ملاقات احمدی‌نژاد و اسد، «نمایشی در برابر واشنگتن»؟
۱۳۸۸ اسفند ۷, جمعه
دانیل دیلان، نویسنده "دی‌ولت" آلمان، زیر عنوان «راندووی (ملاقات) دیکتاتورها»، ملاقات روسای جمهوری ایران و سوریه را «نمایشی در برابر واشنگتن» می‌داند. او به تأکید بر دوستی دو طرف اشاره می‌کند و به امضای قراردادی برای مسافرت بدون ویزای اتباع دو کشور به کشور دیگر. دیلان سپس عبارت «کنایه‌آمیز» بشار اسد را نقل می‌کند: «ما حتما منظور کلینتون را به‌دلیل ترجمه غلط (حرف‌هایش) و به‌خاطر درک محدودمان بد متوجه شدیم.» اشاره نویسنده "دی‌ولت" به سخنان چند روز پیش هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکاست که از سوریه خواسته بود از ایران فاصله بگیرد.
به اعتقاد دیلان، سخن احمدی‌نژاد مبنی بر اینکه «ما اهداف و منافع و دشمنان مشترکی داریم»، به کمک هر دو کشور به شبه‌نظامیان حزب‌الله و دشمنی با اسرائیل اشاره دارد. نویسنده "دی‌ولت" در مناقشه هسته‌ای ایران نیز به تغییر موضع چین و روسیه، به‌عنوان مخالفان تشدید تحریم‌ها، چندان خوش‌بین نیست. به نوشته تحلیلگر "دی‌ولت" در حالی که «دو دیکتاتور در دمشق دست برادری می‌فشارند»، سخنگوی وزارت خارجه چین در پکن پشت تریبون می‌رود و به پرسش رسانه‌ها پیرامون برنامه هسته‌ای ایران، این‌گونه پاسخ می‌گوید: «به اعتقاد ما هنوز جا برای راه‌حل‌های دیپلماتیک در پرونده هسته‌ای ایران وجود دارد.»
همراهی با متحدی ناهمگون
پایگاه اینترنتی "دی تسایت"، دیگر روزنامه آلمانی، دیدار احمدی‌نژاد و همتای سوری‌اش را «اتحاد اشرار» خوانده است. نویسنده "دی‌تسایت" مقاله خود را با این پرسش آغاز می‌کند که «آیا اتحاد ایران با دولتی شیعی و سوریه با حکومتی سکولار دوام خواهد یافت؟» او پرده دیگری از روابط ایران و سوریه را به تصویر می‌کشد که نشانگر همان چیزی است که دو طرف آن را «منافع مشترک» می‌خوانند؛ منافعی که هم سیاسی هستند و هم اقتصادی.
به نوشته پایگاه اینترنتی "دی‌تسایت"، سالانه هزاران هزار ایرانی برای زیارت اماکن مذهبی به سوریه می‌آیند؛ سفرهایی که منبع منافع اقتصادی سرشاری برای سوریه هستند؛ به‌گونه‌ای که بازسازی و نوسازی اماکن مذهبی اسلامی، به نگرانی‌ها در کشور چندمذهبی سوریه پیرامون "صدور تشیع" دامن می‌زند. به‌طور قطع آزادی مسافرت بدون نیاز به روادید می‌تواند سفرهایی از این دست را تسهیل کند.
نویسنده این مطلب البته تنها سفرهای زیارتی را نقطه پیوند دو کشور نمی‌داند، بلکه حمایت از حماس و حزب‌الله، دو تشکیلات شبه نظامی در منطقه، را به‌عنوان جلوه دیگری از منافع مشترک برمی‌شمرد. به نوشته "دی‌تسایت" زمانی که محمود احمدی‌نژاد تابستان گذشته و در جریان جنگ لبنان، به اسرائیل پیرامون حمله به سوریه هشدار داد، حمله احتمالی، به تعرض به تمام جهان اسلام تعبیر شد که «پاسخی هولناک» در پی می‌داشت. اینکه وزیر دفاع جمهوری اسلامی در دیدار خود از دمشق، بر پیمان‌های نظامی دو طرف تأکید کرد نیز، به اعتقاد تحلیلگر "دی‌تسایت"، پرده‌ای دیگر از همکاری‌های مشترک دو کشور است.
پیشینه‌ی دوستی ایران و سوریه
این اما تمام ماجرا نیست. این نویسنده به روابط تاریخی و دوستانه دو طرف اشاره می‌کند. در جنگ عراق و ایران، سوریه تنها کشوری بود که در کنار ایران بود. این موضع موقعیت حافظ اسد، پدر بشار، را در آن زمان در برابر صدام حسین و حزب بعث تثبیت می‌کرد. پس از حمله اسرائیل به لبنان در سال ۱۹۸۲ هم ایران و سوریه با حمایت‌های مالی و نظامی خود حزب‌الله را پایه نهادند که پس از آن به بزرگترین دشمن اسرائیل در منطقه تبدیل شد. هر دو پشتیبان حزب‌الله نیز سود خود را از این موضوع می‌بردند: سوریه نفوذ خود در لبنان را حفظ می‌کرد و ایران نیز تلاش می‌کرد انقلاب اسلامی خود را به‌عنوان نمونه‌ی موفقی از اسلام به اعراب سنی عرضه کند.
«انزوا سوریه را به دامن جمهوری اسلامی می‌اندازد»
به نوشته‌ی "دی‌تسایت"، بشار اسد به دیوید لِش، کارشناس آمریکایی در امور خاورمیانه، در مورد ارتباط با کره شمالی و ایران می‌گوید: «چاره‌ای ندارم. من هم به دوست نیاز دارم.» به اعتقاد نویسنده مقاله، سیاست‌های جذب سوریه و مشارکت دادن این کشور در مسائل منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، به منزوی‌کردن ایران و از دست دادن تنها متحد عربی جمهوری اسلامی کمک می‌کند. اینکه آمریکا قصد دارد پس از ۵ سال و برای نخستین بار از زمان ترور رفیق حریری، به سوریه سفیر بفرستد، یا استقبال از همکاری‌های سوریه در سامان دادن به عراق، سیاست‌هایی هستند که از دید تحلیلگر "دی‌تسایت" راه را برای جذب سوریه هموار می‌کنند.
این را نیز نباید از نظر دور داشت که ناآرامی‌ها در عراق بیش از یک میلیون آواره بر سوریه تحمیل کرده است. ایران نقش تعیین‌کننده‌ای در حفظ آرامش عراق و آماده شدن زمینه بازگشت این آوارگان به کشورشان دارد. به نوشته "دی‌تسایت"، این می‌تواند انگیزه‌ای قوی برای سوریه جهت حفظ روابط حسنه با ایران داشته باشد.
PB/BB