Hayat kurtaran robotlar

Avrupa Komisyonu'nun öncülüğünde Almanya'nın Berchtesgaden kentinde, bu konuda araştırma yapan ekipler “Eurathlon” adlı bir yarışma çerçevesinde bir araya geldi. 27 Eylül'e kadar devam edecek etkinlikte, kurtarıcı robotlar sergileniyor.

Eurathlon'un teknoloji çadırında, sessiz, herkesin işine konsantre olduğu bir çalışma ortamı hâkim. Üniversiteler ve araştırma kurumlarında robotların geliştirilmesi konusunda çalışan onlarca ekip, son ayarlamaları yapıyor. Kendi ellerinden çıkan robotlar, gelecek günler içerisinde zorlu görevleri yerine getirmeye çalışacak. Örneğin, tanımadıklarını binalara girmeleri, merdiven, kapalı kapılar gibi engelleri aşmaları, tehlike kaynaklarını tespit etmeleri, hatta kurbanların yerini bulup belli bir süre içerisinde de geri dönmeyi başarmaları gerekecek.

Robotlar için zor olan hareketler

Bu görevler hiç de kolay değil. Frauenhofer Enformasyon Teknolojisi ve Ergonomi Enstitüsü'nden Frank Schneider, Eurathlon'un organizatörü. İtfaiye ve kurtarma ekipleri ile yakın bir işbirliği içerisinde çalışan Schneider, robotların yerine getirmesi gereken görevlerin, gerçek bir afete en yakın şekilde hazırlandığını söylüyor. Schneider, bazı durumların robotları zorladığını ifade ediyor: “Bizim çok hızlı bir şekilde yaptığımız merdiven çıkmak gibi hareketlerin, robotlar düşünüldüğünde teknik açıdan çok zorlu bir görev olduğunu göz önünde bulundurmak gerekiyor. Robotu kontrol edenler için de bu çok zor çünkü kameradan dolayı görüş açısı çok sınırlı.”

Günümüzde robotlar uzaktan kumanda ile yönetiliyor. Bu da ancak kameradan robotun ne yaptığını görebilen kişi ile robot arasındaki bağlantının sürmesi halinde mümkün. Fakat esas problem bu bağlantı kesildiğinde ortaya çıkıyor. Böyle bir durumda robotun sensörlerle kendi kendisini yönetebilmesi gerekiyor. Örneğin hava karardığında, duman ve sis görüş mesafesini düşürdüğünde nasıl bir çözüm bulunabilir? Uzmanlar, böyle bir durumda ne lazer tarayıcıların ne de optik kameraların yardımcı olabildiğini söylüyor. European Logistic Partners firmasından Colin Weiss, robotları duman altındaki binalara dahi gönderme cesaretini gösteriyor. Eurathlon'a afet anlarında kullanılması planlanan bir robotla katılan Weiss şunları söylüyor: “Bir yandan termal kameralar kullanıyoruz, bu kameralar sis, duman durumunda da kaliteli bir resim aktarabiliyor. Diğer durumlarda ise radar kullanıyoruz. Radar, çevrenin algılanmasına imkân sağlıyor.”

Hedef seri üretim

Peki, robotu kumanda eden kişi ile bağlantı koptuğunda robot kendi kendine de hareket edebilir mi? Weiss, şu yanıtı veriyor: “Robot, aktardığı resimleri alan ve değerlendiren bir kişi tarafından kumanda ediliyor. Ancak bu araç aynı zamanda kısmen otomatik. Örneğin düştüğünde kendiliğinden ayağa kalkıyor. Kumandanın etki alanından çıktığında, yeniden geri dönüyor.”

Finlandiya Oulu Üniversitesi Bilgisayar ve Mühendislik Bilimleri Bölümü Başkanı Juha Röning, Eurathlon yarışmasının organizatörlerinden. Onun için önemli olan robotları geliştiren kişilerin, kendilerini afet anında kurtarma görevlilerinin yerine koyması. Röning, robotların hızlı ve güvenilir bir şekilde yardımcı olması gerektiğini söylüyor: “Dışarısı, içeriden görülmeyecek ya da tatbikat anlarında fark edilmeyecek zorluklarla dolu. Güneş çok parlak olabilir. Mesela benim ülkem Finlandiya'da geceleri zifiri karanlık oluyor. Robotların önünde büyük zorluklar bulunuyor. Bu yarışmada da söz konusu olan bu, gerçek dünyaya çıkmak ve sorunların üstesinden gelmek.”

Frank Schneider'in amacı, yakında afet anlarında itfaiye ve kurtarma ekiplerinin yerini alabilecek robotların üretimine geçilmesi. Böylelikle acil durumlarda bu robotların derhal devreye sokulabileceğine dikkat çekiliyor. Schneider, çok sayıda kurtarma görevlisinin radyasyona maruz kaldığı Çernobil faciasını anımsatıyor: “Ancak bu facia, ‘her nükleer santralde en az üç adet bu tür robota ihtiyacımız var' denmesine yol açmadı. Böyle bir kural konulmadı. Bu biraz tuhaf.”

Eurathlon'a katılan robot tasarımcılarının bir amacı da ekiplerin bulduğu çözüm önerilerinin birbirini desteklemesi. Böylelikle sanayi için bağlayıcı kuralların devreye girebileceğine ve günün birinde bu robotların seri üretiminin başlayabileceğine dikkat çekiliyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Fabian Schmidt / Başak Özay

Editör: Ercan Coşkun