15. Biennale Architektury w Wenecji z politycznymi akcentami
27 maja 2016
Pomimo że Biennale Architektury jest pokazem architektury i związanej z nią sztuki, w tym roku szczególnie wyraźne stają się wypowiedzi polityczne. Na główny pokaz szef Biennale, świeżo upieczony laureat nagrody Pritzkera, Chilijczyk Alejandro Aravena zaprosił 88 innowatywnie pracujących architektów i zespołów. Mają oni zdawać relację ze swojej codziennej pracy. Ci „reporterzy” mieli za zadanie zbadanie „horyzontów pod kątem nowych pól działania i zajęcia się intensywnie aktualnymi problemami”.
W centrum uwagi znalazły się w ten sposób palące problemy współczesności: uchodźcy i izolacja, zanieczyszczenie środowiska i klęski żywiołowe, peryferia i niesprawiedliwość, brak mieszkań i przestępczość. Głównymi miejscami pokazu Biennale Architektury, odbywającego się na zmianę z Biennale Sztuki, jest obok parku Giardini także ogromny kompleks Arsenału czyli historycznej stoczni statków.
Apel o zmianę perspektywy
Do zmiany perspektywy w podejściu do tych problemów wzywa już motyw głównego plakatu Biennale: stojąca na drabinie kobieta patrząca w bezkresną dal.
Alejandro Aravena decydując się na to zdjęcie nawiązuje do spotkania pisarza Bruce Chatwina z Marią Reiche, niemiecką matematyczką i archeolog.
Reiche z aluminiową drabiną wędrowała przez pustynię, by badać zagadkowe rysunki na ziemi. Drabina była jej potrzebna, by móc w ogóle rozpoznać formy i struktury. Dopiero zmiana perspektywy, podkreśla Arawena, „prowadzi niekiedy do poznania i wskazuje możliwości rozwiązania problemu”.
Jak mówi, wierzy w pionierski duch architektów. Chce, by jego Biennale było targowiskiem nowych pomysłów i koncepcji, ale także odwagi i kreatywności.
Do takiej zmiany perspektywy zaprosił architektów i zespoły architektów 64 narodowości. Prezentują oni swoje pomysły od 28 maja do 27 listopada 2016 nie tylko w pawilonach narodowych i w Arsenale ale także licznych dalszych lokalizacjach na wyspach laguny.
Niemcy o uchodźcach, Polacy o „fair trade”
Za pokaz w niemieckim pawilonie odpowiada dyrektor Niemieckiego Muzeum Architektury we Frankfurcie Peter Cachola Schmal. Pod hasłem „Making Heimat - Germany Arrival Country” opisuje on Niemcy jako kraj imigracyjny i przedstawia możliwości budowania na potrzeby uchodźców.
Wystawa w Pawilonie Polski odpowiada bezpośrednio na temat przewodni pokazu — „Reporting from the Front” — poruszając kwestie etyczne związane z rolą najmniej docenianego uczestnika procesu architektonicznego — robotnika budowlanego. Złe warunki pracy, brak szacunku dla pracowników i wypadki na placu budowy są zmorą branży, lecz pod presją terminów, budżetów i społecznego zapotrzebowania na nową architekturę często się je bagatelizuje, wyjaśniają kuratorzy polskiego pokazu: Dominika Janicka, we współpracy z Martyną Janicką i Michałem Gdakiem. Pokaz pod auspicjami „Zachęty” pokazuje plac budowy i stawia pytanie: dlaczego budynki nie mają znaku „fair trade”?
Dorobek życia
„Złotego Lwa” tegorocznego Biennale Architektury otrzymuje Paulo Mendes da Rocha, brazylijski architekt, laureat nagrody Pritzkera w roku 2006, znany ze swych surowych geometrycznych budowli z betonu. Otrzymuje on to wyróżnienia za dorobek całego życia.
DW / Małgorzata Matzke