علیرضا جهانبخش، بازیکن ۲۰ ساله که تا فصل پیش در تیم داماش گیلان توپ می‌زد، در تابستان ۲۰۱۳ به فهرست لژیونرهای فوتبال ایران پیوست و در باشگاه نایمخن در لیگ برتر کشور هلند به خدمت گرفته شد. وی از بازیکنان مورد توجه کارلوس کی‌روش، سرمربی تیم ملی فوتبال ایران به شمار می‌رود و از بخت مناسبی نیز برای حضور با تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل برخوردار است.
جهانبخش در گفت‌وگو با دویچه وله به وضعیت خود در تیم نایمخن، تفاوت‌های فوتبال باشگاهی ایران و هلند و همچنین چشم‌انداز پوشیدن پیراهن تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی ۲۰۱۴ پرداخته است.
*********
دویچه وله: آقای جهانبخش شما الان در پایان نخستین فصل حضورتان در لیگ باشگاه‌های هلند هستید. چه تجربیاتی را در اولین سال حضورتان در فوتبال خارج از ایران کسب کرده‌اید؟
علیرضا جهانبخش: فکر می‌کنم حدود هشت ماهی هست که به کشور هلند آمده‌ام. وقتی زندگی را اینجا شروع کردم، اوایل برایم یکمقدار واقعاً سخت بود. چون باید خودم را با شرایط اینجا وفق می‌دادم و به فرهنگ اینجا عادت می‌کردم، به سطح فوتبال اینجا و شرایطی که بر فوتبال هلند حاکم است. خُب اوایل خیلی تلاش کردم. البته دو سه ماه اول یکمقدار سخت بود، ولی کم کم شرایطم خیلی بهتر شد. هرچند متأسفانه امسال تیم‌مان جوری نبود که آن طور که باید و شاید نتایج خوبی بگیریم. ولی من خودم به شخصه تلاش کردم عملکرد خیلی خوبی داشته باشم. مخصوصاً در این سال اولی که اینجا آمده‌ام، دوست داشتم عملکرد خوبی داشته باشم که بتواند شروع خوبی باشد برای آمدن جوان‌های بیشتر ما به اینجا. تا حالا شرایطم خوب بوده و نسبت به مدتی که اینجا آمده‌ام، به چیزهایی که فکرشان را می‌کردم، خیلی زودتر رسیده‌ام و شرایط من خیلی زود بهتر شد. امیدوارم که بتوانم این روند را ادامه دهم.
تیم آخر شما در لیگ باشگاه‌های ایران داماش گیلان بود. اگر بخواهیم تفاوت‌های فوتبال در داماش گیلان را مقایسه کنیم با وضعیت تیم فوتبال نایمخن هلند، به چه نتیجه‌ای می‌رسیم؟
اصلی‌ترین چیزی که به نظرم می‌آید، امکاناتی‌ست که وجود دارد. در فوتبال هلند دغدغه امکانات، زمین و چیزهایی که می‌تواند به یک فوتبالیست کمک کند واقعاً وجود ندارد. ولی خُب متاسفانه ما این دغدغه‌ها را در ایران داریم. سه سالی که من در داماش بازی می‌کردم، واقعاً از نظر امکانات خیلی کامل نبود، آن طوری که بازیکن آرامش کامل داشته باشد. به‌هرحال قطعاً از نظر فوتبال حرفه‌ای، از نظر سطح فوتبال، از نظر نوع تمریناتی که می‌دهند، مخصوصاً اینکه فوتبال هلند به خاطر آکادمی‌هایی که دارد، خیلی متفاوت است. به همین خاطر می‌تواند روی رشد بازیکن‌ها خیلی تأثیر داشته باشد و خیلی از لیگ‌های اروپا به فوتبال هلند نگاه ویژه‌ای دارند. البته داماش هم یک باشگاه آکادمیک است و رده‌های پایه دارد. این یکی از دلایلی بود که من توانستم در هنگام حضورم در باشگاه داماش در همه رده‌های تیم ملی بازی کنم و شرایطم در ایران خوب باشد و بتوانم به فوتبال اروپا بیآیم. ولی اصلی‌ترین چیزها همین‌هایی بود که گفتم و امکانات و سطح فوتبال و سطح یادگیری فوتبال و آموزشی که به فوتبالیست می‌دهند، می‌توانند متفاوت باشند و به‌خصوص فوتبال هلند فوتبالیست که واقعاً می‌تواند روی پیشرفت بازیکن‌های جوان خیلی تأثیر مثبت داشته باشد.
