Trnovit put do racionalne Federacije BiH

Analitičari su jedinstveni u ocjeni da je postojeća ustavna struktura Federacije BiH komplicirana i neracionalna sa brojnim instrumentima za blokadu vlasti, što potvrđuje i aktuelna politička kriza u ovom bh. entitetu. Domaćim stručnjacima iz ekspertne grupe, koja je formirana na inicijativu Američke ambasade u BiH, jasno je da ovako ustrojen entitet ne može funkcionirati bez ekonomskih teškoća i političkih kriza.

Polazne osnove ekspertne grupe za reformu ustava Federacije BiH su da „nema daljnih etničkih podjela i trećeg entiteta“. „Sada se ne razmišlja o teritorijalnom preustroju Federacije, a mi ćemo uraditi preporuke kako bi se otklonile ustavne prepreke koje zbog svojih nejasnoća i nepreciznosti izazivaju političku krizu, te koje će omogućiti da Federacija BiH bude funkcionalnija i racionalnija“, kazao je član ove grupe Vehid Šehić.

Ustroj po mjeri naroda ili političke elite?

Stručnjaci tvrde kako se Federacija BiH može racionalizirati i smanjenjem broja kantona i(ili) njihovim spajanjem na principima geografske i ekonomske regionalizacije. Pojedini rješenje vide u formiranju dva kantona. U jednom bi većina bili Bošnjaci, a u drugom Hrvati. „Mislim da bi tako barem donekle bila zadovoljena aspiracija hrvatske elite da ima jednu svoju federalnu jedinicu“, kaže docent ustavnog prava Goran Marković.

Profesor Fakulteta političkih nauka u Sarajevu Mirko Pejanović smatra da „američka inicijativa“, koju podržava i Evropska unija, „ima dobre izglede da postane realan projekat i dođe do parlamenata, što bi u konačnici omogućilo racionalnu organizaciju teritorijalne strukture kantona, odnosno one strukture vlasti koju finansiraju građani“. Profesor Pejanović ne očekuje teritorijalni preustroj Federacije BiH na etničkoj osnovi. 

Sulejman Tihić: „Zašto samo Federacija?“

Aktivnosti ekspertske grupe trebalo bi da budu okončane do sredine maja 2013. godine, kada će preporuke biti saopćene javnosti i predstavljene na međunarodnoj konferenciji. Radoje Vidović iz Hrvatske demokratske zajednice vjeruje da će ovaj proces rezultirati „punom ravnopravnošću tri konstitutivna naroda i 'ostalih' te da će osigurati pretpostavke za ekonomsku održivost, funkcionalnost i svestrani napredak Federacije BiH“.

Lider Stranke demokratske akcije Sulejman Tihić protiv je reorganizacije samo Federacije BiH. „Pitanje drukčije teritorijalne organizacije treba da se odnosi na cijelu teritoriju BiH. Ukoliko druge relevantne stranke pristaju da se razgovara o drukčijoj teritorijalnoj organizaciji Federacije BiH, onda ćemo se zalagati za ukidanje svih kantona i preraspodjelu nadležnosti i prihoda između entiteta i općina“, kaže Tihić.

Autor: Samir Huseinović

Odgovorni urednik: Mehmed Smajić