1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

پذیرش در دوره‌های تخصص در رشته‌های علوم پزشکی (بخش دوم)

۱۳۸۹ بهمن ۹, شنبه

برخی از دانش‌آموختگان رشته‌های علوم پزشکی در دانشگاه‌های ایران، دانشگاه‌های آلمان را برای گذراندن دوره‌های تخصص انتخاب می‌کنند. در همین زمینه گفت‌وگویی انجام داده‌ایم با دکتر مسعود علمی، پزشک ایرانی مقیم آلمان.

https://p.dw.com/p/QwIL
عکس: Fotolia/Kzenon

تعداد داوطلبان تحصیل در رشته‌های علوم پزشکی و به ویژه دوره‌های تخصص پزشکی در دانشگاه‌های آلمان قابل توجه است. میان سیستم آموزش عالی آلمان و ایران تفاوت‌هایی وجود دارد و این تفاوت‌ها در رشته‌های پزشکی حتی شامل نوع مدارک دانشگاهی و مقطع تحصیلی نیز می‌شود. دکتر مسعود علمی در گفت‌وگویی با دویچه وله از جزییات تحصیل در رشته‌های پزشکی در دانشگاه‌های آلمان و به ویژه ورود به دوره‌های تخصص پزشکی می‌گوید.

دویچه‏ وله: آقای دکتر علمی، برخی از فارغ‏التحصیلان دانشگاه‏های واقع در شرق اروپا، که برای مثال دوره‏ی تخصص خود را رشته‏ی دندان‏پزشکی گذرانده‏اند، وقتی برای ارزش‏یابی مدرک تخصصی‏شان به ایران بازمی‌گردند، مجبورند واحدهای تطبیقی را بگذرانند، به‏خاطر این‏که به طور نمونه ممکن است مدرک تخصصی‏شان از دانشگاهی در رومانی، در سطح مدرک تخصصی دانشگاه‏های ایران نباشد. شرایط در ارتباط با دانشگاه‏های آلمان چگونه است؟ آیا کسی که در آلمان دوره‏ی تخصصی خود را گذرانده و فارغ‏التحصیل شده است، بعد از ارزش‏یابی مدارک، می‏تواند مستقیماً به عنوان متخصص در آن رشته‏ی خاص کار کند یا این‏که باید واحدهای تطبیقی بگذراند؟

دکتر مسعود علمی، دانشجوی دوره‌ی تخصص پزشکی در آلمان
دکتر مسعود علمی، دانشجوی دوره‌ی تخصص پزشکی در آلمانعکس: Elmi

مسعود علمی: شرایطی که به آن اشاره کردید، قوانین قبلی ارزش‏یابی مدارک تحصیلی فارغ‏التحصیلان رشته‏ی پزشکی در کشورهای دیگر است. بر اساس جدید‏ترین قانون ارزش‏یابی وزارت بهداشت، برای کسانی که دوره‏های تخصصی خود را در خارج از کشور طی کرده‏اند (که آیین‏نامه‏ی آن در سایت مرکز خدمات وزارت بهداشت موجود است)، نحوه‏ی ارزش‏یابی به این صورت است که دیگر آن دوره‏های تکمیلی وجود ندارند.

اگر پزشکی دوره‏ی تخصص‏اش را در یکی از کشورهای امریکا، کانادا و یا انگلستان گذرانده باشد و بورد تخصصی آن کشور را داشته باشد، مدرک پزشکی‏اش در ایران، بدون هیچ امتحانی ارزش‏یابی می‏شود، مورد تأیید قرار می‏گیرد و می‏تواند به عنوان متخصص کار کند.

اگر پزشکی فارغ‏التحصیل دوره‏ی تخصص از یکی از پنج کشور آلمان، اتریش، سوییس، بلژیک و فرانسه باشد، نحوه‏ی ارزش‏یابی مدرک وی به این صورت خواهد بود که وقتی پزشک دوره‏ی تخصص‏اش را تمام کرد، اگر علاقه‌مند بود در ایران به عنوان متخصص کار کند، به اداره‏ی ارزش‏یابی مدارک فارغ‏التحصیلان خارج از کشور وزارت بهداشت مراجعه می‏کند و در آن‏جا درخواست‏اش و مدارک لازم را ارائه می‏دهد. وزارت بهداشت ایشان را به یکی از دانشگاه‏های علوم پزشکی ایران معرفی می‏کند.

