Tusk predsjednik Evropskog savjeta, Mogerini šefica diplomatije EU

EU dobila je „novi tim“, „novo lice“ i „državnika pa svojoj meri“. Tako je u subotu navečer (30.08.) u Briselu predsjednik Savjeta EU, Herman van Rompej, predstavio buduću šeficu evropske diplomatije, Federiku Mogerini i svog nasljednika, na mjestu predsjedavajućeg Evropskim savjetom, Donalda Tuska.

Kao i prije pet godina, kada su po prvi put na ove pozicije, stvorene Lisabonskim ugovorom, izabrani Ketrin Ešton i Herman van Rompej, i ovoga puta sve zemlje članice morale su da pronađu konsezus i balans u čitavom nizu “uslova i interesa” koje sa sobom nose najznačajnije pozicije u EU. Tako se za mjesto šefa evropske diplomatije, ujedno i potpredsjednika Evropske komisije, očekivao kandidat iz redova socijalista, s obzirom na izbor Žana Kloda Junkera, kao kozervativca, na mjesto predsjednika novog saziva Komisije koji bi trebalo da počne sa radom u novembru. Takođe, zbog sve manjeg broja žena na vodećim funkcijama u Evropskoj komisiji, očekivalo se da bi odlazeću šeficu evropske diplomatije, mogla da zamijeni nova visoka predstavnica.

Kao i prije pet godina, EU je i ovoga puta odlučila da svoju diplomatsku službu povjeri ne tako poznatoj i u spoljnim poslovima ne mnogo iskusnoj političarki, šefici italijanske diplomatije, Federiki Mogerini.“Federika Mogerini će biti novo lice EU u našim svakodnevim poslovima sa međunarodnim partnerima”, izjavio je predsjednik Savjeta EU, Herman van Rompej, predstavivši evropskim medijima okupljenim na Samitu u Briselu 41-godišnju Mogerini, koja se, kao najmlađa na toj funkciji u istoriji italijanskih vlada, od februara ove godine nalazi na mjestu ministarke spoljnih poslova Italije. Prvo pitanje koje su novinari uputili budućoj visokoj predstavnici EU odnosilo se upravo na “nedostatak iskustva”: “Imam 41 godinu, i to je nešto što ne može da se promijeni. Lakše mi je kada znam da je premijer Italije još mlađi od mene. Postoji nova generacija i među evropskim političarima i dobro je što mogu da se predstave građanima EU i premoste jaz koji se ponekad osjeća“, odgovorila je Mogerini dodavši da iza sebe ima 20 godina institucionalnog „iskustva u diplomatskim i evropskim poslovima“. Federiki Mogerini, pored „političkog neiskustva“, pripisivao se i proruski stav tokom ukrajinske krize. Buduća šefica evropske diplomatije kaže da „potpisuje“ riječi svoje prethodnice, Ketrin Ešton, da „vojni put nije rješenje“ i da se i pored sankcija „diplomatski kanali“ sa Rusijom moraju držati otvoreni i poručuje: „Moja namjera je jasna. Želim da uložim svu svoju energiju radeći u intersu svake zemlje članice EU i svih građana EU.“

Nova energija i svježina na čelu EU?

Da li je kao „protivteža“ Italiji i njenoj, kako u nekim prijestonicama EU ocjenjuju, „mekoj“ politici prema Rusiji, na mjesto predsjedavajućeg Savjetom EU došao upravo predstavnik zemalja koje zagovaraju „tvrdu liniju“ prema Moskvi, premijer Poljske, Donald Tusk? U Savjetu EU tvrde da to nije razlog imenovanja Tuska:„ Donald Tusk nije kompenzacija ni za koga. On zaslužuje ovu poziciju jer je ono što jeste“, odgovara odlazeći predsjednik Savjeta EU, Herman van Rompej. U Briselu Tusk slovi za političkog veterana, koji je na čelu Poljske već dva mandata (od 2007. godine), a jedini je premijer u Uniji čija zemlja nije ušla u recesiju tokom ekonomske krize. Kritičari će pak ukazati na činjenicu da novoizabrani predsjedavajući Evropskim savjetom, u trenutku kada ekonomska kriza ponovo kuca na evropska vrata, dolazi iz zemlje koja sama ne koristi zajedničku evropsku valutu. Dodaće i činjenicu da poljski premijer, kao buduća glavna „spona“ između zemalja članica, ne govori ni engleski ni francuski:„Usavršiću svoj enegleski do 1. decembra. Ništa ne brinite”, odgovorio je Tusk nakon izbora u Savjetu EU. Tusk, nekadašnji antikomunistički aktivista, danas lider stranke desnog centra, jedan je od najozbiljnijih zastupnika „evropske ideje“ i prvi lider zemlje jedne istočnoveropske zemlje na ovako visokoj poziciji u EU: “Uvjeren sam da će ono što sam do sada radio, kao i lično iskustvo i naš evropski san biti značajan izvor energije koja je potrebna Evropi sada, ali i ubuduće“, poručio je 57-godišnji Tusk. Osim što insistira na evrointegracijama svoje zemlje, ali i bivših sovjetskih republika, poljski premijer, u atmosferi rastućih tenzija u Ukrajini, zalaže se za jače prisustvo NATO u istočnoj Evropi.

Sljedeće nedjelje nove evropske sankcije Moskvi?

Iako je bilo planirano da izbor šefa diplomatije i predsjednika Savjeta EU bude jedina tema vanrednog sastanka evropskih lidera u Briselu, situacija u Ukrajini, koja se, prema riječima evropskih zvaničnika, „iz dana u dan drastično pogoršava“, ponovo je došla u prvi plan. Ne samo da su kandidati za najviše evropske funkcije „procjenjivani“ kroz svoj stav prema ukrajinskoj krizi, već su se evropski lideri dogovorili da, po ubrzanoj proceduri, već sljedeće nedjelje razmotre nove sankcije prema Moskvi: „Svi smo svjesni da moramo brzo da reagujemo i tragičnog gubitka života na terenu kako poslednjih dana tako i vjerovatno u narednim danima. Evropska komisija već je pripremila prijedlog (novih mjera). Konslultacije i odluke zemalja članica očekujemo sljedeće nedjelje“, izjavio je predsjednika Savjeta EU, Van Rompej. Brisel je zavnično upozorio Moskvu da će „platiti visoku cijenu“ ukoliko nastavi doprinositi eskalaciji situacije u Ukrajini. „Sankcije nisu same po sebi cilj, već sredstvo da se ruskim vlastima pokaže da u 21. vijeku takvo ponašanje nije privatljivo, kao i da ih pozovu da se urazume i konstruktivno sarađuju sa EU i Ukrajinom“, poručio je predsjednik Evropske komsije, Žoze Manuel Barozo. Barozo je upozorio Moskvu na „još jednu dimenziju“ ukrajinske krize, a to su odnosi Rusije i EU:

„Ako ne bude promjene u ponašanju ruskog rukovodstva i ako ne dođe do konkretnog političkog procesa, plašim se da će dalja eksalacija odnose koji su u interesu i EU i Rusije učiniti nemogućim.“ Iz Brisela poručuju da EU nije u interesu konfrontacija sa Rusijom. Istovremeno dodaje se da se od ruske strane očekuje da „prepozna važnost odnosa sa EU i zemljama članicama“ i ne dozvoli da međusobni odnosi Rusije i EU dođu do „tačke sa koje povratka neće biti.“