Ne plaćaš crkveni porez - nisi katolik

Globalno gledano, to da velike crkvene zajednice ubiru od svojih vernika porez predstavlja izuzetak, a ne pravilo. Ali upravo takva praksa sprovodi se u Nemačkoj. A ako neko ne želi da plaća taj porez, mora i zvanično da istupi iz crkve. To je proteklih godina učinilo mnogo ljudi. Samo u 2011. je 126.000 stanovnika Nemačke istupilo iz Katoličke crkve. Tek trećina od gotovo 25 miliona katolika koji žive u Nemačkoj, plaća crkveni porez. Ali, uprkos tome, svake godine se na taj način u crkvene blagajne sliju milijarde.

Nemačka biskupska konferencija zauzima određen i jasan stav: ona ko istupi iz Katoličke crkve, ne sme ni da učestvuje u crkvenom životu. Sada je nemački Savezni upravni sud na zadnjoj instanci to proglasio zakonitim. Time je završen pravni spor koji je 2007. pokrenuo frajburški stručnjak za crkveno pravo Hartmut Cap. On je insistirao na svom pravu da ostane aktivan vernik i član crkvene zajednice i ako više ne bude plaćao crkveni porez. Dva suda su od onda donele različite presude o tom „delimičnom“ istupu iz crkve. Sada je Savezni upravni sud Capov zahtev odbio.

Nema ekskomunikacije

Prošle nedelje, Nemačka biskupska konferencija je, uoči očekivane odluke najviše sudske instance, u jednom dekretu još jednom dala na znanje svoj stav: ona ko odluči da istupi iz Crkve, taj više ne sme da učestvuje u crkvenom životu. S jednom malom „ispravkom“: to za sobom ne povlači automatski kaznu ekskomunikacije kao što je pre bio slučaj.

Ipak, uprkos tome, najveći deo crkvenog života ostaje zatvoren za one koji zvanično istupe iz Crkve: oni više ne smeju da se ispovedaju, ne smeju da učestvuju u pričešću, ne mogu da dobiju bolesničko pomazanje i ne mogu da se krste. Ne smeju ni da preuzimaju i obavljaju crkvene službe i funkcije, stoji u dekretu, što podrazumeva da ne mogu da budu ni kršteni kumovi niti članovi Župnog veća.

„To je veliko smanjivanje prava u crkvenoj zajednici“, objašnjava za DW stručnjak za crkveno pravo iz Minstera Klaus Lidike, ali ukazuje da time onima koji istupe, vrata crkava ipak nisu potpuno zatvorena: „Oni naravno mogu i dalje da posećuju mise“.

Borba za vernike i novac

Oni će imati i pravo da budu pokopani na groblju. Konačno i zato što je većina groblja u Nemačkoj vlasništvo opština, a ne Crkve. Katolička misa zadušnica sa sveštenikom će, onima koji su istupili iz crkvene zajednice, moći da bude uskraćena. Reformski pokret „Mi smo crkva“ za to nema razumevanja. Takav stav sugeriše nemogućnost pomirenja ni nakon smrti, kaže portparolka Sigrid Grabmajer. Pritom je, smatra ona, dušebrižništvo posebno važno u okruženju umrlog: „Crkva upravo tu propušta brojne prilike za pomoć i brigu o ljudima kad im je ona najpotrebnija“.

Katolički starački domovi, dečji vrtići, škole i bolnice ostaju otvorene i za one koji su odlučili da istupe iz Crkve. Te institucije ne finansiraju se isključivo iz crkvenog poreza nego uglavnom iz javnog budžeta. Osim toga, za svoje usluge ispostavljaju račun. Katolička crkva je u takvim institucijama u Nemačkoj zadužena samo za „organizaciju usluga“.

Predviđeno je da ubuduće vernici koji imaju nameru da istupe iz Crkve budu pozvani na razgovor sa lokalnim župnikom. To je deo dogovora koji je postigla Nemačka biskupska konferencija sa Robertom Coličem na čelu. Katolička crkva očigledno ne želi da ćutke digne ruke od onih koji Crkvi žele da okrenu leđa.

Autori: Ole Kemper / Dunja Dragojević
Odgovorni urednik: Ivan Đerković