'Türkiye lojistik destek verecek'

NATO içinde oluşturulacak güçlü bir koalisyonla harekete geçecek ABD ile "uzun vadeli işbirliğine" hazırlanan Ankara, koalisyona askeri destekten çok lojistik destek vermeyi planlıyor. Bu planın ayrıntıları da ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’in Türkiye ziyaretinde belirlenecek.

Türk Dışişleri Bakanlığı yetkilileri Obama’nın stratejisinin Ankara’nın "beklediği yönde" olduğunu söylüyor ve bu stratejinin Türk-Amerikan işbirliğini "daha da güçlendireceği" değerlendirmesini yapıyor. Ankara’nın NATO zirvesinde de, "IŞİD tehdidine" karşı Batılı müttefikleriyle hareket edeceğini "teyit" ettiğini vurgulayan aynı yetkililer, Türkiye’nin Irak ve Suriye’ye düzenlenecek operasyonlar konusundaki çekincelerinin de "makul" karşılandığını dile getiriyorlar.

Lojistik destek ne anlama geliyor?

NATO’nun tek Müslüman ülkesi olan Türkiye; Irak ve Suriye ile sınır komşuluğu yaptığını da dikkate alarak Amerikan yönetimine, Irak ve Suriye’ye dönük operasyonlara Türkiye’nin destek vermesi durumunda IŞİD’in terörist faaliyetlerini doğrudan Türkiye’ye çevirebileceği riskinin tüm ayrıntılarını bildirdi. Bu noktada, sınır güvenliğini NATO müttefiklerinin desteğiyle önümüzdeki günlerde daha da artıracak Türkiye, IŞİD’e dönük operasyonların "lojistik destekçisi" olacak. Peki, bu ne anlama geliyor? Bunun ne olduğunu Türk Dışişleri yetkilileri şöyle anlatıyor:

“NATO müttefikleriyle mevcut istihbarat paylaşımı güçlendirilecek. İncirlik Üssü gibi akla ilk gelen üslerden operasyonlara destek verilecek ancak bu destek, bu üslerden Irak ve Suriye’deki hedef noktaların vurulmasına dönük hareketlere destek vermek şeklinde olmayacak. Yani üslerimiz, askeri faaliyetler için kullanılmayacak. Irak’a insani yardım gönderilirken Türkiye temel geçiş noktası olacak. Hava sahamız, sınırlarımız daha çok bu yardımların hızlıca yerine ulaşması için kullanılacak. Temel teknik detaylar üzerinde ABD Savunma Bakanı Hagel ile yapılan anlaşma, ABD Dışişleri Bakanı Kerry ile de ayrıntılandırılıp, değerlendirilecek”

'Koalisyonun sessiz gücü'

Peki Türkiye, Irak ve Suriye'deki IŞİD varlığına karşı nasıl bir pozisyon alıyor? Bunun uluslararası diplomasideki anlamı ne oluyor? Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) Amerika Araştırmaları Merkezi Başkanı Mehmet Yegin, Deutsche Welle’nin sorularını yanıtlarken, Türkiye’nin pozisyonunun “NATO içindeki koalisyonun sessiz gücü” olarak görülebileceği mesajı veriyor. Türkiye’nin, bölgesinin vazgeçilmez bir parçası olarak IŞİD’i ‘eninde sonunda bir tehdit’ olarak algıladığını ve bölgesindeki gelişmelerden bağımsız hareket edemeyeceğini anlatan Yegin, “Türkiye, IŞİD’le mücadelede Batılı kimliğini ortaya koymak isteyecektir” diyor ve ekliyor:

“IŞİD’e karşı bir koalisyon sözkonusuysa Türkiye bunun dışında kalamaz. Ancak, kendince haklı riskleri var. Bunlar da; IŞİD’in elindeki Türk diplomatik personelin durumunun ne olacağına ilişkin belirsizlik ile olası geniş operasyon durumunda IŞİD’in Türkiye içinde terörist saldırılarda bulunma ihtimalidir. Ciddi riskler sözkonusu olduğuna göre Türkiye, koalisyonun bir parçası olsa bile bunu gürültülü bir şekilde yapmayacaktır.”

