افزایش شمار پناهجویان در آلمان و وضعیت متقاضیان ایرانی
۱۳۹۰ مهر ۳, یکشنبه
به گزارش وزارت کشور آلمان، از ژانویه تا اوت سال جاری میلادی، ۲۸ هزار و ۲۷۹ درخواست جدید پناهندگی به اداره رسیدگی به امور مهاجران و پناهجویان داده شده است. این تعداد ۲ / ۲۳ درصد بیشتر از همین دوره زمانی در سال گذشته بوده است.
تنها در ماه اوت امسال ۴۰۲۷ نفر از آلمان درخواست پناهندگی کرده‌اند که نشانگر ۱ / ۱۷ درصد افزایش نسبت به تعداد پناهجویان آلمان در ماه ژوییه ۲۰۱۱ است. همچنین این آمار افزایشی ۲۳ درصدی را نسبت به ماه اوت سال ۲۰۱۰ نشان می‌دهد.
اداره رسیدگی به امور مهاجران و پناهجویان در ماه اوت به درخواست پناهندگی ۳۳۶۴ نفر رسیدگی کرده و از آن میان ۶۴۲ درخواست را پذیرفته است. افزون بر این، این اداره در مورد ۲۲۸ نفر حکم ممنوعیت بازگرداندن به میهن‌شان را صادر کرده، چون تشخیص داده که خطر اعدام و شکنجه این افراد را در وطن‌شان تهدید می‌کند. همچنین این اداره درخواست پناهندگی ۱۶۹۴ نفر از پناهجویان را رد کرده است.
در مجموع در فاصله زمانی ژانویه تا اوت ۲۰۱۱، تعداد ۴۸۴۰ نفر در آلمان حق پناهندگی گرفته‌اند. در ۱۸۰۰ مورد حکم ممنوعیت بازگرداندن به میهن خود صادر شده است. اما قضات آلمانی ۱۶ هزار و ۳۵۶ درخواست پناهندگی را رد کرده‌اند.
پناهجویان ایرانی
اکثر پناهجویان آلمان اهل افغانستان هستند. پس از آن، به ترتیب شهروندان عراقی، ایرانی و صرب بیشترین متقاضیان پناهندگی در آلمان را تشکیل می‌دهند. همچنین شمار پناهجویان سوری در آلمان در حال افزایش است.
کریستوف امیر لینگناو، وکیل ایرانی-آلمانی گروهی از پناهجویان ایرانی، به دویچه وله گفت، شمار پناهجویان ایرانی در آلمان در سه دهه اخیر همیشه زیاد بوده، اما پس از برگزاری دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران در خرداد ۱۳۸۸ بر شمار متقاضیان ایرانی حق پناهندگی به شکل چشمگیری افزوده شده است.
به گفته لینگناو که با کانون پناهندگان سیاسی ایران در برلین همکاری می‌کند، بیشتر پناهجویان ایرانی را جوانانی تشکیل می‌دهند که در فاصله سنی ۲۰ تا ۴۰ سال هستند. عده‌ای از آنان دارای همسر و فرزندند، اما ناچار بوده‌اند خانواده خود را در ایران بگذارند و به تنهایی فرار کنند، چون نتوانسته‌اند به راحتی راه فرار برای همه خانواده بیابند. آنان می‌کوشند در صورت گرفتن پاسخ مثبت به درخواست پناهندگی‌شان، خانواده‌هایشان را نیز به آلمان بیاورند.
حمید نوذری، رئیس کانون پناهندگان سیاسی ایران در برلین، می‌گوید که پناهجویان ایرانی از قشرهای تحصیل‌کرده و شهری هستند و به نسبت ۵۰-۵۰ از هر دو جنس زن و مرد. وی می‌افزاید، در ۸ ماه نخست سال جاری میلادی، ۲۰۰۰ ایرانی درخواست پناهندگی کرده‌اند و در نتیجه آمار پناهجویان ایرانی نسبت به ۸ ماه اول سال پیش، رشدی ۵۰ درصدی داشته است.