کارلوس کی‌روش سرمربی تیم ملی فوتبال ایران در پی مقایسه فوتبال باشگاهی ایران با فوتبال باشگاه‌های اروپا یکبار گفت: پنج سال حضور علیرضا جهانبخش در لیگ باشگاه‌های ایران، برابر است با یکسال بازی در لیگ باشگاه‌های هلند برای او در چارچوب رشد فوتبالی‌اش. آیا این تفاوت به این شدت واقعاً هست؟
(با خنده) شاید دلیل اصلی‌اش این بوده که خود کی‌روش چندین سال در فوتبال اروپا بوده و از نزدیک این را حس کرده که چه قدر می‌تواند روی پیشرفت یک بازیکن تأثیرگذار باشد. واقعاً همه چیز روی نظم، همه چیز روی برنامه‌ریزی‌ست و واقعاً یک فوتبال حرفه‌ای که بازیکن فقط حواس‌اش به فوتبال باشد. تمرکز روی فوتبال است و تمام چیزهایی که یک فوتبالیست برای پیشرفت نیاز دارد، برایش فراهم می‌کنند. فکر می‌کنم این خیلی می‌تواند مهم باشد که یک فوتبالیست هیچ نگرانی‌ای بیرون فوتبال نداشته باشد و فقط حواس‌اش داخل زمین باشد تا بتواند آن کیفیت خودش را نشان دهد. یکی از دلایل اصلی‌اش این است.
دیگر چه دلایلی به ذهنتان می‌رسد؟
چیزی که فکر می‌کنم خیلی به‌چشم می‌آید، اینکه واقعاً این‌ها دوست دارند فوتبال را به بازیکن‌ها یاد بدهند. یعنی از همین اول بازیکن خودش بتواند فوتبال را بپروراند، بتواند فوتبال را در وجود خودش یاد بگیرد. بعد بتواند آن چیزهایی را که در زمین یاد می‌گیرد، واقعاً عملی کند. به‌خاطر همین است که مربی‌ها به تک تک بازیکن‌ها می‌گویند که چه کارهایی را انجام دهند، کجای زمین و یا وظیفه هر فوتبالیستی چیست. و خُب این چیزی بود که فکر می‌کنم در فوتبال ما، مخصوصاً من که در داماش بازی می‌کردم، خیلی به‌چشم نمی‌خورد. از این لحاظ که مربی فقط چیزهای عمومی را توضیح می‌داد یا نوع تاکتیکی را که ما می‌خواستیم بازی کنیم و یا شرایطی که در آن روز برای بازی فوتبال نیاز داشتیم. در همین حد که بتوانیم در مقابل تیم‌ها نتیجه بگیریم و بتوانیم با یک تاکتیک خاص فوتبال بازی کنیم. اینجا ولی واقعاً می‌خواهند به بازیکن یاد بدهند تا ملکه‌ی ذهن‌شان بشود که کجا چه کاری را باید انجام دهند و بازیکن هم در هر شرایطی می‌داند که چه کاری را باید انجام دهد و اینجا این چیزی‌ست که مربی گفته و قطعاً باید این انجام شود. فکر می‌کنم این‌ها اصلی‌ترین تفاوت‌هایش باشد.