معمولاً دانش‌آموختگان به دانشگاه علوم پزشکی تهران یا شهید بهشتی و گاهی هم به دانشگاه‏های معتبر علوم پزشکی شهرستان‏ها معرفی می‏شوند. این شخص به گروه تخصصی مربوط به رشته‏ی تخصصی‏اش در دانشگاه علوم پزشکی برای ارزش‏یابی مدارک‌اش مراجعه می‌کند. رییس بخش تخصصی و پزشکان متخصصی که آن‏جا هستند، ایشان را ارزش‏یابی می‏کنند.

ارزش‏یابی به این صورت است که معمولاً به آن‏ها می‏گویند باید چند روز یا چند هفته‏ای در بخش حضور داشته باشند، از آن‏ها سئوال‏های علمی می‏پرسند، مصاحبه‏های شفاهی می‏کنند، از برخی افراد امتحانات کتبی هم می‏گیرند و کار عملی ایشان را هم در بخش می‏بینند. در نهایت، نتیجه‏ی این ارزش‏یابی را به صورت مکتوب به وزارت بهداشت گزارش می‏کنند.

اگر نتیجه‏ی ارزش‏یابی این پزشک در آن بیمارستان و مرکز تخصصی مثبت باشد و از دید آن گروه تخصصی، ایشان صلاحیت علمی و عملی کافی برای اشتغال به حرفه‏ی پزشکی در آن تخصص را در ایران داشته باشد و آن گروه آموزشی این مسئله را تایید کند، ایشان اجازه پیدا می‏کند که در امتحان "پربورد" تخصصی ایران شرکت کند. اگر فرد متقاضی توانست در امتحان پربورد تخصص قبول بشود، در آن صورت، به عنوان یک پزشک متخصص اجازه دارد در ایران کار کند.

Gesundheit Gesundheitswesen Medizin Messung von Blutdruck beim Arzt
عکس: Fotolia/Alx

قبلاً این‏طور نبود. در گذشته پزشکان ارزش‏یابی می‏شدند، اگر سواد علمی یا صلاحیت عملی کافی نداشتند، ممکن بود برای‏شان دوره‏های تکمیلی بگذارند. یعنی بسته به ارزش‏یا‏بی‏ای که می‏شدند، به آن‏ها می‏گفتند که مثلاً الان سطح سواد علمی شما در حد رزیدنت سال یک، سال دو یا سال سه است و باید شش ماه، یک سال، دو سال یا در برخی موارد بیشتر، دوره‏ی تکمیلی در این رشته‏ی تخصصی در یکی از دانشگاه‏های علوم پزشکی ایران بگذرانید و بعد از آن اجازه دارید که در امتحان پربورد شرکت کنید.

الان با قوانین فعلی و جدید وزارت بهداشت، آن دوره‏های تکمیلی کامل حذف شده است. یعنی هیچ پزشک فارغ‏التحصیل خارج از کشور، در ایران برای دوره‏های تکمیلی معرفی نمی‏شود. یا پزشک صلاحیت کافی دارد که در نتیجه ارزش‏یابی‏اش مثبت است و به امتحان پربورد تخصصی معرفی می‏شود و باید آن امتحان را ‏بگذراند تا بتواند به عنوان پزشک متخصص در ایران کار کند و یا پزشک در امتحان ارزش‏‏یابی یا امتحان پربورد رد می‏شود که نمی‏تواند کار تخصصی بکند؛ اما دیگر آن دوره‏های تکمیلی وجود ندارند.

