هفته گذشته در ایران ۲۰ بزرگسال و یک نوجوان اعدام شدند

«چهارشنبه‌ها روز اعدام است». این جمله را هرکس که سر و کاری با فعالیت‌های حقوق بشری داشته‌باشد به خوبی می‌شناسد. چندین سال پیش «کبری رحمانپور» معروف به «عروس بیست ساله» که مادرشوهر نود ساله‌اش را کشته‌بود، می‌گفت: «از چهارشنبه‌ها بیزارم». او اکنون شش سال است که با حکم اعدام در زندان به سر می‌برد.

چهارشنبه گذشته نیز همچون دیگر چهارشنبه‌ها برای محکومان به اعدام روز بیم و امید بود. ۲۲ نفر در سراسر ایران آخرین چهارشنبه بیم و امیدشان را سپری کردند.

به رسم همیشگی، دایره اجرای احکام بعد از وقوع اعدامها، اسامی و سن اعدام‌شدگان را اعلام کرد. محمد مصطفایی وکیلی که چند سالی است وکالت بدون اجرت کودکان محکوم به اعدام را بر عهده دارد یک بار دیگر در میان لیست اعدام‌شدگان، نام یک نوجوان را پیدا کرد. مصطفایی چنین می‌گوید: «اجرای احکام قبل از اجرای حکم و حتا پس از اجرای حکم مشخص نمی‌کند که سن واقعی افراد در زمان ارتکاب جرم چه قدر بوده و بعد از این که محکومین پای چوبه‌ی دار می‌روند و به دار آویخته می‌شوند سن زمان به دارآویخته شدن را اعلام می‌کند. من در روزنامه‌ی ایران خواندم که ملا گل حسن ۲۱ ساله پای چوبه‌ی دار رفت. زمانی که مرتکب جرم شده بود سال ۸۳ بود. یعنی اگر این سالها را حساب بکنیم، متوجه می‌شویم ملا گل حسن در زمان ارتکاب جرم ۱۷ سال داشته و بنابراین در روزی که ۱۰ نفر در زندان اوین اعدام شدند، یکنفر کمتر از ۱۸ سال مرتکب جرم بود که به دار آویخته شد».

یکی دیگر از محکومان به اعدام هفته گذشته، علی ۲۵ ساله بود که صاحب‌خانه ۴۴ ساله‌اش را در جریان یک درگیری به قتل رسانده‌بود. وی بعد از حضور در صحنه اعدام و تماشای به دار آویخته‌شدن ده نفر از هم‌بندان خود، توانست از خانواده مقتول مهلت بگیرد و اعدامش تا یک ماه به تعویق افتاد.

طبق یک سنت اسلامی، اعدام در ماه‌های محرم و صفر جایز نیست و تا چند سال قبل نیز این دو ماه تنها زمانی بود که محکومین به اعدام از «چهارشنبه‌ها» فرار نمی‌کردند. اما امسال در ماه محرم، خبر اعدام و سنگسار به طور رسمی از سوی قوه قضائیه اعلام شد.

محمد مصطفایی می‌گوید هیچ قانون نوشته‌ای در مورد عدم اجرای حکم اعدام در ماه محرم وجود ندارد و این تنها یک رویه قضایی بوده که اکنون رعایت نمی‌شود. مصطفایی می‌گوید برای شتاب قوه قضائیه به اجرای حکم اعدام متهمان نمی‌تواند دلیل قانع‌کننده‌ای پیدا کند، به جز استناد به خبری که او در پی خواستگاه قانونی آن است: «من شنیدم برای هر کسی که اعدامش می‌کنند مبلغی را به اجرای احکام می‌دهند. یعنی کسانی که مجری حکم هستند گویا یکصدوپنجاه هزارتومان برای اجرای حکم می‌گیرند و فکر می‌کنم اگر این مطلب درست باشد، این می‌تواند یک انگیزه‌بالایی باشد برای کسانی که گروه گروه مجرمین را اعدام می‌کنند، بدون این که کسی پاسخگوی این مسئله باشد. مضافا به این که من اطلاع دارم اصلا وکلای آنها را هم دعوت نمی‌کنند. خب اگر ۱۰ نفر هم اعدام بشوند، یک میلیون و پانصد تا دومیلیون تومان به حساب دایره اجرای احکام برود. اگر چنین مسئله‌ای درست باشد، می‌تواند یکی از انگیزه‌های خیلی مهمی باشد برای کسانی که این کار را انجام می‌دهند».

تشکیل کمپین دفاع از کانون مدافعان حقوق بشر

غیر از اخبار اعدام، هفته گذشته خبری از اعلام همبستگی جمعی از فعالان زنان با کانون مدافعان حقوق بشر و شیرین عبادی منتشر شد. کانون مدافعان حقوق بشر در آستانه آغاز سال نوی میلادی از سوی مقامات امنیتی غیرقانونی اعلام شده و دفتر آن مهر و موم شد. همچنین دفتر وکالت شیرین عبادی نیز مورد حمله افراد لباس شخصی قرار گرفت و تابلوی وکالت او پایین کشیده شد.

بعد از این وقایع جمعی از فعالان اجتماعی و زنان بر آن شدند تا با تشکیل یک کمپین، حمایتشان را از کانون مدافعان حقوق بشر و شیرین عبادی اعلام کنند.

آسیه امینی روزنامه‌نگار عضو این کمپین در مورد کانون مدافعان حقوق بشر چنین می‌گوید: «با توجه به حضور سرکار خانم شیرین عبادی در این کانون و بخاطر شهرت و اعتبار جهانی‌شان که برنده‌ی جایزه‌ی صلح نوبل بودند، بسیاری از ما می‌اندیشیدیم که این کانون مقر مطمئنی است برای مدافعان حقوق بشر در ایران و بخاطر اعتبار و بخاطر ارزشی که دنیا و جامعه‌ی حقوق بشر دنیا برای ایشان و این کانون قائل هستند، تصورهمه‌ی ما این بود که یک پناهی است برای همه و یک پشتوانه‌ای است و دولتمردان یا حاکمیت حرمت این احترام و این اعتبار بین‌المللی را نگه می‌دارند».

آسیه امینی می‌گوید با توجه به اتفاقات ماه گذشته و تهدیدهایی که علیه شیرین عبادی و دیگر وکلای کانون مدافعان حقوق بشر انجام گرفت، جمعی از فعالان حقوق بشر و زنان تصمیم به تشکیل کمپینی برای دفاع از این نهاد و نیز خانم شیرین عبادی گرفتند.

خانم امینی در مورد اهداف این کمپین می‌گوید: « این کمپین یکی از وظایفی که برای خودش در نظر گرفته است اطلاع‌رسانی در مورد کانون مدافعان حقوق بشر بود و جنبه‌ی دیگرش هم، جنبه‌ی حمایتی است و این که از طریق شناساندن فعالیت‌های کانون مدافعان حقوق بشر به مردم، حماین‌های مردمی را نسبت به این کانون جلب کند».

از دیگر اخبار خوش هفته گذشته خبر آزادی شهناز غلامی وبلاگ نویس و فعال حقوق زنان در آذربایجان بود. وی روز شنبه بیست و هشتم بهمن ماه بعد از دوماه حبس با وثیقه ۲۰ میلیون تومانی از زندان آزاد شد.