در چه پستی در تیم فوتبال نایمخن هلند بازی می‌کنید و چه نقشی را در زمین دارید؟
من اغلب در تیم هافبک راست بازی می‌کنم و فکر می‌کنم از من در یکی دو تا بازی به‌عنوان فوروارد نوک استفاده شد. دلیلش فکر می‌کنم این است که بیشتر مربی‌های‌مان احساس می‌کنند که من نزدیک به دروازه باشم، شاید عملکردم بهتر باشد. واقعاً برای خودم به شخصه این طوری است. من در پست هافبک راست خُب چیزهایی که همیشه مربی از من می‌خواست، مخصوصاً به‌عنوان یک بازیکن جوان، اینکه بتوانم آن کیفیتی را که در حمله در من دیده بودند و اینکه معمولاً فوتبال هلند فوتبالیست که دوست دارند بیشتر بازی کنند، پاس بدهند و حرکت کنند، ولی مربی‌های‌مان بیشتر دوست دارند که من بیشتر پابه‌توپ بشوم و بازیکن جا بگذارم یا دریبل بازیکن و اینکه بتوانم نزدیک دروازه بیشتر به کسانی که کنارم بازی می‌کنند کمک کنم. از طرفی هم در پست من کمک کردن به دفاع راستم خیلی تأثیرگذار است. مخصوصاً وقتی تیم حریف صاحب توپ است، من بتوانم در آن موقعیت مناسب خودم باشم، در آن خط دفاعی‌ای که داریم. این‌ها چیزهایی‌ست که برای هر بازی شاید متفاوت باشد و کادر فنی در هر بازی یکسری چیزهای خاص را به بازیکن‌ها گوشزد می‌کند.
چه چشم‌اندازی دارید با تیم‌تان نایمخن در انتهای این فصل هلند، با توجه به اینکه تیم شما در یکقدمی سقوط به لیگ پایین‌تر قرار گرفته؟
در این لیگ پنج بازی داریم که بازی‌های سختی‌اند و مخصوصا سه بازی آخرمان جلو تیم اول و دوم جدول و تیم پنجم جدول است اگر اشتباه نکنم. مرتب ما نیاز داریم که یکمقدار شرایطمان را بهتر کنیم. مخصوصاً اینکه اختلاف‌مان با تیم‌های بالا خیلی زیاد نیست. امیدوارم که بتوانیم در این پنج بازی تمرکز بیشتری داشته باشیم و نتایج مناسبی بگیریم و برای امتیازهای بیشتر فکر می‌کنم به آن حاشیه هم برسیم. حالا کادر فنی و ما بازیکن‌ها بیشتر تمرکز کردیم که بتوانیم تیم را حفظ کنیم.
بپردازیم به به تیم ملی فوتبال ایران و حضور در جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل. تا چه مقدار حضور در جام جهانی الان توجه شما را به خودش جلب کرده؟
خُب در این سالی که گذشت، یکی از بزرگترین چیزهایی که من واقعاً آرزویش را داشتم و به آن رسیدم، پیراهن تیم ملی بود که واقعاً یک افتخار بزرگی برای من در این سن بود. واقعاً خوشحال بودم که برای اولین‌بار انتخاب شدم برای تیم ملی کشور و می‌توانم برای تیم ملی بازی کنم. بعد از آن تمام تلاشم را کردم که در هر اردویی که هستم یا هر بازیی که هست، بیشترین تلاشم را کنم. مخصوصاً که ما می‌توانیم تیم ملی جوانی را داشته باشیم. چون واقعاً بازیکنان خوبی را داریم که پتانسیل‌های خوبی دارند و می‌توانند به تیم ملی‌مان کمک کنند. اگر بتوانیم اردوهای خوبی را پشت سر بگذاریم، اردوهای مقدماتی خوبی را برای جام جهانی داشته باشیم، قطعاً می‌توانیم حضور خیلی خوبی داشته باشیم و می‌توانیم واقعاً حرفی برای گفتن داشته باشیم در جام جهانی. واقعاً دلیلش هم این است که ما به عنوان اولین تیم آسیا به به جام جهانی صعود کرده‌ایم و این یک پوئن خیلی مثبت برای ما است. از طرفی هم فکر می‌کنم حضور خود کارلوس کی‌روش خیلی می‌تواند تأثیرگذار باشد. از این لحاظ که آقای کی‌روش تجربه‌ی بین‌المللی خیلی خوبی دارند و به شرایط جام جهانی واقف و حاکم هستند. خودم هم به شخصه امیدوارم که بتوانم شرایط و عملکرد خوبی داشته باشم، هم در اردو و هم در باشگاه.
