نزدیکی اسرائيل و عربستان؛ پروژه خط آهن تل‌آویو به جده
۱۴۰۲ مرداد ۸, یکشنبه
جلسه هفتگی کابینه اسرائیل در حالی آغاز می‌شود که این کشور هفت ماه است در بحران به سر می‌برد و اقتصادش با خطر روبروست. همچنین متحدان غربی اسرائیل نسبت به آینده دموکراسی در این کشور به شدت نگران هستند.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائيل به جای پرداختن به این بحران‌ها جلسه هفتگی کابینه را روز یکشنبه ۳۰ ژوئیه با خبر "پروژه اسرائیل" آغاز کرد که به گفته او، زمان سفر با قطار در سراسر کشور به مقصد مراکز تجاری و دولتی را به دوساعت یا کمتر کاهش می‌دهد.
به گفته نتانیاهو، این خط آهن جدید، متروپل تل‌آویو را به مناطق دورافتاده این کشور متصل می‌کند و در آینده قرار است تا عربستان سعودی امتداد پیدا کند. هزینه ساخت این خط آهن ۲۷ میلیارد دلار برآورد شده است.
نخست‌وزیر اسرائیل سپس در تلویزیون گفت: «می‌خواهم این نکته را هم اضافه کنم که در آینده ما قادر به انتقال کالا توسط خط آهن از ایلات [بندری در ساحل دریای سرخ در جنوب اسرائیل] به سواحل مدیترانه‌ای‌مان هستیم و همینطور قادر خواهیم بود اسرائیل را با خط آهن به عربستان سعودی و سایر کشورهای شبه‌جزیره عربستان متصل کنیم. ما در حال کار برروی این پروژه هستیم.»
بیشتر بخوانید: سریال‌های اسرائیلی به زودی در کشورهای عربی پخش خواهد شد
این خبر پس از سفر هفته گذشته مقامات ارشد آمریکایی به عربستان سعودی و صحبت از امکان برقراری رابطه میان اسرائیل و عربستان اعلام می‌شود.
یک نماینده مجلس قانون‌گذاری اسرائيل گفته است برقراری هرگونه رابطه با عربستان نمی‌تواند فورا آغاز شود. این در حالی است که هفته گذشته جو بایدن، رییس‌جمهور آمریکا پیش‌بینی کرد که امکان برقراری رابطه بین این دو قدرت خاورمیانه وجود دارد.
یولی ادل‌اشتاین، ریییس کمیته روابط خارجی و امور دفاعی مجلس اسرائیل و عضو بلندپایه حزب لیکود (حزب نتانیاهو) به رادیو ارتش اسرائیل گفته است: «من فکر نمی‌کنم به این زودی گفت‌وگو برای انجام یک توافق شکل بگیرد.»
دو سفر سالیوان به عربستان در کمتر از سه ماه
روزنامه نیویورک تایمز در گزارش مفصلی سفرهای اخیر مقامات آمریکایی به عربستان را تحلیل کرده است. به نوشته این روزنامه، بایدن در روزهای اخیر مشاور امنیت ملی خود، جیک سالیوان را برای دومین بار در عرض کمتر از سه ماه به عربستان سعودی فرستاد. این سفرها به منظور بررسی امکان برقراری رابطه میان دو قدرت خاورمیانه؛ عربستان سعودی و اسرائیل و تغییر وضعیت این منطقه استراتژیک است.
بیشتر بخوانید: شروط واشنگتن و ریاض برای "عادی‌سازی" روابط اسرائیل و عربستان
نتیجه خاصی از این سفرها در رسانه‌ها خبری نشد اما واقعیت این است که سفر دوم سالیوان پس از ماه مه به عربستان سعودی نشان‌دهنده این موضوع است که دولت بایدن چشم‌انداز مشخصی برای برقراری رابطه میان اسرائیل و عربستان می‌بیند.