دلایل پناهجویان ایرانی برای پناهندگی
لینگناو می‌گوید، دلایلی که بسیاری از آنان عرضه می‌کنند سیاسی است؛ برای مثال اینکه حین انتخابات به نفع نیروهای اپوزیسیون دولت فعالیت داشته‌اند. برخی از آنان برای احزاب مختلف ضد رژیم ایران کار کرده‌اند. غیر از این، برخی پناهجویان به خاطر نبود آزادی مذهب فرار کرده‌اند؛ از جمله بهایی هستند یا دوست داشته‌اند دین‌شان را عوض کنند و مسیحی شوند. به گفته لینگناو، بسیاری از آنان در اوین یا کهریزک بوده‌اند و به سختی شکنجه شده‌اند.
حمید نوذری، رئیس کانون پناهندگان سیاسی ایران در برلین، به دویچه وله می‌گوید، چون هم اکنون در ایران فشارهای سیاسی و اجتماعی به اقشار گوناگون مردم وارد می‌آید، دلایلی که پناهجویان برای گرفتن حق پناهندگی به دست می‌دهند، هم بسیار گوناگون است و انواع فعالیت‌ها یا فشارهای سیاسی و اجتماعی را دربرمی‌گیرد.
نوذری می‌افزاید، ابعاد رو در رو قرار گرفتن مردم با نیروهای دولتی در ایران بسیار گسترده‌تر از هنجارهای کلاسیک و شناخته‌شده، مثل عضویت در احزاب یا کانون‌های اجتماعی، است. نوذری به عنوان نمونه از اکسیون سازماندهی‌شده‌ی آب‌بازی در فیس‌بوک در پارک در ماه گذشته در تهران نام برد یا مقاومت برخی از مردم در برابر جمع کردن بشقاب ماهواره‌ها را که توانسته به پیگرد و آزار شرکت‌کنندگان در اکسیون یا مقاومت‌کنندگان در برابر نیروهای دولتی بیانجامد.
مشکل‌های پذیرش درخواست پناهندگی ایرانیان
حمید نوذری می‌گوید، در حال حاضر یکی از مشکلاتی که مدافعان حقوق پناهندگان در آلمان با آن روبرو هستند، قبولاندن این مسئله به دادگاه است که در ایران سرکوب ابعادی بسیار وسیع دارد و مواردی غیرکلاسیک را نیز دربرمی‌گیرد. وی می‌افزاید، اگر در گذشته تلاش این بود که نشان دهیم عضو بودن در کمپین یک میلیون امضا در ایران اغلب منجر به پیگرد و زندان می‌شود، اکنون می‌کوشیم ثابت کنیم که موارد سرکوب آزادی در حرکت و انتخاب سبک زندگی نیز زیستن در ایران را با خطر رویارویی با نیروهای دولت و آزار و شکنجه همراه می‌سازد و در نهایت می‌تواند منجر به تصمیم برای فرار از وطن شود.
کریستوف امیر لینگناو، وکیل گروهی از پناهجویان ایرانی، در مورد موانع قانونی پذیرش درخواست پناهجویان در آلمان چنین می‌گوید: «مهم‌ترین مشکل این است که طبق قوانین موجود وقتی یک متقاضی پناهندگی از وطن‌اش خارج شده و به کشور یا کشورهای دیگری سفر کرده یا حتی ویزای یکی از کشورهای اروپایی عضو قرارداد شنگن را گرفته بوده، و پس از آن در آلمان درخواست پناهندگی کرده، آلمان اساسا تصمیم می‌گیرد او را به کشوری که نخست به آن سفر کرده بازگرداند. دفاع از موکل در این موارد آسان نیست، چون راه‌ها بسته است.»
با وجود سدهای قانونی و مشکل‌هایی که بر سر راه پذیرش درخواست پناهندگی متقاضیان وجود دارد، به گفته حمید نوذری، حدود ۵۰ درصد از پناهجویان ایرانی توانسته‌اند با عرضه دلایل خود مبنی بر اینکه جانشان در صورت بازگشت به ایران در خطر است، اجازه ماندن در آلمان را بگیرند.
کیواندخت قهاری
تحریریه: بابک بهمنش