Lepiej zapobiegać rakowi niż go leczyć

Na drugim miejscu przyczyn powstawania raka znajdują się nadwaga i wysoki pozom insuliny we krwi. Podwyższają one ryzyko zapadnięcia na prawie wszystkie rodzaje nowotworów; zwłaszcza na raka nerki, pęcherzyka żółciowego i przełyku. Poza tym tkanka tłuszczowa kobiet z nadwagą bierze udział w produkcji żeńskich hormonów płciowych i dlatego prędzej zapadają one na raka macicy i piersi.

Czerwone mięso może wywołać raka jelita. Mimo że dokładnej przyczyny jeszcze nie znaleziono, to jednak długookresowe badania wykazują znaczny związek. Szczególnie niebezpieczne jest mięso wołowe; w mniejszym stopniu także wieprzowe. Tymczasem spożywanie ryb przeciwdziała rakowi.

Miażdżąca diagnoza uderza mocno i nieoczekiwanie. A przecież prawie połowę wszystkich przypadków raka można by uniknąć. Za prawie co piąty nowotwór odpowiedzialne jest palenie. Trujący dym tytoniowy wywołuje nie tylko raka płuc, lecz również wiele innych nowotworów. Palenie jest najczęstszym, zawinionym przez człowieka, powodem zachorowania na raka. Ale nie jedynym.

Ludzie, którzy się mało ruszają, są szczególnie podatni na nowotwory. Zgodnie z badaniami długookresowymi sport przeciwdziała powstawaniu nowotworów, ponieważ aktywność fizyczna wpływa na obniżenie poziomu insuliny we krwi i przy okazji przeciwdziała nadwadze. Nie musi to być sport wyczynowy. Wystarczą spacery i jazda rowerem.

Alkohol jest rakotwórczy. Sprzyja przede wszystkim powstawaniu nowotworów jamy ustnej, gardła i przełyku. Szczególnie groźna jest kombinacja palenia i alkoholu. W takim przypadku ryzyko zachorowania na raka wzrasta stukrotnie. Aczkolwiek jeden kieliszek wina dziennie pozytywnie wpływa na zdrowie, bo wspiera układ krążenia. Wszystkiego powyżej tej dawki powinniśmy unikać.

Podczas grillowania mięsa powstają substancje rakotwórcze, jak policykliczne węglowodory aromatyczne. Doświadczenia na zwierzętach wykazały, że te związki chemiczne wywołują nowotwory. W długookresowych badaniach ich wpływu na zdrowie człowieka jednoznacznie tego nie dowiedziono. Być może po prostu spożycie mięsa jest złem samym w sobie, a nie sposób jego przyrządzania.

Dieta zawierająca dużo owoców, warzyw i błonnika pokarmowego przeciwdziała rakowi. W badaniach długookresowych uczeni stwierdzili, że zdrowe odżywianie się ma mniejszy wpływ na prewencję raka niż dotychczas zakładano: ryzyko zachorowania na nowotwór obniża jedynie w niewielkim stopniu, bo w zaledwie 10 procentach.

Nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV uszkadza łańcuchy DNA. Podnosi ryzyko wystąpienia czerniaka i innych rodzajów raka skóry. Krem przeciwsłoneczny chroni wprawdzie przed poparzeniami. Jednak nadmiar promieni UW prowadzi do zmian chorobowych.

Promienie rtg mogą być potencjalnie szkodliwe. Ale podczas zwykłego badania rentgenowskiego obciążenie jest nieznaczne. Gorzej z tomografem komputerowym. Badaniu powinno się poddać tylko wtedy, gdy jest to niezbędne. Z kolei obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego ma być nieszkodliwe. Nawiasem mówiąc również w czasie podróży samolotem pasażerowie są poddani promieniowaniu rakotwórczemu.

Papillomawirusy mogą wywołać raka macicy. Wirusy hepatotropowe typu B i C mogą wpłynąć na wynaturzenie komórek wątroby. Bakteria Helicobacter pylori (na zdjęciu) - zagnieżdża się w żołądku i może doprowadzić do nowotworu żołądka. Przeciwko wielu zarazkom można się zaszczepić, w zwalczeniu Helicobacter pylori pomagają antybiotyki.

Tabletki antykoncepcyjne podwyższają wprawdzie nieznacznie ryzyko zapadnięcia na raka piersi, ale obniżają jednocześnie ryzyko zachorowania na raka jajników. Zatem taka tabletka bardziej chroni niż szkodzi – przynajmniej w przypadku niektórych rodzajów raka.

Nawet wtedy, gdy się wszystko robi dobrze, nie można się całkowicie uchronić przed rakiem. Za połowę wszystkich przypadków raka odpowiedzialne są złe geny, albo po prostu wiek pacjentów. Zwłaszcza nowotwory mózgu rozwijają się często bez ingerencji z zewnątrz.