1. Przejdź do treści
  2. Przejdź do głównego menu
  3. Przejdź do dalszych stron DW

Niezwykłe odkrycie naukowców. Co mówią o nas źrenice

Aleksandra Wojnarowska21 sierpnia 2014

Źrenice są niezawodnym odzwierciedleniem naszych emocji: rozszerzają się, gdy się czegoś boimy, brzydzimy lub cieszymy. Zdradzają też wiele o naszych decyzjach jeszcze zanim je podejmiemy.

https://p.dw.com/p/1BKi0
Źrenice mówią wiele o podejmowanych przez nas decyzjach
Źrenice mówią wiele o podejmowanych przez nas decyzjachZdjęcie: Fotolia

Wielkość naszych źrenic ciągle się zmienia. W przypadku braku źródła światła źrenica jest większa, żeby złapać nawet najmniejszą cząstkę światła tzw. foton. Podczas słonecznego dnia źrenica zmniejsza się, aby chronić siatkówkę przed nadmiernym nasłonecznieniem.

Tęczówka czyli właściwy kolor naszych oczu dzięki dwóm mięśniom odpowiedzialna jest za regulację ilości wpadającego na źrenicę światła. Ale nie jest to jedyny czynnik sterujący wielkością naszych źrenic: Zmiany zauważalne są nawet wówczas, gdy poziom nasłonecznienia pozostaje taki sam.

Wielkość źrenicy nie jest zależna tylko od światła

Naukowcy udowodnili, że po zmianie wielkości źrenic można także rozpoznawać stany emocjonalne. I tak źrenica powiększa się również wtedy, gdy cię cieszymy lub czegoś boimy. Odpowiedzialny jest za to układ nerwowy. Pozwalał on nam już w epoce kamienia łupanego szybko reagować na zbliżające się niebezpieczeństwo zanim do gry wchodził rozum, który pozwalał na obmyślanie drogi ucieczki. Nawet jeśli dziś nie musimy już uciekać przed dzikimi zwierzętami, instynktowna reakcja nadal zakodowana jest w naszym mózgu. Umiejętność tę do dziś używamy w stanach zagrożenia np. w ruchu ulicznym.

Źrenice rozszerzają się i w ten sposób zdradzają nasze wewnętrzne zaniepokojenie jeszcze przed tym, gdy wyrazimy je w słowach lub gestach. Co tak bardzo nas poruszyło ‒ czy był to strach, obrzydzenie a może radość ‒ tego źrenice już nie zdradzą.

Wielkość źrenic zmienia się przed podjęciem decyzji

Najnowsze badania dotyczące ludzkich źrenic przeprowadzili Willem de Gee i Tobias Donner z Uniwersytetu w Amsterdamie. Na łamach prestiżowego magazynu Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) opublikowali badania, w których udowodnili, że zmiana wielkości źrenic poprzedza podjęcie ważnej dla nas decyzji. Ponadto źrenica udziela również informacji o tym, czy nasza decyzja spotka się z potwierdzeniem czy odmową. W przypadku decyzji na „tak” źrenica rozszerza się jeszcze bardziej.

Helmut Wilhelm z Niemieckiego Towarzystwa Okulistycznego (DOG) jest nastawiony krytycznie do badań amsterdamskich naukowców. Jego zdaniem rozszerzona źrenica udziela informacji jedynie na temat tego czy dana osoba jest zdenerwowana lub podekscytowana, a nie na temat źródła tej ekscytacji. ‒ Ktoś, kto kłamie, boi się, że jego kłamstwo wypłynie. Tylko w ten sposób można tłumaczyć powiększenie się źrenicy ‒ objaśnia sceptyczny doktor Helmut Wilhelm ‒ Ponadto powiększenie się źrenic może być wyrazem wielkiej radości lub ulgi.

Żrenice mówią prawdę. Tylko jaką ‒ to nie jest do końca wyjaśnione.

DW / Aleksandra Wojnarowska