1. Μετάβαση στο περιεχόμενο
  2. Μετάβαση στο κύριο μενού
  3. Μετάβαση σε περισσότερους ιστοτόπους της DW

Προδιαγραφές διαφάνειας για το φοινικέλαιο

17 Δεκεμβρίου 2014

Το φοινικέλαιο αναφερόταν αόριστα ως φυτικό έλαιο ή λίπος στα συστατικά διαφόρων τροφίμων. Σύμφωνα με νέα οδηγία της ΕΕ, στο εξής θα πρέπει να αναγράφεται με ακρίβεια στις ετικέτες των προϊόντων.

https://p.dw.com/p/1E6KH
Εικόνα: picture-alliance/dpa

Συσκευασίες από έτοιμες σούπες, κατεψυγμένες πίτσες, σοκολάτες, κραγιόν, σαμπουάν και άλλα προϊόντα «έκρυβαν» μέχρι πρότινος καλά το φοινικέλαιο που περιείχαν. Μία γενική αναφορά τους ως «φυτικά λίπη» ή «φυτικά έλαια» αρκούσε στον πίνακα των συστατικών. Τα φυτικά έλαια είναι σημαντικά για τον ανθρώπινο οργανισμό και ειδικότερα για την λειτουργία του εγκεφάλου, του νευρικού συστήματος και του μεταβολισμού, καθώς το σώμα δεν μπορεί να παράγει μόνο του τα απαραίτητα λιπαρά οξέα.

Ο όρος φυτικά έλαια παραπέμπει κατά κανόνα σε ελαιόλαδο, κραμβέλαιο ή λινέλαιο. Λίγοι γνωρίζουν ότι κάτω από αυτήν την ονομασία μπορεί να κρύβεται και το φοινικέλαιο. Αυτό παράγεται από τον καρπό του ελαιοφοίνικα. Φυτείες ελαιοφοινίκων παίρνουν συχνά τη θέση παρθένων τροπικών δασών. Έτσι ο καταναλωτής εν αγνοία του ενισχύει την πρακτική της εκχέρσωσης δασικών εκτάσεων, απειλώντας έτσι είδη ζώων που απειλούνται με εξαφάνιση καθώς καταστρέφεται το φυσικό τους περιβάλλον. Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Πρίνστον απέδειξαν ότι περισσότερες από τις μισές φυτείες ελαιοφοινίκων στην Ινδονησία και τη Μαλαισία δημιουργήθηκαν σε περιοχές που καλύπτονταν προηγουμένως από παρθένο δάσος.

Μεγάλα «παραθυράκια παραβιάσεων»

Σε κάθε περίπτωση οι καταναλωτές δεν ήταν σε πολλές περιπτώσεις σε θέση να διευκρινίσουν ποια προϊόντα περιέχουν φοινικέλαιο. Άλλωστε ένα στα δύο προϊόντα των σούπερ μάρκετ περιέχουν ποσότητα φοινικελαίου, όπως εκτιμά η οικολογική οργάνωση WWF, ωστόσο σε ελάχιστες περιπτώσεις αναφέρεται στη λίστα των συστατικών. Αυτή η πρακτική αποτελεί παρελθόν από τις 13 Δεκεμβρίου, μετά την απόφαση της ΕΕ να αλλάξει τους κανονισμούς που αφορούν τις ετικέτες των τροφίμων. Στο εξής ο παραγωγός είναι υποχρεωμένος να αναγράφει τα φυτικά λίπη και έλαια με την ακριβή τους ονομασία.

ΕΕ: στο εξής πιο λεπτομερείς λίστες συστατικών
ΕΕ: στο εξής πιο λεπτομερείς λίστες συστατικώνΕικόνα: DW/H.Fuchs

Το μέτρο αποτελεί ελπιδοφόρο βήμα για πολλές περιβαλλοντικές οργανώσεις. «Ελπίζουμε ότι αυτό αποτελεί κίνητρο για τους παραγωγούς να εγκαταλείψουν το φοινικέλαιο ή να στραφούν σε πιο βιώσιμες μορφές παραγωγής», λέει ο Ρόλαντ Γκράμλινγκ από τη WWF της Γερμανίας. Εκτός από το συμβατικό φοινικέλαιο με όλες τις αρνητικές περιβαλλοντικές και κοινωνικές συνέπειες που προκαλεί η παραγωγή του, υπάρχουν και άλλες εκδοχές του που λαμβάνουν υπόψη αυτές τις επιπτώσεις ή ακόμη και το βιολογικό φοινικέλαιο. Οι παραγωγοί του λαμβάνουν σχετική πιστοποίηση, που αποτελεί τεκμήριο ότι δεν χρησιμοποιούν συγκεκριμένα λιπάσματα, ότι οι συνθήκες εργασίας στις φυτείες είναι αξιοπρεπείς και ότι για την καλλιέργεια δεν εκχερσώνονται δασικές εκτάσεις.

«Η ιδέα είναι καλή, ωστόσο είναι δύσκολο να τιμωρούνται οι παραβάσεις», επισημαίνει η βιολόγος Μάικε Φόρστερ, τονίζοντας ότι θα πρέπει να υπάρχουν κανόνες και κυρώσεις. Όπως υπογραμμίζει τα «παραθυράκια» παραβιάσεων είναι πολύ μεγάλα, καθώς ακόμη και σε ορισμένες φυτείες παραγωγής βιολογικού φοινικελαίου έχει παρατηρηθεί ότι δεν τηρούνται οι καθορισμένες προδιαγραφές.

Να σημειωθεί ότι η νέα οδηγία της ΕΕ για τις ετικέτες δεν αφορά μόνο το φοινικέλαιο. Στο εξής θα πρέπει να αναγράφονται με ακρίβεια και τα αλλεργιογόνα, ενώ ορίζεται ότι η λίστα των συστατικών θα πρέπει να είναι πιο ευανάγνωστη.

Hannah Fuchs / Άρης Καλτιριμτζής