اگر پزشکی فارغ‏التحصیل از کشورهای دیگر، به جز هشت کشوری که نام بردم، باشد، در آن صورت این پزشک به سه‏ مرکز تخصصی در ایران معرفی می‏شود. یعنی باید برود در سه دانشگاه علوم پزشکی کشور، در سه گروه تخصصی ارزش‏یابی شود و اگر هر سه، ایشان را به عنوان پزشک دارای صلاحیت ارزش‏یابی کردند و در هر سه مرکز موفق بود، در آن صورت، به پربورد معرفی می‏شود و بعد از موفقیت در پربورد و آزمون تخصصی، می‏تواند در ایران کار پزشکی بکند.

دوره‏های تخصصی در دانشگاه‏های آلمان زمان مشخصی دارد یا بسته به نوع رشته و کار تفاوت دارد؟

حداقل طول دوره‏ی تخصص در آلمان مشخص است. در هر دوره‏ی تخصصی، یک زمان مشخص و ثابتی وجود دارد که در سراسر آلمان هم یک‏سان است، یعنی جزو قوانین فدرال است و ارتباطی به ایالت مشخصی ندارد. معمولاً دوره‏های تخصص بالینی یا کلینیکال در آلمان، پنج یا شش ساله هستند؛ بسته به رشته‏ی تخصصی، بعضی رشته‏ها پنج ساله و برخی دیگر شش ساله هستند. یکی دو تا رشته وجود دارند که دوره‏ی تخصصی‏شان چهارساله است که آن‏ها هم مشخص و ثابت هستند. ولی اکثر رشته‏های تخصصی در آلمان، دوره‏های پنج یا شش ساله دارند. طول برخی دوره‏های تخصصی در آلمان، مقداری با ایران متفاوت است. به عنوان مثال، طول دوره‏ی تخصص رشته‏ی رادیولوژی در ایران چهار ساله است، ولی در آلمان پنج سال، یعنی ۶۰ ماهه است.

در ضمن تفاوت دیگری که وجود دارد، این است که بعضی از رشته‏هایی که در ایران به عنوان فوق‏تخصص محسوب می‏شوند، در آلمان تخصص به حساب می‌آیند. برای نمونه، بعضی از فوق‏تخصص‏های داخلی را می‏توان نام برد. در ایران شما اگر بخواهید نفرولوژی یا کلیه بخوانید و فوق‏تخصص کلیه بگیرید، نمی‏توانید از ابتدا با نفرولوژی یا کلیه شروع کنید. ابتدا باید تخصص داخلی بگیرید، بعد به عنوان فوق‏تخصص، می‏روید فوق تخصص کلیه یا نفرولوژی می‏گیرید. ولی در آلمان، رشته‏هایی مانند نفرولوژی یا کلیه، رشته‏هایی مانند گوارش و کبد (گاسترو انترولوژی) به عنوان یک تخصص محسوب می‏شوند. یعنی پزشک از همان ابتدا، با تخصص کلیه یا ریه شروع می‏کند. پس یک سری از رشته‏هایی که در ایران فوق‏تخصص محسوب می‏شوند، در آلمان و به طور کلی در سیستم کشورهای اتحادیه‏ی‏ اروپا، به عنوان دوره‏های تخصصی محسوب می‏شوند.

شما نسبت به وجود افراد سودجویی هشدار داده‏اید که احیاناً اطلاعات نادرستی در زمینه‏ی شرایط ورود به دوره‌های تخصص در رشته‌های پزشکی منتشر می‏کنند. منظورتان از این افراد سودجو چه کسانی است؟

متأسفانه با توجه به اشتیاق زیادی که پزشکان ایرانی به ویژه در دو سه سال اخیر به ادامه‏ی تحصیل در خارج از کشور و به خصوص در آلمان دارند، تعدادی از افراد سودجو که فاقد اطلاعات و صلاحیت کافی هستند و هیچ مجوز فعالیت قانونی هم از هیچ مرجعی در ایران ندارند، تحت عنوان مؤسسات و شرکت‏های خدماتی مختلف، تبلیغات وسیعی از طریق اینترنت و ارسال اس‏ام‏اس به پزشک‏ها راه انداخته‏اند و مدعی می‌شوند که می‌توانند در رشته‏های مختلف تخصصی در آلمان پذیرش بگیرند.