Türkiye böyle bir durumda koalisyona nasıl bir destek verebilir? Mehmet Yegin bu soruyu yanıtlarken de; Türkiye’nin IŞİD militanlarının Türk topraklarını geçiş hattı olarak kullanmasına izin vermeyeceğini, IŞİD ideolojisinin doğru olmadığı konusunda net bir yaklaşım ortaya koyacağını ve bölgenin diğer unsurlarını destekleyerek IŞİD’in Irak ve Suriye’de yalnızlaştırılması konusunda çaba göstereceğini anlatıyor. Yegin, “Türkiye’nin savaşçı bir misyon yüklenmeyeceği ve IŞİD terör örgütünün yalnızlaştırılarak yok edileceği bir stratejinin ana unsuru olacağı anlaşılıyor” diyor.

Türkiye ne yapar, neyi yapamaz ?

Ekonomi ve Dış Politika Araştırmalar Merkezi Başkanı Sinan Ülgen de, Deutsche Welle’ye Obama’nın stratejisi doğrultusunda Türkiye’yi nelerin beklediği sorusunu yanıtlarken, önce Obama’nın stratejisinin değerlendirilmesi gerektiğine dikkat çekiyor. 2011’de Irak’tan çekilen, 2014’te Afganistan’ı tamamen terketmeyi planlayan ve hiç savaş mirası bırakmak istemeyen Obama’nın, IŞİD’e karşı Irak ve Suriye’ye operasyon kararı açıklamasının "doğru bir adım" olduğunu anlatan Ülgen, “Obama, IŞİD tehdidine karşı yapılacak operasyonları da tek başına yapmak istemiyor. Bunu, bir siyasi çözüme de oturtmaktan yana tavır koyuyor. Bu da bölge ülkelerinin desteğiyle olur ki bu yüzden Türkiye dahil tüm bölgenin desteğini istiyor. Bu da çok mantıklı bir durum” diyor.

Türkiye açısından "ciddi zorluklar" olduğunu belirten Ülgen, “IŞİD’in, herhangi bir NATO ülkesine göre Türkiye’ye karşı terörist faaliyette bulunması çok kolay. Ama yine de Türkiye, IŞİD tehdidinin birinci hedefi olduğundan koalisyondan uzak kalmayacaktır. Irak ve Suriye ile paylaşılan sınırlar da, Türkiye’nin NATO içindeki güçlü koalisyona katkısını belirleyen unsurların başında gelecektir” diye konuşuyor.

Peki Türkiye'ye NATO'dan ne tür talepler gelir ve Türkiye bu taleplere ne kadar yanıt verebilir? “NATO, İncirlik’i kullanmak isteyecektir ancak Türkiye bu kullanımı ciddi şekilde sınırlayacaktır. İncirlik’ten kalkan hiçbir askeri uçağın Irak ve Suriye’deki hedefleri vurmasına izin vermeyecektir” diyen Ülgen, Türkiye’nin katkısının müttefiklerle istihbarat paylaşımı, insani yardımların bölgeye ulaştırılması gibi konularda dikkat çekeceğine vurgu yapıyor.

Sınırda ne oluyor?

Ankara, NATO içindeki koalisyonun Irak ve Suriye’deki IŞİD hedeflerine geniş kapsamlı hava operasyonunu "dikkatli takip" için alarmda. Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık, MİT ve Dışişleri Bakanlığı’nda yapılan üst düzey toplantılar sürerken, hükümetin bu operasyonlar konusunda meclisteki muhalefeti ve kamuoyunu nasıl bilgilendireceği de merak konusu.

Ana muhalefet partisi CHP'nin, Ortadoğu’yu iyi bilen hariciye kökenli genel başkan yardımcısı Osman Korutürk, Deutsche Welle’ye konuşurken “Hükümetten kapsamlı bir bilgilendirme bekliyoruz. Bu doğrultuda mecliste verdiğimiz soru önergelerinin de yanıtlanmasını istiyoruz” diyor. IŞİD’in elindeki rehineler dikkate alınarak NATO’yla işbirliğinin nasıl yürütüleceği konusuna açıklık getirilmesinden yana olduklarını kaydeden Korutürk, sınırdaki gelişmeleri gündemde tutmayı sürdüreceklerini söylüyor.

©Deutsche Welle Türkçe

Hilal Köylü / Ankara