موانع نزدیکی عربستان و اسرائیل
در کنار سایر موانع بر سر راه برقراری رابطه میان این دو کشور، موضوع بسته امنیتی دوجانبه میان عربستان و ایالات متحده نیز وجود دارد که در آن برنامه غیرنظامی اتمی عربستان تضمین شده با این چشم‌انداز که این کشور عربی بتواند در داخل اورانیوم را غنی‌سازی کند. این یک موضوع جدید است که در گذشته وجود نداشت.
خلاصه‌ای از ملاقات سالیوان با مقامات عربستان که در قالب بیانیه‌ای از سوی کاخ سفید منتشر شد، نشانه‌های کمی از پیشرفت در مذاکرات در جریان سفر سالیوان دارد.
بیشتر بخوانید: عربستان: شرط روابط با اسرائیل پذیرش "راه حل دو دولت" است
جیک سالیوان در جریان این سفر به جده نیز رفته است. در بیانیه کاخ سفید دلیل این سفر "گفت‌وگوهای دوجانبه و موضوعات منطقه‌ای، شامل ابتکار برای به دست آوردن یک دیدگاه مشترک برای صلح، امنیت، رفاه و ثبات در خاورمیانه و در کل دنیا" عنوان شده است.
اما به گزارش نیویورک تایمز، مقامات ایالات متحده که در جده بوده‌اند روز پنج‌شنبه به طور خصوصی به همکاران‌شان گفته‌اند که تعاملات به خوبی پیش رفته و ابراز خوش‌بینی محتاطانه‌ای کردند که با ادامه گفت‌وگوهای دیپلمات‌های حاضر در میدان، پیشرفت‌هایی حاصل شود.
درخواست‌های عربستان
نیویورک تایمز در ادامه این گزارش به افزایش درخواست‌های عربستان برای عادی‌سازی رابطه با اسرائیل پرداخته است. از جمله اینکه در کنار درخواست‌های پیشین، این کشور عربی خواهان پیمانی در حد و اندازه ناتو با آمریکاست که در اثر آن هرگونه حمله به این کشور، حمله به آمریکا تلقی شود.
این موضوع خط قرمز سیاست‌گذارانی در ایالات متحده است که نمی‌خواهند با کشوری غیردموکراتیک و پادشاهی پیمان دفاعی ببندند.
این گروه از سیاستمداران آمریکایی همچنین مدافع برنامه غیرنظامی اتمی عربستان هستند، هر چند اسرائیل و ایالات متحده از مدت‌ها پیش، از اتمی شدن بیشتر منطقه هراس دارند.
مسئله سرزمین‌های فلسطینی
به گفته یک مقام دفاعی اسرائیل که به شرط ناشناس ماندن در این باره با نیویورک تایمز صحبت کرده، به مقامات اسرائیل گفته شده که ملک سلمان، پادشاه عربستان که اختیارات زیادی را به پسرش و ولیعهد این کشور، محمد بن سلمان واگذار کرده، در مذاکرات مداخله کرده تا اصرار کند که هرگونه توافقی در این باره باید شامل حرکت واضح اسرائیل به سمت فلسطینی‌ها باشد.
به گفته این مقام اسرائیلی، سعودی‌ها تنها با یک وعده از سوی نتانیاهو برای عدم الحاق کرانه باختری به اسرائیل راضی نمی‌شوند، چیزی که البته در دولت کنونی هیچ چشم‌اندازی ندارد. به جای آن، آنها می‌خواهند اقدامات عملی مشخص را ببینند.
در مقابل آمریکا نیز درخواست‌هایی دارد و از جمله در تلاش برای فشار به سعودی‌هاست تا از پایان دائمی جنگ در یمن اطمینان حاصل کرده و آتش‌بس موقتی را که سال گذشته برقرار شد، تثبیت کند.
این کشور همچنین خواهان ارائه کمک‌های جدید گسترده عربستان به موسسات فلسطینی در کرانه باختری است و نیز خواهان محدود کردن روابط جدید عربستان با چین است که سال گذشته میزبان مذاکراتی بود که روابط دیپلماتیک بین عربستان سعودی و ایران را احیا کرد.