Radikalizmin kalesi

Luton'un sakin bir semtindeki sade bir evdi. Bu ev geçen yıl medya muhabirlerince kuşatıldı. Kısa süre öncesine kadar bu evde Teymur Abdülvahab El Abdali oturmuştu. Aile babası Teymur valizini toplayıp aniden İsveç’e gitmiş ve Noel ışıklarıyla donatılmış olan Stockholm’ün merkezinde kendini havaya uçurmuştu.

İntihar eyleminden önce banda kaydettiği mesajda, İsveç’in Afganistan’a asker göndermesine misilleme olarak İsveçli sivilleri öldürmeyi görev bildiğini dile getirmişti. Allah katında şehit mertebesine yükseleceğinden emin olduğunu da...

Radikal görüşlülük genelleştirilebilir mi?

El Abdali Luton’da ikamet ettiği yıllarda kentin İslam cemaati merkezinde namaz kılardı. Radikal görüşlü biri olarak tanınırdı. Cemaat başkanı Abdül Akder Bakş kendisiyle görüşmüş ve ona İslam’ı yanlış yorumladığını, aşırı görüşleri olduğunu söylemişti. Ama Bakş’ın sözleri boşa gitmişti. Bunun üzerine Bakş cemaatin huzurunda El Abdali’ye seslenmiş, o da hiddetle ibadethaneyi terk etmiş ve kendisinden bir daha haber alınmamıştı.

Stokholm intihar eylemcisi, Luton’un adının kötü çıkmasında rol oynayan radikal unsurlardan sadece biriydi. 2009 yılının şubat ayında Irak’tan dönen İngiliz askerleri, İslam alemini İngiliz baskısına karşı ayaklanmaya çağıran pankartlar taşıyan bir grup tarafından katillikle suçlanmıştı.

Kuru gürültü mü?

Bu eylem üzerine Luton’daki İslam aleyhtarı aşırı sağcı English Defence League (EDL) harekete geçti. O günden beri de Luton aşırı eylemciliğin kalesi sayılıyor. Kent sakinleri bu yakıştırmayı haksız buluyorlar. Dinler arası diyaloğu teşvik amacıyla kurulan ‘council of faiths’in başkanı Zafer Han, Luton’un sosyal bütünlüğünün korunmasına çalıştıklarını ve her iki kanattaki radikal düşüncelilerin sayısının fazla olmadığını söylüyor. Han, son yıllarda çok abartma yapıldığı ve çok gürültü çıkaran bu mihraklara medya ve politikacıların da gereğinden fazla ilgi gösterdiği görüşünde.

Öte yandan Luton’un sorunlu bir kent olduğunu o da inkar etmiyor. Ama sorunların Luton’a genellikle dışarıdan empoze edildiğini belirtiyor ve ‘Maalesef Luton’un da rol oynadığı birkaç vaka oldu’, dedikten sonra 2005 yılında Londra’da düzenlenen bombalı saldırıları hatırlatıyor. Zafer Han kentin adının, sırf intihar eylemcilerinin Luton üzerinden Londra’ya geçmiş olmaları nedeniyle hafızalara kazındığını vurguluyor.

Bağlantı kanıtı yok

30 bin dolayındaki Lutonlu Müslümanın büyük bölümü Bury Park semtinde yaşıyor. Çoğu, kentteki algılamalarının medyada yansıtılan tasvirle uyuşmadığını söylüyor. Faysal adlı genç, Luton’da kalabalık Müslüman nüfus bulunduğunu ve kentin yaşanacak yer olduğunu söylüyor ve ekliyor: ‘Halkın televizyon yardımıyla İslam imajı edinmesinde bilgisizlik ve kendini beğenmişlik de rol oynuyor.’ Diğer kent sakinleri de, büyük şehirlerde aşırı dinî ve siyasî görüşlülerin bulunmasının normal olduğunu belirtiyorlar.

İngiliz istihbaratının 2008 yılında hazırlayıp kamuoyuna açıkladığı raporda, Luton, Birmingham ve Londra’daki radikal İslamcıların yaygın şebekeler halinde faaliyet gösterdikleri belirtilmekteydi. Luton’un radikaller tarafından mekân tutulması şeklindeki iddialara, kentin Londra’ya olan yakınlığı gerekçe gösteriliyor. Ancak şimdiye kadar hiçbir saldırının izi Luton’a çıkmadı.

Luton’un kültürel çeşitliliği

İstenmediği halde kente bu kadar ilgi gösterilmesi Luton’un siyasî sorumlularını rahatsız ediyor. Kültürel zenginliğin olumlu yanlarını vurgulamak isteyen belediye meclisi, kentin farklı kültürel katmanlarını buluşturup bütünleştirmek amacıyla bir girişim başlattı. Luton belediyesinin sosyal adalet koordinatörü Sarah Allen, ‘Kentin daha fazla gurur ve özgüvene ihtiyacı olduğunu’, söylüyor. Allen, Luton’da da düşündüklerini eyleme çevirmek isteyen çirkin ve tatsız görüşlülerin bulunduğunu ama bu kimselerin kent sakinlerini temsil etmediklerini, belirtiyor.

İngiltere her an terör saldırılarına hedef olabilir. Güvenlik birimleri, Müslüman nüfusun yüksek olduğu bütün yerleşim yerlerini bundan böyle de gözetim altında tutacak. Lutonlular da belki zamanla buna alışacaklar. Ama kentlerinin imajını düzeltmeye de kararlılar.

© Deutsche Welle Türkçe

Hazırlayan: Lars Bevanger / Çeviri: Ahmet Günaltay

Editör: Nihat Halıcı