از دیدگاه واقع‌بینانه چه بختی را می‌بینید برای تیم ملی فوتبال ایران برای صعود از گروهش به مرحله‌ی یک هشتم نهایی جام جهانی و آیا به نظر شما بازی نخست مقابل نیجریه می‌تواند ۵۰ درصد راه صعود به دور بعد باشد؟
من فکر می‌کنم اگر منطقی حساب کنیم، واقعاً ما شانس صعود از این گروه را داریم. از این لحاظ که البته گفتم اولین پوئن مثبت‌‌مان این است که آقای کی‌روش خودشان می‌دانند چه شرایطی حاکم است در جام جهانی و تجربه‌ی بین‌المللی‌شان واقعاً خُوب است و می‌تواند از این لحاظ خیلی کمک کند. من فکر می‌کنم اگر بتوانیم اردوهای خوبی و آماده‌سازی خیلی خوبی را برای حضور در جام جهانی داشته باشیم و به یک هماهنگی لازم در تیم ملی‌مان برسیم، قطعاً می‌توانیم یکی از سورپرایزهای جام جهانی باشیم، مخصوصاً که بتوانیم از گروه‌مان صعود کنیم. فکر می‌کنم همان اولین بازی با نیجریه می‌تواند خیلی بازی تأثیرگذاری در گروه باشد. همه می‌دانند که آرژانتین تیمی‌ست که واقعاً شانس بیشتری دارد برای صعود از گروه به عنوان تیم اول. ولی به نظر من برای تیم دوم شانس بین ما و بوسنی و نیجریه واقعاً یکسان است و هر تیمی که بتواند کیفیت خودش را نشان دهد، تلاش بیشتری کند، قطعاً می‌تواند به عنوان تیم دوم صعود کند.
آیا این نقش در پست‌هایی که شما در تیم نایمخن هلند دارید، هماهنگی دارد با نقش و پست‌های‌تان در ترکیب تیم ملی فوتبال ایران؟
بله، دقیقاً. در تیم ملی هم که تا حالا از من استفاده شده، سمت چپ و راست بازی کردم و همین پست‌هایی‌ست که در باشگاه نایمخن دارم بازی می‌کنم. حالا بیشتر بازیکن‌ها یک چنین شرایطی دارند. چون در باشگاه به آماده‌سازی و به یک شرایط خیلی خوبی می‌رسند، در پست‌هایی که بازی می‌کنند، و در همان پست قطعاً در تیم ملی استفاده می‌شوند و من هم همین شرایط را دارم.
چه چشم‌اندازی را برای خودتان دارید در طول یکسال آینده، به‌جز ماندن با تیم نایمخن در لیگ باشگاه‌های هلند و حضور با تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل؟
هدف کوتاه‌مدت می‌تواند شرایط خوبم در باشگاه باشد که امیدوارم عملکرد خوبی در باشگاه داشته باشم. امیدوارم شرایط تیم‌مان بهتر شود و مُهر محکمی باشد برای حفظ تیم‌مان در لیگ برتر هلند. از طرفی هم خُب حضور در جام جهانی می‌تواند شرایط خوبی برای من باشد. چیزی باشد که فکر می‌کنم برای یک بازیکن جوان پرفکت باشد و من هم قاعدتاً از این قاعده مستثنی نیستم و بزرگترین هدف و بزرگترین چیزی که دوست دارم برایم در سال جدید اتفاق بیافتند، همین حضور در جام جهانی‌ست که امیدوارم موفق بشوم.