Αφροδισιακές παγίδες στους «εχθρούς» των αμπελιών

Ο Χέρμπερτ Πάουλι είναι αμπελουργός στην κοιλάδα του Αρ, έναν από τους «παραδείσους» του κόκκινου κρασιού στη Γερμανία. Για πολλά χρόνια ο ίδιος ερχόταν αντιμέτωπος με έναν απρόσμενο «εχθρό». Ο λόγος για τις προνύμφες της κογχυλίδας της αμπέλου ή τόρτριξ. Το έντομο αυτό, που μοιάζει με πεταλούδα, αποτελεί «πονοκέφαλο για τους αμπελουργούς. Για τον Πάουλι η φετινή χρονιά ήταν επιτυχημένη επειδή η σοδειά του δεν σημείωσε απώλειες. Ωστόσο κάποια τσαμπιά σταφυλιών δεν ξέφυγαν από τις επιθέσεις κογλυλίδων. «Κάποια από σταφύλια είναι χτυπημένα από χαλάζι και κάποια άλλα έχουν σχισμές από επιθέσεις κογχυλίδων», αναφέρει ο γερμανός οινοπαραγωγός.

Μεγάλες οικονομικές απώλειες

Η κογχλυλίδα του αμπελιού είναι ένα λεπιδόπτερο έντομο και θεωρείται ένα από τα κυριότερα ζωικά παράσιτα στην αμπελουργία. Υπάρχουν δύο είδη κογχυλίδων, με παρόμοιο αναπαραγωγικό κύκλο. Η αναπαραγωγική διαδικασία λαμβάνει χώρα τρεις φορές το χρόνο. Τα αρσενικά ζευγαρώνουν με τα θηλυκά πάνω στο φύλλωμα των αμπελιών, όπου αφήνουν έπειτα τα αυγά τους. Εκεί αναπτύσσονται οι προνύμφες, οι οποίες τρέφονται από τους καρπούς. Στο τέλος οι προνύμφες εξελίσσονται σε τέλεια λεπιδόπτερα και πετούν ελεύθερες. Ο Χέρμπερτ Πάουλι εξηγεί πως ο μεγαλύτερος κίνδυνος δεν προέρχεται από τα ίδια τα έντομα αλλά από το γεγονός ότι οι σχισμές που προκαλούν κατά την διαδικασία ανάπτυξής τους στους καρπούς, αποτελούν εστίες εισόδου για παθογόνους οργανισμούς με κίνδυνο τα σταφύλια να σαπίσουν. Οι ζημίες αυτές μπορούν να προκαλέσουν μεγάλες οικονομικές απώλειες στους αμπελουργούς, όταν αφορούν το σύνολο της παραγωγής.

Aντιμετώπιση με χρήση ορμονών

To κτήμα Πάουλι θεωρείται πάντως «νικητής» για τη φετινή σεζόν, αφού κατάφερε να μειώσει στο ελάχιστο τον κίνδυνο προσβολής των αμπελιών από την κογχυλίδα. Το «μυστικό» της επιτυχίας κρύβεται στα μικρά φιαλίδια που κρέμονται από τα αμπέλια. Τα φυαλίδια εκλύουν συνθετικές φερομόνες, ορμόνες που σχετίζονται με την αναπαραγωγή. Οι κογχυλίδες έλκονται αμέσως από αυτές, νομίζοντας πως εκεί βρίσκεται το αναπαραγωγικό «έτερον ήμισυ». Με τον τρόπο αυτό τα αρσενικά συγχέουν τα θηλυκά με τα φυαλίδια φερομονών, με αποτέλεσμα τελικά να μην ζευγαρώνουν.

«Πρόκειται για μια ουσία την οποία παράγουν τα ίδια τα έντομα» εξηγεί ο Καρλ Γιόζεφ Σίραμ, ειδικός σε θέματα αποκατάστασης φυσικών ζημιών σε αμπέλια. Σύμφωνα με τον ειδικό οι συνθετικές φερομόνες θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τα επιβλαβή. Κατά τη δεκαετία του 1990 τα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνταν στους αμπελώνες ήταν εξαιρετικά επιβλαβή, ενώ, όπως αναφέρει και ο Στέφεν Κρίστμαν, πρόεδρος της Ένωσης Οικονοπαραγωγών Παλατινάτου επέφερεν το επιθυμητό αποτέλεσμα «σε ποσοστό μόλις 60- 70%». Αντίθετα, με τη μέθοδο των φερομονών, το ποσοστό επιτυχίας ανέρχεται στο 99,9%. «Και όλα αυτά με φυσικό τρόπο», σημειώνει ο Στέφεν Κρίστμαν.

Ωστόσο, οι ειδικοί κρούουν των κώδωνα του κινδύνου, μιας και η υπερβολική χρήση συνθετικών ορμονών ενδέχεται να επηρεάσει την ισορροπία του περιβάλλοντος οικοσυστήματος. Κι αυτό γιατί οι κογχυλίδες ενδέχεται να προτιμήσουν για την αναπαραγωγή τους... γειτονικούς αμπελώνες, επιφέροντας τελικά καταστροφές στην παραγωγή άλλων παραγωγών. Για το λόγο αυτό, απαιτείται συντονισμός και συνεργασία σε επίπεδο παραγωγών, ώστε όλοι να αντλούν όφελος από τις νέες μεθόδους προστασίας, μειώνοντας παράλληλα τις παράπλευρες απώλειες.

Brigitte Osterath / Δήμητρα Κυρανούδη