Pierniki, cynamon i marcepan czyli adwent w Lubece

W adwencie wszystko koncentruje się na Starym Mieście. Lubecka starówka - światowe dziedzictwo kultury o powierzchni 1x2 km - usytuowana jest na niewielkiej wyspie rzecznej. W okresie adwentu, w historycznym centrum miasta, od blisko 400 lat odbywa się jarmark bożonarodzeniowy - Traditionsmarkt. Natomiast w rustykalnym otoczeniu starego drewnianego spichlerza, jarmark zwany Luebsche Weihnachtsmarkt. Jasno oświetlone uliczki i kamienice w stylu renesansowym i klasycystycznym w grudniu przypominają gigantyczny kalendarz adwentowy, po którym można się do woli przechadzać.

Nad Starówką unosi się aromat grzanego wina, cynamonu, prażonych migdałów, pierników i pieczonych kasztanów oraz zapach igliwia. Jak za czasów Tomasza Manna.

Pojedynek na marcepany

„Słodka” konkurencja w postaci firmy Marzipan Speicher zmusza lubeckiego potentata marcepanowego Niederegger do pomysłowości i poszukiwania nowych dróg zbytu tego cennego wyrobu. Obie firmy wręcz prześcigają się w organizowaniu słodkich degustacji.

Skąd pochodzi słowo marcepan

Pochodzenie słowa marcepan jest nadal nie wyjaśnione. Jedno jest pewne: rzeczownik 'marcepan' w XVI wieku zapożyczono z włoskiego marzapane. Wszystko inne jest czystą spekulacją, jak choćby to, że pochodzi od łacińskiego słowa Marci panis (Chleb ku czci św. Marka). Gdyby wierzyć innym teoriom, marcepan pochodzi od postklasycystyczno-łacińskiego słowa marzapanus, co oznacza dziesięcinę. Na Cyprze marzapanus był pudłem, które wypełniano dziesiątą częścią jednego małdera (to dawna nazwa miary zboża). W XIV wieku nazwę opakowania przeniesiono na zawartość.

Skąd się wziął marcepan

Do Europy marcepan przywędrował przypuszczalnie z najazdami tureckimi. Za europejską stolicę tego smakołyku uważa się właśnie Lubekę. Na świecie obok Luebecker Marzipan (zamawiają go nawet dwory królewskie.) ceni się także Koenigsberger Marzipan.

W historii marcepanu też jest więcej spekulacji niż prawdy. Mimo to panuje przekonanie, że marcepan pochodzi z Orientu. Na korzyść tej wersji przemawiają stosowane w nim składniki jak woda różana i migdały. Podobno słodką masę z utartymi migdałami, cukrem i wodą różaną znano już przed blisko tysiącem lat.

Przez długi czas marcepan był wyłącznie przysmakiem książąt i arystokracji, ponieważ z uwagi na konieczność importowania cukru, był drogi. Zmieniło się to jednak po Rewolucji Francuskiej. W Europie wynaleziono sposób na szybkie wytwarzanie cukru, co przyczyniło się do spadku jego ceny. To z kolei wpłynęło na potanienie smakołyku, któremu przypisuje się również właściwości lecznicze.

Ag. / Iwona Metzner
red. odp.: Elżbieta Stasik /ma