Milyonlarca çocuk oynamıyor, çalıştırılıyor!

Hindistan ekonomisi son beş yıl içinde yüzde 9’lara varan büyüme oranlarıyla dünyayı hayretlere düşürdü. Dünyanın pek çok ülkesinde ekonominin büyük bir darboğazdan geçtiği kriz döneminde dahi, Hindistan hükümeti ülke ekonomisinin yüzde 7 civarında büyüme kaydetmesini bekliyor.

Ne var ki Hindistan’da ekonomiyi sürükleyen temel güç, yaşları 5 ila 14 arasında değişen çocuk işçiler. Hükümetin verilerine göre ülkede 13 milyon çocuk işçi var. Çocuklar taş ocaklarında çalışıyor, ellerindeki çekiçlerle büyük taş bloklarını parçalayarak inşaat sanayinin talep ettiği çakıl taşları haline getirmek için uğraşıyor.

Raj Kumar ve kardeşleri de taş ocaklarında çalışıyor. Küçük Raj şöyle konuşuyor: “Bu işi sevmiyorum. Ama çok çalışırsak, ailemiz için para kazanabiliyoruz. Hava kararana kadar çalışıyorum.”

Çocuk emekçiler

Çocuk işçiler, tüm zamanlarını ve emeklerini verdikleri bu işler karşılığında ise ayda yalnızca 8 - 10 euro kazanabiliyor. Çocuklar, taş ocaklarının yanı sıra, kibrit üretiminde, halıcılıkta ya da ateşle ve çeşitli metallerle haşır neşir oldukları takı, anahtar üretimi gibi alanlarda da çalışıyorlar.

Hindistan’da cam üfleyicisi olarak da çalışan pek çocuk bulunuyor. Yaş sınırı 14’ün üzerine çekildiğinde ise çocuk işçilerin sayısı endişe verici seviyeye yükseliyor. Yardım örgütleri 100 milyon çocuğun çalıştırıldığı bilgisini veriyor.

Çocuklar tarlalarda toprak sahipleri ya da aileleri tarafından zorla çalıştırılıyor. Rajesh gibi çöp toplayan çocuklar da var. Rajesh, “Yiyecek hiçbir şeyim yoktu, param da yoktu. Ben de şişe toplamaya başladım. Çöp tacirleri şişe başına 1-2 Rupi veriyor. Bu parayla karnımı doyuruyorum. Geceleri ise yakındaki kavşakta yatıyorum” diyor.

Çocuk işçiliği Mısır’da da yaygın

Çocuk işçiliği Mısır’da da Hindistan’daki kadar ciddi bir sorun. Eldeki rakamlara göre Mısır’da 14 yaşın altında yaklaşık 2 milyon 700 bin çocuk haftada altı gün günde 12 saat çalışıyor.

Bunlardan biri de 13 yaşındaki Mustafa. Bir tabakhanede çalışan küçük Mustafa işini şöyle anlatıyor: “Beş yıldır burada çalışıyorum. Hep aynı iş. Kurumuş hayvan derisinin olduğu kalıpları alıyoruz ve üzerindeki derileri çıkarıyoruz.”

Her sabah 7’de başladığı ve akşamın erken saatlerine kadar sürdürdüğü bu iş için Mustafa haftada yaklaşık 8 Euro kazanıyor. İnsanın aklına hemen "bu yaşta bir çocuğun okula gitmesi gerekmez mi?" sorusu geliyor. Okul sıralarını doldurmak yerinde çalışmak mecburiyetinde olan Mustafa, dördüncü sınıftan sonra okula devam etmemiş.

Endişe verici boyutta

Kadınlar ve çocuklar için çalışmalar yürüten Ulusal Konsey adlı kamu örgütünde çocuk işçiliğinden sorumlu olan Dr. Menal Şahin, 2001 yılından bu yana toplanan verilerin, çocuk işçiliği sorununun endişe verici boyutlara geldiğini ortaya koyduğunu söylüyor.

Şahin, “Yaşları 6 ila 14 arasında değişen 2 milyon 700 bin çocuk işçi var. Çocukların çoğu Fayum eyaletinde çalışıyor, yüzde yetmişi tarımda, yüzde otuzu çırak olarak taş ocaklarında, küçük atölyelerde, hizmet ya da sanayi sektörlerinde çalışıyor” diyor.

İş kanununa göre yasak

Mısır’da 14 yaşın altındaki çocukların çalışması iş kanununa göre yasak. Ancak küçük atölyelerde kayıt dışı olarak pek çok çocuk çalışıyor. Menal Şahin, yasakların işe yaramadığını, esas önemli olanın çocuk işçiliğini ortaya çıkaran nedenlerle mücadele etmek olduğunu vurguluyor:

“Bu sorun temelde yoksullukla âlâkâlı. Bir usta küçük yaştaki çırağını işten çıkardığı zaman, anne babalar ,’neden çocuğumu kovdun, şimdi çalışmak yerine kahvelerde zaman geçiriyor. Oğlumun yanına gelmesine izin ver, senin yanında emniyette. Spor kulüplerinde ya da başka yerlerde yanlış insanlarla tanışıyor” diyor.

Esther Saoub, Sandra Petersmann / DW, Çeviri: Başak Özay

Editör: Hülya Köylü