین حال، داوود مرادیان، رییس مرکز مطالعات استراتژیک وزارت امور خارجه ی افغانستان، می گوید نفس برگزاری انتخابات در کشوری که نظام سیاسی و ارزشی متفاوت از دموکراسی دارد، دلیلی است بر جهان شمولی بودن دموکراسی و انتخابات. به عقیده ی آقای مرادیان، میان افغانستان و ایران اشتراکات زیاد و منافع مشترک وجود دارد. وی می افزاید که تروریزم و مواد مخدر تهدیدهای مشترکی اند که ایران و افغانستان با آن رو به رو اند.
با این همه، رییس مرکز مطالعات استراتژیک وزارت امور خارجه، می گوید یک سلسله مولفه هایی بوده است که باعث تنش میان افغانستان و ایران شده است. به باور آقای مرادیان، یکی از مولفه های تنش زا، وجود دو نظام سیاسی و ارزشی متفاوت در ایران و افغانستان است. نظام سیاسی افغانستان مبتنی بر دموکراسی و ارزش های جهان شمول حقوق بشر است، اما نظام ایران، نظامی است مبتنی بر ولایت فقیه.
داکتر داوود مرادیان مولفه ی دوم تنش زا در روابط افغانستان و ایران را چنین بیان می کند: "مولفه ی دومی که می تواند برای ما تنش زا باشد، این است که برخی حلقات در درون جمهوری اسلامی ایران، از حضور نیروهای جامعه جهانی احساس خطر می کنند و وجود نیروهای جامعه ی جهانی را می خواهند به هر وسیله ای شده در افغانستان با مشکل رو به رو کنند. یکی از راه هایی که بسیار واضح است تبلیغات رسانه ای است که از آن طرف مرز علیه نیروهای خارجی بسیج می شوند و هدایت داده می شوند".
پیش از این انتظار می رفت در ادامه ی نرمش امریکا در برخورد با ایران، با انتخابات ریاست جمهوری ایران تغییری در رویکرد ایران نسبت به غرب نیز رونما شود. از سوی دیگر تحلیلگران به این باور می باشند که افغانستان و عراق به صحنه ی تنش میان غرب و ایران بدل شده اند.
اما انتخاب دوباره ی آقای احمدی نژاد چه دورنمایی در روابط ایران و غرب خواهد داشت. شاه حسین مرتضوی، روزنامه نگار در کابل در این رابطه می گوید: "آمدن آقای احمدی نژاد (به کرسی ریاست جمهوری) به ادعای خود شان این بار با حمایت بیشتر از بیست میلیون رای، آقای احمدی نژاد را در سیاست های مداخله جویانه و حتا ستیزه جویانه اش با غرب جسورتر می سازد و به جای این که بهبودی در روابط ایران با غرب ایجاد شود یا تعدیلی در سیاست های منطقه ای ایران به وجود بیاید، من فکر می کنم که این دفعه حکومت ایران با جسارت بیشتر در منطقه و هم در برابر غربی ها عمل خواهد کرد".
پیش از این بارها حکومت احمدی نژاد نارضایتی خود را از حضور نیروهای خارجی در افغانستان ابراز داشته است. همچنان گزارش های تایید ناشده ای از وجود سلاح های ایرانی در نزد شورشیان نیز به نشر رسیده است.
در همین حال، داکتر داوود مرادیان ابراز امیدواری می کند که ایران بازبینی ای از دوست و دشمن داشته باشد: "امیدوار هستیم که با انتخاب دوباره ی احمدی نژاد، جمهوری اسلامی ایران یک بازبینی جدید از دوست و دشمن داشته باشد، که ببینند که آیا یک امریکایی برای ایران تهدید است یا یک طالب".
اما شاه حسین مرتضوی، روزنامه نگار در کابل معتقد است که با انتخاب دوباره ی احمدی نژاد، تغییری در نوع نگاه ایران به مسایل منطقه ای و از جمله حضور نیروهای خارجی در افغانستان رونما نمی شود. وی می افزاید: "نگرانی به مراتب بیشتر می شود، به خاطری که ایرانی ها به خوبی درک کرده اند که نقاط آسیب پذیر امریکا در منطقه کجا هست. دقیقا آن ها (ایرانی ها) عراق و افغانستان را انتخاب کرده اند. در هر دو کشور نیروهایی که بتوانند در خدمت ایران قرار بگیرند و از آن ها به عنوان یک ابزار خوب استفاده کنند علیه حضور نیروهای خارجی در منطقه، بسیار زیاد است".
همچنان افغان ها از انتخاب مجدد احمدی نژاد به عنوان رییس جمهور ایران در مورد سرنوشت مهاجران افغان در ایران ابراز نگرانی می کنند. مرتضوی می گوید دوره ی ریاست جمهوری احمدی نژاد سخت ترین زمان برای مهاجران افغان بود. در این دوره مکاتب خودگران افغان ها بسته شدند، برای آموزش دانش آموزان مهاجر افغان هزینه وضع شد و زمینه ی تحصیلی محدود گردید.
با توجه به توافقاتی که میان دولت های ایران، افغانستان و کمیشنری عالی سازمان ملل در امور پناهندگان در مورد مهاجران افغان در ایران و بازگشت داوطلبانه ی آنان صورت گرفته است، ایران هرازگاهی به اخراج اجباری و دسته جمعی مهاجران افغان دست زده است. تحلیلگران در افغانستان به این باور می باشند که ایران از مهاجران استفاده ی ابزاری و سیاسی در پیوند با سیاست های منطقه ای خود می نماید.
داکتر مرادیان با ابراز این که حضور مهاجرین فشارهای اجتماعی ای به حکومت ایران وارد کرده است، می گوید: "مشکل وقتی ایجاد می شود که ما بخواهیم از یک مساله ی انسانی پناهندگان و پناهجویان استفاده ی سیاسی کنیم، و خواسته باشیم از پناهندگان به عنوان یک قشر بی سرپناه، به عنوان یک آلت فشار روی ما یا جامعه ی جهانی (استفاده) صورت بگیرد. ما امیدوار هستیم که یکی از مواردی که تجدید نظر خواهد شد یا شود در تهران، عدم استفاده ی سیاسی از پناهندگان و پناهجویان افغان می باشد".
هنوز نتیجه ی انتخابات ایران نهایی نشده است و شورای نگهبان به عنوان نهاد ناظر و تصدیق کننده ی انتخابات، هنوز نظر خود را در مورد انتخابات اعلان نکرده است، اما رییس جمهور کرزی با استقبال از پیروزی احمدی نژاد، انتخاب شدن او را یک گزینش شایسته برای تداوم پیشرفت و آسایش ملت ایران خوانده است.
اما مرتضوی می گوید: "تاهنوز مراحل اعتراض تمام نشده، همین روزها در تمامی شهرهای ایران یک حالت اعتراض است. هیچ کشوری تاهنوز انتخابات ایران را تبریک نگفته و تایید نکرده به جز حکومت افغانتسان. و این برای همه ی سیاستمداران هم مایه ی تاسف است و هم مایه ی پرسش است که چرا حکومت افغانستان ازکشورهای دیگر این همه سبقت می گیرد". این درحالی است که تنش ها و اعتراض ها در ایران همچنان ادامه دارد و نامزدان اصلاح طلب شکایت های خود را به شورای نگهبان تسلیم نموده اند.
عارف فرهمند
ویراستار رسول رحیم