st1 me BND lässt Nazi-Vergangenheit aufarbeiten

55 lat po utworzeniu BND instytucja ta zdecydowała się na zbadanie przeszłości swojego poprzednika; niemieckiego wywiadu zagranicznego BND. Czteroosobowa komisja ma zbadać, które instytucje rządowe korzystały z kadr okresu hitleryzmu. Szef BND Ernst Uhrlau (SPD), podczas składania podpisu pod umową z historykami mówił o "historycznym projekcie w pełnym tego słowa znaczeniu".

W ciągu następnych czterech lat niemieccy historycy mają przyjrzeć się okresowi od 1945 - 1968 roku, ściślej zbadać, ilu współpracowników o brunatnej przeszłości zatrudniała poprzedniczka BND - Organizacja Gehlena (do 1956 roku nazwa wywiadu).

Skład komisji

Zespół składa się z profesorów: Josta Dülffera z Uniwersytetu w Kolonii, Rolfa-Dietera Müllera z Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie a także dyrektora naukowego w Instytucie Badań nad Historią Wojskowości w Poczdamie, Klausa - Dietmara Henke z Uniwersytetu w Dreźnie oraz Wolfganga Kriegera z Uniwersytetu w Marburgu. Członkom komisji ma pomagać grupa badawcza "Historia BND". "Niezależność komisji nie zostanie przez to naruszona" - oświadczył szef zespołu roboczego Bodo Hechelhammer.

Kim był Gehlen

Były generał Wehrmachtu Reinhard Gehlen (1902-1979) założył w 1946 roku pod auspicjami Amerykanów niemiecki wywiad zagraniczny o nazwie "Organizacja Gehlena". W czasie II wojny światowej, jako kierownik wydziału "Fremde Heere Ost" Gehlen zbierał dla oficerów Hitlera informacje na temat Armii Czerwonej. W 1956 roku rząd Konrada Adenauera (CDU) utworzył Federalną Służbę Wywiadowczą BND. Gehlen kierował tą instytucją do 1968 roku.

Historycy chcą odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób rząd Adenauera podchodził do nazistowskiej przeszłości BND. Rolf-Dieter Müller powiedział agencji dpa, że historyków interesuje również to, jaki wpływ ocena ZSRR przez Gehlena miała na rozwój zimej wojny i na Amerykanów. Dodał, że w czasie badania przeszłości tajnych służb nikogo nie będzie się oszczędzać. Zaskakujące było to, że Urząd Kanclerski "wyraził zgodę na nieograniczony wgląd do swoich akt" - powiedział Müller.

Ile prawdy pozna opinia publiczna

Pierwszym krokiem ma być opracowanie przez historyków koncepcji "przekopania się" przez ponad 10 tysięcy segregatorów akt. Wyniki prac komisji mają być udostępnione opinii publicznej. Przedtem zamierza się jednak zbadać, czy nie zostały naruszone interesy bezpieczeństwa Republiki Federalnej, a także prawo osobowe.

Komisja będzie miała okazję do rozmów z byłymi współpracownikami BND, którzy dotąd byli zobowiązani do przestrzegania tajemnicy służbowej i pańwowej zawodowej. Niektórzy już się zgłosili - podaje dpa.

Ustępujący w tym roku ze stanowiska socjaldemokrata Uhrlau, już od 2006, tuż po objęciu urzędu, proponował powołanie komisji historyków do zbadania nazistowskiej przeszłości BND. Spotkało się to z oporem ówczesnego szefa Urzędu Kanclerskiego i pełnomocnika rządu federalnego ds. służb - Thomasa de Maiziere.

dpa / Iwona D. Metzner

Red. odp.: Andrzej Pawlak