Η κρίση στην Ελλάδα. Αφετηρία πορεία, συνέπειες

«Η κρίση στην Ελλάδα. Αφετηρία, πορεία, συνέπειες» είναι ο τίτλος συλλογικού τόμου που μόλις κυκλοφόρησε στα γερμανικά από τον εκδοτικό οίκο της Φραγκφούρτης CAMPUS. Το γεγονός ότι ο οίκος αυτός εκδίδει επιστημονικά έργα είναι ενδεικτικό του χαρακτήρα του νέου βιβλίου. Ο ένας εκ των δύο επιμελητών, Ντίντερ Κλεμ ανέφερε σχετικά στην DW: «Αυτό που θέλαμε, είναι η βάση για μια ορθολογική συζήτηση, η οποία ως τώρα δυστυχώς δεν διεξάγεται. Στα MME τόσο της Γερμανίας όσο και της Ελλάδας εκφράζεται έχθρα και αναπαράγονται εθνικά στερεότυπα που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα και ούτε ανταποκρίνονται στις στενές σχέσεις που έχουν αναπτύξει οι δύο χώρες τα τελευταία 60 χρόνια.»

Eνάντια στην άγνοια για την Ελλάδα

Ο Ντίντερ Κλεμ είναι πρώην γερμανός πρέσβης. Ως έφηβος φοίτησε στη Γερμανική Σχολή Αθηνών και αργότερα, στη δεκαετία του '80, υπηρέτησε στη γερμανική πρεσβεία ως πολιτιστικός ακόλουθος. Και ο δεύτερος επιμελητής του βιβλίου, Βόλφγκανγκ Σούλτχαϊς, είναι πρώην διπλωμάτης. Από το 2005 ως το 2010 διετέλεσε πρέσβης της Γερμανίας στην Ελλάδα. Έφυγε δηλαδή από τη χώρα ακριβώς τη στιγμή που ξέσπασε η κρίση. Όμως και στη διάρκεια της θητείας του υπήρχαν ήδη ενδείξεις για αυτό που ακολούθησε.

Έχοντας όλη αυτή την εμπειρία αλλά και την ενημέρωση για την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα συνήθως απογοητεύεται για το επίπεδο προβληματισμού και γνώσεων των καλεσμένων, όταν παρακολουθεί συζητήσεις στη γερμανική τηλεόραση για το ελληνικό ζήτημα. Εξ ου και ο λόγος για τον οποίο εξέδωσαν με το συνάδελφο του Ντίντερ Κλεμ αυτόν τον τόμο: «Επειδή είχαμε την εντύπωση ότι η συζήτηση για την Ελλάδα διεξάγεται χωρίς οι συμμετέχοντες να γνωρίζουν την κατάσταση στη χώρα. Ούτε έχουν γνώση για τους λόγους που οδήγησαν στην κρίση και ούτε για το κατά πόσο οι Έλληνες είναι σε θέση να εφαρμόσουν τις μεταρρυθμίσεις που τους ζητούν.»

35 επιστήμονες, πολιτικοί, οικονομικοί παράγοντες και δημοσιογράφοι επιδιώκουν να δώσουν απαντήσεις σε μια σειρά από ζητήματα που κατά την άποψη των εκδοτών εξηγούν τα βαθύτερα αίτια της κρίσης. Για παράδειγμα το πρόβλημα του πελατειακού κράτους και της διαφθοράς, το οποίο δεν είναι απλά ένα ηθικό ζήτημα. Ο Ντίντερ Κλεμ αναφέρει: «Όπως γράφουν πολλοί από τους έλληνες συγγραφείς του βιβλίου το βασικότερο πρόβλημα είναι το πελατειακό σύστημα και η διαφθορά. Αυτή είναι η αιτία που στην Ελλάδα ένα χιλιόμετρο αυτοκινητόδρομος κοστίζει περισσότερο απ' ό,τι στη Γερμανία και η αμοιβή με το κομμάτι είναι επίσης υψηλότερη απ΄ ό,τι στη Γερμανία, η οποία έχει υψηλότερους μισθούς. Και ρωτώ: ποιος γερμανός επιχειρηματίας θα επενδύσει στην Ελλάδα όταν στη Γερμανία η αμοιβή με το κομμάτι είναι χαμηλότερη;»

Η Ελλάδα έχει μέλλον

Το γεγονός ότι οι μισοί από τους συγγραφείς είναι Έλληνες δεν μειώνει σε τίποτα το χαρακτήρα του βιβλίου ως μια κριτική προσέγγιση των αιτιών της κρίσης. Διάχυτη είναι η εκτίμηση ότι η σημερινή κρίση δεν είναι απλώς οικονομική, αλλά αποτελεί τόσο κρίση του πολιτικού συστήματος όσο και της ελληνικής κοινωνίας. Οι πελατειακές σχέσεις για παράδειγμα δεν αφορούν μόνο τους πολιτικούς αλλά και αυτούς που ζητούν το ρουσφέτι, όπως επίσης και τα συνδικάτα που συνδιαλέγονται με την πολιτική. Στο βιβλίο παρουσιάζονται και αναλύονται εκτός αυτού όλα τα βασικά ζητήματα της χώρας - από την εξωτερική πολιτική, την ιστορική και οικονομική πορεία του νεοελληνικού κράτους, το ρόλο των ΜΜΕ μέχρι τις μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση, το φορολογικό σύστημα και τη λειτουργία της Task Force.

Μια σειρά άρθρων αναφέρεται στις ελληνογερμανικές σχέσεις. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η νομική αλλά και πολιτική ανάλυση των τσέχων ιστορικών Κατερίνα Κράλοβα και Νικόλα Καράσοβα για τα αιτήματα της Ελλάδας που προκύπτουν από τη γερμανική κατοχή όπως επίσης και για τις πιθανότητες διεκδίκησης τους.

Το συμπέρασμα, τέλος, των επιμελητών της έκδοσης αναφορικά με την προοπτική της Ελλάδας να βγει από τη σημερινή κρίση δεν είναι καθόλου απαισιόδοξο. «Το ζητούμενο είναι ότι η Ελλάδα θα ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της μέσω των μεταρρυθμίσεων. Και μόνο όταν η Ελλάδα γίνει ανταγωνιστική, τα δάνεια που τώρα λαμβάνει, θα της δίνονται και στο μέλλον. Γιατί διαφορετικά δεν μπορούν να γίνουν καλές επενδύσεις», εκτιμά ο Βόλφγκανγκ Σούλτχαϊς.

Παναγιώτης Κουπαράνης