Inspiracja Japonią. Wystawa w Essen
Kiedy van Gogh, Monet i Gauguin tworzyli główne dzieła swojej epoki, byli zafascynowani Japonią. Jak bardzo dalekowschodnia estetyka wpłynęła na ich twórczość, prezentuje Muzeum Folkwang w Essen.
Fala dociera do Europy
W 1888 Vincent van Gogh znajduje w Arles w Południowej Francji drzeworyt japońskiego artysty Katsushiki Hokusai i jest zachwycony. Do dzieł Hokusai należy także drzeworyt „Wielka fala w Kaganawa“ (ok. 1831), prezentowany na wystawie w Muzeum Folkwang w Essen.
Francuzi kolekcjonują dzieła Japończyków
Edouard Manet, Edgar Degas, Claude Monet kolekcjonują prace japońskich twórców (Katsushika Hokusai, Utagawa Hiroshige, Kitagawa Utamaro). Van Gogh handluje japońskimi drzeworytami i organizuje w 1887 roku wystawę w paryskiej kawiarni „Le Tambourin“. Ukiyo-e („obrazy przepływającego świata“) były szczególnie popularne wśród japońskich artystów. Były inspiracją dla „Fali“ (1869) Gustave'a Courbeta.
Fascynacja Dalekim Wschodem
W centrum ekspozycji w Essen znalazły się lata 1860-1910, początek i główna faza recepcji japońskiej sztuki we Francji. „Barki na Rodanie“ van Gogha powstają w czasie intensywnego zajmowania się drzeworytami Katsushiki Hokusai.
Urok drzeworytu
Japońskie drzeworyty są dla francuskich malarzy końca XIX wieku egzotyczne i fascynujące zarazem. Wystawa pokazuje, w jaki sposób impresjoniści inspirowali się japońską estetyką. W stylu japońskiego drzeworytu Pierre Bonnard stworzył parawan „Spacer mamek” (1894/1897).
Nie tylko kopie
Również Paul Gauguin w swoim obrazie olejnym „Kobiety z Arles” (1888) nawiązuje do sztuki Japonii. Europejscy artyści kopiowali nie tylko styl i motywy, ale przejmowali także specyficzne zasady kompozycji japońskich twórców. Rezygnowali z głębi przestrzennej, komponowali śmiałe fragmenty i podkreślali dekoracyjność.
Japonizm przyjmuje się na zachodzie
Przez dwa stulecia Japonia izolowała się od świata zewnętrznego. Ostatecznie pod naciskiem USA kraj otwiera się w 1853 roku na handel ze Stanami Zjednoczonymi, a później także Europą. Po 1860 roku coraz więcej drzeworytów, wyrobów ceramicznych i wachlarzy trafia do zachodnich miast. Japonizm ujrzał światło dzienne. Wkrótce sztuka i bibeloty z Dalekiego Wschodu trafiają do mieszczańskich domów.
Sztuka i przedmioty użytkowe
Podziw, jakim francuscy artyści darzyli japońską sztukę, jest widoczny w wielu aspektach - w prezentowanych przedmiotach, tematach. Obraz Paula Gauguina przedstawiający kota z miseczką (1888) przypomina swoją formą japoński wachlarz.
Synteza dwóch światów
Obraz „Wierzby o zachodzie słońca” (1888) van Gogha doskonale uwidacznia japońskie wpływy: duże barwne powierzchnie, nieregularny układ obrazu, puste fragmenty. Motyw pochylonego pnia drzewa van Gogh skopiował z japońskiego drzeworytu. Wystawa w Essen prezentuje do 18 stycznia 2015 około 400 prac japońskich mistrzów i francuskich impresjonistów.