Skutki narkozy: pooperacyjne delirium
10 lutego 2012
Pooperacyjne delirium występuje u blisko 5-15 procent wszystkich pacjentów. Takie komplikacje obserwuje się u niespełna co drugiego zoperowanego pacjenta w wieku powyżej 60 lat.
Delirium może wystąpić bezpośrednio po przebudzeniu się z narkozy, kilka godzin po operacji albo parę dni później.
Rodzaj objawów może być bardzo zróżnicownane; podobnie sprawa ma się z ich nasileniem. Typowe są fazy dezorientacji, niepewności, silnego niepokoju, urojeń i halucynacji. W większości przypadków mamy do czynienia z przejściowymi zaburzeniami, bez poważniejszych następstw.
Około 40 procent chorych ma również rok po operacji tak ograniczone zdolności orientacji, że wymagają stałej opieki. Jeśli zaniecha się leczenia pooperacyjnego delirium, może ono wywołać demencję.
Młodzi pacjenci bardzo rzadko cierpią na pooperacyjne zaćmienia świadomości.
Decydującą rolę odgrywają rodzaj i czas trwania operacji
Dokładne przyczyny występowania pooperacyjnego delirium nie zostały jeszcze w pełni wyjaśnione.
Jedno jest pewne: przy pooperacyjnym delirium chodzi o kilka czynników, które ze sobą współgrają. Grupą ryzyka są: osoby w podeszłyy wieku, pacjenci płeci męskiej oraz cukrzycy i wysokociśnieniowcy.
Decydującą rolę odgrywają też rodzaj narkozy i czas trwania operacji. Poważne operacje na sercu, albo wszczepienie endoprotezy stawu biodrowego kryją w sobie szczególnie wysokie ryzyko. Delirium może wywołać maszyna płuco-serce, którą często stosuje przy operacjach zakładania bypassów.
Wystąpieniu delirium sprzyjają obok stresu operacyjnego, deficyt płynów w organizmie, zakłócenie równowagi elektrolitów w organizmie, zaburzenia przemiany materii oraz określone leki.
Odpowiedź da prosty test
Chcąc zapobiec trwałemu ograniczeniu zdolności kognitywnych (tzn zdolności do myślenia skutecznego w sytuacjach nieprzewidywalnych) trzeba możliwie szybko i jednoznacznie rozpoznać pooperacyjne delirium i je leczyć.
Stan świadomości pacjenta można ocenić bardzo szybko, tuż po jego przebudzeniu się z narkozy, przy pomocy prostego testu. W tym celu zadaje się choremu kilka prostych pytań na temat czasu, miejsca i jego osoby. Poza tym ocenia się, czy pacjent zachowuje się odpowiednio do sytuacji i czy możliwa jest z nim prosta komunikacja, czy ma halucynacje.
Leki neuroleptyczne
Jeżeli test wypadł niekorzystnie dla pacjenta, aplikuje mu się tak zwane leki neuroleptyczne (te leki stosuje się w leczeniu zaburzeń psychicznych, przyp. red.).
Leki neuroleptyczne mają również zmniejszyć ryzyko demencji u pacjenta.
Ważne dla pacjenta
By zapobiec delirium, chorzy powinni dużo pić. Według nowych zaleceń na dwie godziny przed operacją można pić wodę, klarowne soki owocowe, kawę i herbatę. Po operacji pacjenci powinni pić, jeśli tylko poczują pragnienie.
ARD / Iwona D. Metzner
red. odp.: Barbara Cöllen