Gesundheit Gesundheitswesen Medizin Frau beim Augenarzt
عکس: Fotolia/nyul

آنها معمولاً در تبلیغات‏شان به رشته‏هایی اشاره می‏کنند که پزشک‏ها بیشتر به آن تمایل و گرایش دارند: رشته‏هایی مانند رادیولوژی، قلب (کاردیولوژی)، درماتولوژی (پوست) و… این اشخاص ادعا می‏کنند که ما می‏توانیم خیلی فوری و سریع، به صورت صددرصد قطعی، بدون هیچ‏گونه مصاحبه‏ای و با حقوق چندهزار یورویی، برای شما پذیرش بگیریم. حتی بعضی‏ها کار را به جایی رسانده‏اند که پیشنهادشان را به مزایده می‏گذارند. یعنی در تبلیغات‏شان اعلام می‏کنند که ما فرصت‏هایی داریم و این فرصت‏ها را به بالاترین پیشنهاد واگذار می‏کنیم. بعد هم مبالغ کلانی، چندین هزار یورو، در حد ۲۰ میلیون تومان، ۳۰ میلیون‏ تومان، بابت این قضیه از پزشک‏ها طلب می‏کنند.

متأسفانه با توجه به گرایشی که در پزشکان وجود دارد و با توجه به این‏که خیلی از پزشکان اطلاعات کافی ندارند و منابع اطلاعاتی‏ در این زمینه، به زبان فارسی محدود است، زمینه‌ی چنین سودجویی‏هایی ایجاد می‏شود. خیلی از پزشک‏ها، زمانی که می‏خواهند شرایط ورود به تخصص پزشکی در آلمان را بررسی کنند، هنوز با زبان آلمانی آشنا نیستند. بنابراین نمی‏توانند از اطلاعاتی که در این زمینه، در وب‏سایت‏های آلمانی هست، استفاده کنند.

بعضی از این افراد، ادعاهای عجیب و غریبی را مطرح می‏کنند که دو نمونه‏ی آن را توضیح داده‏ام. به عنوان مثال، بعضی از این افراد در تبلیغات‏شان می‏نویسند: «ما قادر هستیم که طول دوره‏ی تخصصی پزشک‏ها را حداقل یک‏سال کوتاه کنیم.» این ادعا، واقعاً ادعای خنده‏داری است. چون همان‏طور که توضیح دادم، حداقل طول دوره‏ی تخصصی در کشور آلمان، در تمام ایالت‏ها، ثابت و مشخص است و هیچ‏کسی نمی‏تواند آن را کوتاه کند.

یا نمونه‏ی دیگر اینکه مثلا شرکتی در تبلیغات اینترنتی خودش، به‏دروغ می‏نویسد که «آلمان یکی از کشورهایی است که بعد از اتمام دوره‏ی تخصص پزشکی، بدون هیچ‏گونه ارزش‏یابی، مدارک‏اش تأیید می‏شود و نیاز به نگرانی در مورد تأیید مدرک نیست». در حالی که همان‏طور که پیش از این توضیح دادم و با مراجعه به سایت وزرات بهداشت و مطالعه‏ی آیین‏نامه و جزییات دقیق آن هم می‏بینیم که این‏طور نیست. مدارک تخصصی صادر شده از آلمان هم نیاز به ارزش‏یابی دارد. مراحل ارزش‏یابی‏ای که توضیح دادم و در آن آیین‏نامه هم آمده است را باید طی کرد و شرط آن هم این است که پذیرش حتماً از کلینیک دانشگاهی (Uniklinikum) باشد و نه از کلینیک‏های آموزشی یا خصوصی. در آن صورت، بعد از طی همه‏ی این مراحل، مدرک تخصصی پزشکی صادر شده از آلمان، مورد ارزش‏یابی قرار می‌گیرد و شخص می‏تواند در ایران کار پزشکی بکند.

کاوه بهرامی

تحریریه: کیواندخت قهاری

برای شنیدن گفت‌وگو با دکتر مسعود علمی، پزشک ایرانی، بر روی لینک پایین صفحه کلیک کنید.

پرش از قسمت در همین زمینه

در همین زمینه

نمایش مطالب بیشتر