خاطره را بايد زنده نگهداشت: روز ياد بود از هولوکاست

27 ام جنوري در سطح جهاني، روز ياد بود از هولوکاست است. همزمان اين روز، سالروز آزادي لاگر هاي نازي ها، اوشويتسِ – بِرکِناو (Auschwitz-Birkenau) توسط قشون شوروي در سال 1945 است. لاگر بزرگ در پولند،جايي بود که در آن کشتار جمعي يهوديان در بيرحمانه ترين و آخرين حد کمال آن صورت گرفت، آن جاييکه بيش از يک ميليون انسان به قتل رسيدند.

سالانه در حدود يک مليون بيننده از سراسر جهان براي ديدار در محل ياد بود اوشويتس مي آيند، تا از نسل کشي يهودي ها ياد بود به عمل آورند. شمار چشمگير بينندگاني که در صحن اين موزيم هنوز هم مي خواهند تصوري از زندگي و مرگ را در اين در ِ ورودي جهنم احساس کنند و مي خواهند که از تاريخ بياموزند.

اما چندي قبل مسوولين آنجا زنگ خطر را بصدا درآوردند که تعميرات آنجا با تهديد فروريختن مواجه است و به پول زيادي براي ترميم آن ضرورت است. آلمان به زودي واکنش نشان داد و اعلام کرد که در ترميم آن سهم مالي مي گيرد. اين امر مفيد واقع شد. همچنان بعد از گذشت شش دهه از ختم جنگ وظيفۀ دولت آلمان و جامعۀ آن است تا مسؤليت تاريخي را عهده دار شده و خاطره ها را بيدار نگه دارد.

به هر اندازه زمان سپري گردد و شاهدان عيني دار فاني را وداع گويند، امر ياد آوري مشکل تر مي شود. کتاب هاي تاريخي، موزيم ها، فلم هاي مستند تلويزيوني و يا فلم هاي سينمايي بايد جانشين صحبت هاي اشخاص که ديگر زنده نيستند، گردند.

از تاريخ آموختن، به اين معني نيز است که به حال نظر انداخت، و خود را عليه تبعيض، نژاد گرايي، بيگانه ستيزي و مسلما ً يهود ستيزي هم مجهز ساخت.

درين سالروز ياد بود از هولوکاست، محافل زيادي از قبيل کتابخواني و کنسرت ها برگزار مي گردد. و اين همه فرصتي است براي مشغول ساختن خويش با موضوع. بيدار نگهداشتن خاطره ها، مي تواند بيشتر از پيش به صورت يک وظيفۀ اروپايي درآيد. در اروپايي که با هم رشد مي کند، زمان آن رسيده است که روي يک گفتمان مشترک ياد آوري به تفاهم رسيد.

تا هنوز اين امر مسلم نيست تا خويشتن را با جهات تاريک تاريخ روبرو کرد. آلمان که يک راه طولاني و مشقت بار ِ بازنگري و کار روي جنايات و تقصيرناسيونال سوسياليسم هتلري را پشت سر دارد، مي تواند در اين جا بيش از حد الگو باشد.