Источна Европа станува омилен регион за кинеските инвестиции

Парите никогаш не спијат, или барем не би требало. Бидејќи само будниот капитал може да собира камати ширум светот. Оваа мудрост на банкарите и брокерите одлично ја знаат во Пекинг и доследно ја применуваат. А пари има доволно- огромните девизни резерви на Кина се ближат до четири билиони долари. Оттука е разбирливо што Кина го употребува домашниот капитал за раст на стопанството, наместо да го задржува во обврзници на САД и на други земји, смета експертот за странски инвестиции Милан Ковачевиќ.

Во вторник (16.12) во Белград кинескиот премиер Ли Кечианг ќе се сретне со претседатели и премиери од 16 држави од средна и источна Европа. По инвестициите во Азија, Латинска Америка и Африка, овој подзаборавен поранешен комунистички простор од Балтикот до Црното Море и Јадранот треба да стане ново плодно тло за кинескиот капитал.

„Во Пекинг почувствуваа дека Југоисточна Европа не е во замав, но дека има потенцијал“, вели Ковачевиќ. Од друга страна, претставниците на 11-те земји-членки на ЕУ и на петте потенцијални кандидати се надеваат дека и нивните држави ќе имаат корист од кинеската стопанска експанзија.

Мала, но растечка трговска размена

По Будимпешта, Варшава и Букурешт, самитот во Белград е четвртиот состанок на групата 16+1. Сепак, обемот на трговската размена на Кина со 16-те европски земји и натаму е многу скромен, околу 43 милијарди евра годишно. Толкава е кинеската трговска размена само со Италија, а со Германија е трипати поголема.

„Волуменот на трговската размена е низок, но расте со огромни стапки“, вели макроекономскиот експерт од Германскиот институт за стопанство, Кристијан Дрегер. Само во последната деценија трговската размена со овие земји е зголемена за десет пати. Прогресијата е речиси геометриска, а се очекува за неколку години да се пробие магичната бројка од 100 милијарди евра.

Притоа, трговската размена е екстремно асиметрична. Азиската извозна сила продава за десет пати повеќе од она што го купува.

„Тешко можете да и продавате стока за широка потрошувачка која во Кина е екстремно ефтина бидејќи за заснова на ефтина работна сила“, вели Ковачевиќ.

Дрегер сепак гледа можности во областа на земјоделството. „Низ кинеските инвестиции постепено ќе се подобрат шансите и во областа на индустријата“, додава тој.

Предност за инфраструктурните проекти

Се очекува тридневниот самит во Белград да мине слично како и претходните- претставниците на европските земји ќе предлагаат проекти и се надеваат дека ќе го привлечат вниманието на кинеските инвеститори. Минатата година српската влада имаше дури 50 проекти на својата листа на желби. Делумно се работи за инфраструктурни и престижни потфати во огромни износи: модернизација на пругата Белград- Будимпешта, делницата од автопатот во Црна Гора, нуклеарните реактори во Романија, хемиска индустрија во Унгарија, за Кинезите се интересни и пристаништата во Хрватска и Бугарија.

Најголемиот дел од проектите се финансираат и се реализираат според нотите од Пекинг, што може да се види и на примерот на мостот Земун-Борча кој треба свечено да биде отворен в среда. Кредитот го издвои кинеска банка, работите ги вршеа кинески фирми и работници, а градежниот материјал исто така пристигна оттаму. Милан Ковачевиќ вели дека Србија всушност го увезла целиот мост, а притоа Кинезите биле ослободени од царини и даноци.

За Кристијан Дрегер, чашата е сепак полу полна. „Мостот останува тука и ја подобрува достапноста во целиот регион. Од тоа доаѓа ефектот на раст на стопанството и привлекувањето странски инвестиции“, вели тој.