Lekceważone ryzyko. Nadciśnienie u dzieci
2 września 2023
Dzieci i młodzież z nadciśnieniem tętniczym, zwanym też hipertonią lub hipertensją, są narażone na ryzyko wystąpienia tego schorzenia również w wieku dorosłym.
Według kanadyjskiego studium opublikowanego w 2022 roku przez National Library of Medicine, największą na świecie bibliotekę medyczną prowadzoną przez rząd USA, hipertonia jest jedną z najczęstszych przyczyn zgonów na świecie, którym można zapobiec. A liczba dzieci z nadciśnieniem wzrosła znacząco w ostatnich dekadach.
Jakie są przyczyny nadciśnienia?
Najczęstszymi przyczynami nadciśnienia są otyłość, brak ruchu lub przewlekła choroba nerek. Potencjalnym czynnikiem ryzyka może być również niska waga przy urodzeniu, podobnie jak skłonność genetyczna, gdy na tę chorobę cierpią rodzice. Jeśli oboje są palaczami, może to również mieć negatywny wpływ na ciśnienie krwi u dzieci.
Gdy dziecko odczuwa zawroty głowy, ma trudności z nauką lub koncentracją albo krwawi z nosa, zapewne niewielu pomyśli, że przyczyną może być nadciśnienie.
– To ważne, żeby już u dzieci i młodzieży zwracać uwagę na ciśnienie krwi – radzi Robert Dalla-Pozza ze Szpitala Uniwersyteckiego Ludwiga Maximiliana w Monachium.
– Dotyczy to szczególnie tych dzieci, które przebyły na przykład infekcje dróg moczowych obejmujące nerki, oraz dzieci z wrodzonymi wadami rozwojowymi nerek, torbielami nerek lub zwężeniem tętnic nerkowych – wyjaśnia Robert Dalla-Pozza. Nerki są ważną częścią złożonego układu regulacyjnego i regulują ciśnienie krwi.
Co się dzieje u ludzi z nadciśnieniem?
Kolejnym powodem, dla którego tak wiele dzieci cierpi na nadciśnienie, jest niewłaściwe odżywianie. Robert Dalla-Pozza twierdzi, że dotyczy to całego świata. – Gdy na przykład dzieci w krajach rozwijających się przejmują zachodni styl życia, zaskakująco często cierpią nie tylko na typowe choroby cywilizacyjne, takie jak otyłość, ale także na wywołaną przez nie hipertonię – podkreśla.
Dzieci w krajach afrykańskich przybierają na wadze w ponadprzeciętnym tempie na przykład z powodu fast foodów, ze stosownymi konsekwencjami, które według lekarza narastają z biegiem życia.
– Każde naczynie krwionośne się starzeje, nie jest już tak elastyczne, twardnieje. To normalny proces starzenia się. Jeśli nadciśnienie tętnicze występuje już w dzieciństwie, to w wieku dojrzałym dochodzi do swego rodzaju przyspieszenia procesu starzenia.
Dlaczego nadciśnienie u dzieci jest tak niebezpieczne?
Nadciśnienie oznacza, że krew pompowana przez ciało wywiera stale zbyt duży nacisk na ściany naczyń krwionośnych, co z kolei powoduje ich rozdęcie. Jest to szczególnie niebezpieczne u dzieci, ponieważ średnica ich tętnic i żył jest mniejsza niż u dorosłych.
Obciążenie nadciśnieniem może już u dzieci zwiększać ryzyko arteriosklerozy, czyli miażdżycy tętnic. Dzieje się tak, gdy na wewnętrznych ścianach tętnic tworzą się złogi składające się między innymi z tłuszczu, cholesterolu i wapnia. Powodują zwężenie tętnic, przez które krew nie może już przepływać tak łatwo. To prowadzi do chorób sercowo-naczyniowych, co w najgorszym wypadku może skutkować udarem mózgu już w młodym wieku.
Inną konsekwencją może być uszkodzenie oczu. W wypadku zaburzeń widzenia zdecydowanie należy skonsultować się z lekarzem. – Okulista wykrywa na przykład zmiany w siatkówce oka. Znajdują się tam naczynia, które mogą ulegać coraz silniejszym zmianom w zależności od ciśnienia krwi. Może to nawet prowadzić do krwawień – wyjaśnia Robert Dalla-Pozza.
Jak leczy się nadciśnienie u dzieci?
Ponieważ jedną z najczęstszych przyczyn nadciśnienia jest otyłość, priorytetem jest zmiana diety. Jeśli po około pół roku to nie wystarczy i do pozytywnych zmian nie dojdzie, dzieci są leczone takimi lekami, jak inhibitory ACE. Inhibitory konwertazy angiotensyny to leki hamujące aktywność enzymu konwertującego angiotensynę, która jest z kolei hormonem kontrolującym stężenie jonów sodowych i potasowych w organizmie.
Podobnie jak przy wielu innych chorobach, w wypadku nadciśnienia najważniejsze jest prowadzenie jak najzdrowszego trybu życia, utrzymywanie prawidłowej masy ciała, spożywanie niewielkiej ilości fast foodów i soli. Należy również unikać napojów energetycznych, nawet jeśli są one tak bardzo lubiane przez dzieci i młodzież.