Bargeld schlägt alles: Beim Einkauf bevorzugen die Deutschen Banknoten

Almanya Merkez Bankası, piyasaya euro yetiştirmekte zorlanıyor. Avrupa Para Birliği başladığında piyasaya 140 milyar euro sürülmüştü. Aradan geçen on yıl içinde emisyon hacmi bir katın üzerinde genişleyerek 328 milyar euroya ulaştı.

Geçen yılın sonbaharında Lehman Brothers bankası iflas edip de iflas dalgasının bütün bankaları sarsacağı endişesi doğduğunda piyasaya muazzam miktarda para sürülmüştü. Almanlar banka hesaplarından çektikleri paralarını yastık altında saklamaya ya da yurtdışına çıkarmaya başlamıştı.

Merkez Bankası nakit işlemler bölümü başkanı Helmut Rittgen bankalardan kaçışı peryodik bir gelişmeye benzetiyor ve şöyle konuşuyor:

“Nakit talebinin büyük bölümü yastık altına ya da yurtdışındaki hesap numaralarına kaydırıldı. Emisyon artışındaki en büyük pay bu işlemlere düşüyordu. Şimdi durum yavaş yavaş normale dönüyor.”

Günlük dolaşım 31 milyar euro

Ama stoklanan nakit hacmi hala çok yüksek. Tedavüldeki paranın sadece yüzde onu, yani 31 milyar euro günlük nakit dolaşımı için yetiyor. Örneğin fırından ekmek, ya da pazardan sebze almak, meyhanede bira içmek ve saçını kestirmek için yapılan ödemelere bu miktar yetiyor. Nakit paranın %55 ila %60’ı yurtiçinde tutuluyor. Bu paranın yastık altında mı saklandığını yoksa şilte yüzüne mi iliştirildiğini kimse bilmiyor.

Parasını yanında bulundurmayı tercih eden, bunu bankalara güvenmediği için yapıyor. Uyuşturucu ticareti ve fuhuş gibi yasa dışı ödemelerde mi kullanıldığı da meçhul. Keza kayıt dışı çalışmayı teşvik edici ödemeler de bu meblağa dahil.

Kara para dolaşımı

Yaratılan kara para Almanya’da kalmıyor ve yurtdışında aklandıktan sonra geri dönüyor. Merkez Bankası yönetim kurulu üyesi Thilo Sarrazin İspanya’yı örnek gösteriyor:

“Neden nakit bulundurulduğunu bilmiyoruz. Belki de açıklanmak istenmeyen ödemelerde kullanmak ya da tedbirli olmak için. İspanya bankalarından Almanya yönündeki yüklü nakit akışına bakarsak, bunun sadece turistlerin nakit ödemelerinden kaynaklanmadığını söyleyebiliriz. Bunun bir nedeni de Almanların İspanya’daki yatırımlarını nakit parpayla yapmaları. Bunun çeşitli avantajları var. Hem parasını Almanya’dan kaçırıyor hem de İspanya’da satın aldığı yazlığa ödediği parayla satış kontratında belirtilen miktar birbirine uymuyor.”

Bu da, nakit ödemeyle kara paranın aklanması ve noter ücreti ya da emlak vergisi gibi giderlerin düşük tutulması anlamına geliyor. Çünkü bu giderler sözleşmedeki satış bedeline göre belirleniyor.

Alman Markı’ndan gelen miras

Merkez Bankası yönetim kurulu üyesi Sarrazin nakit paranın kalan üçte birlik bölümünün de yurtdışında tutulduğunu ve bu durumun Euro’ya Alman Mark’ından miras kaldığını söylüyor:

“Doların dış ülkelerdeki ödeme ve rezerv birimi olma özelliği zayıflarken euronun cazibesi artıyor. Euro’nun bir bölümü üçüncü ülkelerdeki yasal ya da yasadışı ödemelerde kullanılıyor da olabilir. Eskiden Alman Mark’ı Yugoslavya’nnın gayrı resmi para birimiydi. Şimdi de Euro bölgesine üye olmayan birçok ülkede Euro milli paralardan çok daha geçerli.”

Bu bilgilerden para politikasında yararlanamayan Merkez Bankası, kaçak çalışma ya da diğer yasa dışı ödemelerle mücadelenin kendi görevi olmadığını hatırlatıyor.

Michael Braun / Çeviren: Ahmet Günaltay

Editör: Ayhan Şimşek