'Kalmak üzere geldiler'

Arnavut göçmenlerin çoğunluğu dış ülkelere sürekli yerleşmek için memleketlerini terk ediyor. 1990 yılından bu yana nüfusun dörtte biri Arnavutluktan ayrılmış durumda.

https://p.dw.com/p/163FX

Reklam

1950'li yıllarda eski sınır askeri İsmail Arnavutluk'tan kaçtıktan sonra önce Yunanistan'a gitti. Onunla birlikte kaçmış olan eski asker arkadaşları, Yunan mülteci kamplarında birkaç ay kaldıktan sonra Arnavutların 20.ci yüzyılın başından bu yana göç hedefi olarak en fazla tercih ettikleri ABD'ne gittiler. Ama İsmail birkaç yıl sonra evleneceği kişi ile tanışacağı Almanya'da karar kıldı.

İsmail Arnavutluk'tan kaçışından sonra onlarca yıl ülkesinde bıraktığı ailesi ve akrabaları ile temas kuramadı, çünkü kaçaktı ve devlet düşmanı olarak algılanıyordu.

Göç dalgalarının simgeleri

Arnavutluk'ta komünistlerin iktidarı ele geçirmelerinden (1944) sonraki ilk yıllarda birkaç bin rejim karşıtı ülkeyi terk edebilmişti, ancak 1948'den sonra sınırlar tamamen kapatıldı. Enver Hoca diktatörlüğü sırasında Arnavutluk hem batı, hem de o zamanki Doğu Bloğu'ndan kendini izole etti.

Arnavutluk, ta ki 1990 yılı Temmuz ayında uluslararası göç hareketlerinde boy gösterdi. 1990 ve 1991 yıllarında sansasyon yaratan görüntüler tüm dünyaya yayıldı: Bir grup Arnavut, başkent Tiran'daki Almanya Büyükelçiliği'nin duvarını kamyonla delerek içeri giriyor ve iltica ricasında bunuyordu. Diğerleri ise daha iyi bir gelecek aramak üzere paslanmış, denize çıkması sakıncalı teknelerle İtalya'ya geçmeyi deniyorlardı. Bu görüntüler 1990'larda batı Avrupa'ya göç akınlarının simgesi haline gelmişti.

1990 - 2004 yılları arasında Arnavutluk nüfusunun dörtte biri ve çalışanların üçte birine eşit düşen yaklaşık bir milyon Arnavut ülkesini terk etti. Avrupa'nın diğer eski komünist ülkelerine kıyasla Arnavutluk nüfusunun yüzde olarak en büyük kısmı göç yönünde karar verdi.

Gittikçe artan sayıda Arnavut yüksekokul öğrencisi Almanya'da

Arnavutluk İstatistik Dairesi'nin (INSTAT) yaptırdığı bir ankete göre Almanya, 1990 ile 1995 yılları arasında Arnavut göçmenlerin İtalya'dan sonra en çok tercih ettikleri ikinci ülke konumundaydı. Federal İstatistik Dairesi'nin 1990 yılına ilişkin kayıtlarında 3 bin 298 Arnavut göçmen bulunuyor. 1992 ile 2010 arasında Almanya'ya yılda ortalama 10 bin ilâ 12 bin arasında Arnavut göçmen geldi. 2011'de bu sayı yaklaşık 10 bin 300'dü. Şu sıralar ise artan sayıda Arnavut yüksekokul öğrencisi Almanya'ya geliyor.

Avrupa Birliği İstatistik Dairesi EUROSTAT'ın verilerine göre yaklaşık 1 milyon göçmenin AB ülkelerine gittiği Arnavutluk, göç ülkeleri sıralamasında üçüncü geliyor. Coğrafî yakınlık nedeniyle Arnavut göçmenlerin çoğunluğu Yunanistan'da (yaklaşık 500 bin kişi) ve İtalya'da (yaklaşık 200 bin kişi) yaşıyor.

Tiran Üniversitesi'nden Dhimiter Doka, bu insanların çoğunun ekonomik nedenlerle dış ülkelerde yaşamaya karar verdiğini, bazı durumlarda siyasî sebeplerin de rol oynadığını belirtiyor. Batı Avrupa'da ve ülke içinde yaşayan Arnavut göçmenlerle yapılan anketler bu durumu ortaya koyuyor.

Arnavutlar Almanya'da sığınmacı olarak kalamıyorlar

Arnavutların Almanya'da çalışma ve oturum izni alması çok zor olduğundan Federal Almanya'ya göçlerin yüzde 70'i kaçak oluyor. Bu nedenle "sığınma", en azından sınırlı sürelerle Almanya ya da başka bir AB ülkesinde oturum hakkı alabilmek için yıllarca sihirli bir sözcük gibi algılandı.

Ne var ki Almanya'da 1991 yılından bu yana Arnvutların sığınma başvuruları kabul edilmiyor. Bundan dolayı da her yıl yaklaşık bin 500 Arnavut Federal Almanya'dan yine ülkelerine geri dönüyor. Federal Göçmenler ve Mülteciler Dairesi'nin 2007 yılına ait istatistiklerine göre Arnavutlar, Almanya'dan en sık biçimde sınırdışı edilen gruba dahiller.

Burada kalabilenlerin çoğu Alman vatandaşlığına müracaat edenler, yani uyruk değiştirmiş olanlar. Bu, Arnavut göçünün en önemli özelliği: Arnavut göçmenlerin çoğunluğu, dış ülkelerde devamlı yerleşmek üzere ülkelerini terk ediyor, tıpkı eski sınır askeri İsmail gibi.