VAT w Niemczech i w Unii Europejskiej
22 września 2009Pierwszym krajem w Europie, który wprowadził podatek od towarów i usług, czyli powszechny podatek konsumpcyjny, była Francja. Na pomysł ten wpadł w 1954 roku ówczesny minister gospodarki Maurice Laure. W Niemczech podatek od wartości dodanej, zwany również podatkiem obrotowym, wprowadzono w 1968 roku. Wtedy wynosił on tylko 10 procent, podczas gdy we Francji - już 16 procent. Również dzisiaj istnieją w Europie dość znaczne różnice w wysokości tego podatku: w Wielkiej Brytanii, w Luksemburgu i na Cyprze VAT wynosi 15 procent, w Polsce 22 procent, natomiast w Szwecji, Danii i na Węgrzech – aż 25 procent.
Ponieważ od początku istnienia Unii Europejskiej państwa członkowskie miały rozmaite stawki podatkowe, w UE nie ma po dziś dzień jednolitych, europejskich stawek podatkowych. Obowiązują jednak pewne reguły ogólne, których kraje członkowskie Unii muszą przestrzegać. Są one sformułowane w wytycznej w sprawie podatku VAT, obowiązującej od 1 stycznia 2007 roku. Zgodnie z zapisem, każde państwo członkowskie może pobierać podatek VAT w wysokości co najmniej 15 procent. Niemcy, w których VAT wynosi obecnie 19 procent, zajmują pozycję środkową w rankingu wysokości VAT w UE, wraz z sześcioma innymi państwami.
Ulgowy VAT na niektóre towary i usługi
Oprócz stawki podstawowej, w niektórych krajach UE istnieją stawki ulgowe wynoszące co najmniej 5 procent. O tym, do jakich dóbr i usługi stosuje się te niskie stawki VAT, można dowiedzieć się z wielostronicowego dokumentu Komisji Europejskiej, z dużą ilością tablic i regulacji wyjątkowych. Na przykład Wielka Brytania, Irlandia i Luksemburg nie obkładają podatkiem ubranek i butów dla dzieci, natomiast w Luksemburgu i siedmiu innych państwach UE stosuje się niższy podatek VAT za noclegi w hotelach.
W Niemczech ulgowa stawka podatkowa wynosi od ponad 26 lat siedem procent - i odnosi się do artykułów żywnościowych, książek, gazet, czasopism, biletów wstępu na imprezy kulturalne i biletów komunikacji publicznej, a zatem do towarów i usług codziennego zapotrzebowania. Niskim podatkiem VAT obłożone są również kwiaty, nasiona i nawozy, jak również hodowla roślin i zwierząt. Z powodu nacisku Bawarii płaci się niski podatek VAT również za wyciągi narciarskie .
Od lat już dyskutuje się w Niemczech nad sensownością wielu z tych wyjątków.
Budżet zarabia
Od dwóch lat istnieje w Niemczech stawka podatku konsumpcyjnego w wysokości 19 procent. W 2007 roku państwo zarobiło na nim 170 miliardów euro, a w 2008 – 176 miliardów. Dla porównania: w 1968 roku, po wprowadzeniu podatku VAT, państwo niemieckie zarabiało na nim, w przeliczeniu na euro, niespełna 13 miliardów.
Arnd Riekmann / Andrzej Krause
red.odp. Barbara Cöllen