Η μετανάστευση στο μουσείο

Γυναίκες, άνδρες και παιδιά πλημμυρίζουν τους διαδρόμους του κτηρίου που στεγάζει το σύλλογο Domid στην Κολωνία. Εκεί έχει δημιουργηθεί και ένας μικρός εκθεσιακός χώρος. Πορτρέτα με οικογένειες μεταναστών στη Γερμανία κρέμονται στους τοίχους. Η γλώσσα του σώματος και οι ενδυμασίες των εικονιζόμενων υπογραμμίζουν τη διαφορετικότητά τους. «Η έκθεση είναι τόσο παραστατική, ώστε την επισκέπτονται συχνά τα σχολεία», λέει ο Ρόμπερτ Φουξ. «Για να δουν πως λειτουργεί η ενσωμάτωση στη Γερμανία», συμπληρώνει.

Ο Ρόμπερτ Φουξ είναι ιστορικός και ένας από τους πέντε μόνιμα απασχολούμενους του Κέντρου Τεκμηρίωσης και Μουσείου για τη Μετανάστευση στη Γερμανία, όπως είναι η πλήρης ονομασία του συλλόγου Domid. Τα κονδύλια για τη λειτουργία του προσφέρει η δημοτική αρχή της Κολωνίας και το κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας – Βεστφαλίας.

Μία αποθήκη γεμάτη ιστορίες

Ο σύλλογος Domid ιδρύθηκε το 1990 από τούρκους μετανάστες, οι οποίοι συγκέντρωσαν εκεί τα πρώτα ενθύμια: βαλίτσες, εισιτήρια τρένων, ραδιόφωνα, εφημερίδες, αναρίθμητες φωτογραφίες και πολλά ακόμη. Αντικείμενα που διηγούνται την ιστορία της απομάκρυνσης από την πατρίδα, της ζωής στη Γερμανία, σε έναν καινούριο κόσμο. «Οι άνθρωποι ήθελαν και θέλουν να πουν την ιστορία τους», επισημαίνει ο Φουξ. Έτσι, ο σύλλογος Domid έχει συλλέξει και υλικό από χιλιάδες συνεντεύξεις μεταναστών.

Όλος ο πλούτος των αντικειμένων του συλλόγου κρύβεται όμως στις αποθήκες του. Εκεί κυλινδρικές λάμπες φθορισμού ρίχνουν το χλωμό τους φως σε μακριές σειρές από γκρίζα ράφια. Σε αυτά έχουν τοποθετηθεί χιλιάδες αντικείμενα, τυλιγμένα με πλαστικές μεμβράνες. Όλα τους φέρουν έναν αριθμό που παραπέμπει κάθε φορά στην αντίστοιχη ιστορία, η οποία έχει αποθηκευθεί υπό μορφή κειμένου σε μια βάση δεδομένων στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές του συλλόγου. Δημοσιογράφοι και ερευνητές επισκέπτονται συχνά αυτό το μέρος για να συλλέξουν πληροφορίες.

Περίοπτη θέση έχουν τα αντικείμενα μεταναστών που είχαν έρθει στη Γερμανία ως φιλοξενούμενοι εργάτες (Gastarbeiter) στο πλαίσιο διακρατικών συμφωνιών προσέλκυσης εργαζομένων. Άνθρωποι που βρέθηκαν στη Γερμανία πριν από δεκαετίες, όπως ακριβώς και οι έλληνες εργαζόμενοι τη δεκαετία του '60.

Στίγματα ρατσισμού

Πλάι σε άλλα αντικείμενα, στα ράφια της αποθήκης βρίσκεται και ένα παλιό ραδιόφωνο που ανήκε την τουρκική οικογένεια Γκεντς, η οποία το 1993 έπεσε θύμα της ρατσιστικής εμπρηστικής επίθεσης στο Ζόλινγκεν, όπου έχασαν τη ζωή του πέντε άνθρωποι. Γεγονότα όπως αυτό δείχνουν ότι η ιστορία της μετανάστευσης στη Γερμανία έχει σημαδευτεί εν μέρει και από πράξεις ρατσισμού και ξενοφοβίας.

Μετά από χρόνια συλλογής, συντήρησης και έρευνας τα μέλη του συλλόγου Domid δραστηριοποιούνται και πάλι δυναμικά με τη φιλοδοξία να πετύχουν την ίδρυση ενός κεντρικού Μουσείου Μετανάστευσης στη Γερμανία. «Η Γερμανία είναι σήμερα αυτό που είναι ακριβώς λόγω της μετανάστευσης», τονίζει ο Ρόμπερτ Φουξ.

Stefan Dege / Άρης Καλτιριμτζής