O stosunkach Polska-Niemcy: "Przyjaźń i nuda"

Polsko-niemieckie nudy

Ani tradycyjnie trudne tematy historyczne, ani turbulencje wewnątrzpolityczne nie wpłynęły w 2012 roku na relacje polsko-niemieckie. Po dymisji prezydenta Christiana Wulffa głową państwa został Joachim Gauck, który okazał się fanem Polski i stale to podkreśla. Nadal pozytywnie rozwijają się też osobiste relacje Donalda Tuska i Angeli Merkel.

To sprawia, że obserwatorzy zaliczają rok 2012 do najbardziej harmonijnych w bilateralnych relacjach. - Nasze stosunki są bardzo dobre, ale i ...bardzo nudne - twierdzi Corneliusz Ochmann z Fundacji Bertelsmanna. Nie szkodzą nawet różnice zdań w polityce energetycznej, gdzie Polska i Niemcy reprezentują skrajne punkty widzenia. Merkel i Tusk zgrabnie unikają konfrontacji i starają się demonstrować wolę współpracy. 

Gra "niemiecką kartą" bez znaczenia

Zdaniem Stephana Bastosa, politologa Fundacji Genshagen „2012 to rok dobrych min”. – Polacy i Niemcy podkreślają dobrą komitywę, ale w efekcie niewiele z tego wynika - mówi Bastos. Politolog krytykuje, że pomimo deklaracji obydwa kraje nie zdobywają się na wspólną inicjatywę w Unii, a reformy odkładają na ostatni moment.

Równocześnie Bastos zauważa, że w 2012 roku przestało być możliwe „granie niemiecką kartą”. - Już po ostatnich wyborach Jarosław Kaczyński musiał dostrzec, że jadąc na antyniemieckości nie zyska w Polsce mas wyborców, a w tym roku to się potwierdziło - ocenia.

Nowatorska „polnische Wirtschaft”

Zdaniem Ochmanna, odkąd Polska w czasie kryzysu zaskoczyła wzrostem gospodarczym, ma opinię prymusa, a Niemcy ze zdziwieniem musieli uznać, że Warszawa od wielu lat prowadzi już nowatorską politykę fiskalną i ma w konstytucji tzw. hamulec zadłużeniowy. – Niemcy o tym początkowo nie wiedzieli i dlatego doceniają teraz polską samodyscyplinę - podkreśla Ochmann. - O tym nie czyta się na pierwszych stronach gazet, ale pozytywna zmiana w postrzeganiu Polski jako partnera w Unii jest odczuwalna w rozmowach i reakcjach.

– W 2012 roku Niemcy uwierzyli, że sukces polskiej gospodarki nie jest dziełem przypadku, lecz dobrej polityki oraz wyrzeczeń społeczeństwa. To sprawia, że Berlin liczy się ze stanowiskiem Warszawy, choć nie jest ona jeszcze w unii walutowej - mówi politolog z Fundacji Bertelsmanna. – Berlin popiera wejście Polski do strefy euro, bo pozyska sojusznika, który także jest zwolennikiem dyscypliny finansowej - zaznacza Ochmann.

Ukraina – temat trudny

Bilansując rok 2012 nie sposób pominąć Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej. Mistrzostwa zdecydowanie poprawiły obraz Polski w oczach Niemców, jednak jeszcze bardziej uwidoczniły, jak daleko od tego pułapu rozwoju politycznego znajduje się drugi partner organizacyjny mistrzostw - Ukraina.

Krótko przed inauguracją EURO 2012 część niemieckich polityków opowiadała się za bojkotem Ukrainy ze względu na postępowanie władz wobec Julii Timoszenko, co postawiło Polskę w trudnej sytuacji. Warszawa opowiada się za integracją Ukrainy z UE, jednak ze względu na wewnątrzpolityczną sytuację, pogłębienie integracji nie jest na razie możliwe.

Dialog społeczny

W roku 2012 w Polsce i Niemczech dużo częściej niż poprzednio mówiło się o sąsiedzie w kategoriach tematów społecznych. Przykładem były np. demonstracje przeciwko antypolskim wystąpieniom nazistów na pograniczu lub dyskusje o wzrośnie przestępczości na granicy polsko-niemieckiej po zniesieniu kontroli granicznych.

Społecznego wymiaru nabiera również sytuacja Polonii w Niemczech. W 2012 roku doszło do kilku pozytywnych zmian, choć jak twierdzi Polonia, Niemcy nadal niewystarczająco realizują wspólne postanowienia. Polonia zarzuca niemieckim władzom np. brak poprawy warunków do nauki języka polskiego jako języka ojczystego w Niemczech. Pozytywnie przyjęto natomiast sfinansowanie biura koordynacyjnego Polonii w Berlinie, choć jego forma i dostępność pozostawiają  jeszcze wiele do życzenia.

Wciąż też otwartą pozostaje sprawa upamiętnienia w Berlinie polskich ofiar nazizmu. Władysław Bartoszewski, koordynator rządu RP ds. stosunków polsko-niemieckich niedawno głośno przypomniał o takiej potrzebie, echa jednak brak. Zdaniem Ochmanna  kwestia polskiego pomnika w Berlinie „to ciężka sprawa”. Politolog uważa, że to sprawi, iż „Polska będzie ponownie w roli ofiary, co nie pomoże w budowaniu dobrych relacji”. Zdaniem Ochmanna „nikt w Niemczech nie będzie się głośno sprzeciwiał, ale już są obawy, że taki pomnik wywoła lawinę żądań ze strony dalszych ofiar”.

W 2013 r. relacje polsko-niemieckie mogą zdominować dwie sprawy: negocjacje unijne ws. budżetu oraz wybory do Bundestagu we wrześniu 2013 r.

Róża Romaniec, Berlin

red.odp.: Małgorzata Matzke