پیشگیری بهترین راه مبارزه با دیابت است
۱۳۹۱ شهریور ۲۰, دوشنبه
شهروندان عادی آلمان معمولا هر روز ۲۳۰۰ قدم راه می‌روند یعنی حدود ۱۷۰۰ متر. اما پروفسور پتر شوارتس (Peter Schwarz) روزانه حدود ۱۰ هزار قدم راه می‌رود تا خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهد.
پروفسور شوارتس اولین و نخستین کسی است که در سطح اروپا در زمینه پیشگیری از دیابت کرسی استادی به دست آورده است. وی از آوریل ۲۰۰۹ تا کنون در بیمارستان وابسته به دانشگاه درسدن، تلاش خود را بر این نهاده که زوایای بیماری دیابت را برای شهروندان آلمانی روشن کند، چرا که معتقد است بسیاری از مردم هنوز این بیماری را به درستی نمی‌شناسند.
در دیابت چه اتفاقاتی در بدن می‌افتد؟
تخمین زده می‌شود که در سراسر دنیا ۳۶۶ میلیون نفر از بیماری دیابت رنج می‌برند. در آلمان طبق آمار مؤسسه روبرت ـ کخ، شمار مبتلایان به این بیماری حدود ۶ میلیون نفر است که ۹۰ درصد آنها از دیابت نوع دوم یا دیابت بزرگ‌سالی رنج می‌برند.
اما بیماری دیابت سبب بروز چه تغییراتی در بدن می‌شود؟ انسولین از جمله هورمون‌هایی است که توسط بخش درون‌ریز لوزالمعده تولید و ترشح می‌شود. وظیفه انسولین انتقال قند موجود در خون به داخل سلولها است.
اشتفان اشنایدر (Stephan Schneider)، سرپرست بخش دیابت بیمارستان وینتسنتس (Vinzenz –Hospital) در شهر کلن آلمان، در گفت‌وگو با دویچه‌وله می‌گوید: «انسولین سلولها را برای ورود مولکول‌های قند باز می‌کند تا قند به انرژی تبدیل شود.»
اما در افراد مبتلا به اضافه وزن انسولین نمی‌تواند وظیفه خود را به درستی‌انجام دهد و انتقال مولکول‌های قند به داخل سلول به اندازه کافی صورت نمی‌گیرد. این قند مازاد که در بدن باقی مانده و سوزانده نمی‌شود، کم‌کم شروع به تخریب دیواره سلولها می‌کند.
دیابت نوع دوم را با تزریق انسولین یا در موارد خفیف‌تر با قرص‌های حاوی انسولین درمان می‌کنند.
بیماری‌های ناشی از دیابت
دیابت می‌تواند فشار خون، سکته قلبی، سکته مغزی و تخریب بافت کلیه را به همراه داشته باشد. در این موارد کلیه نمی‌تواند وظیفه عادی خود را انجام دهد تا جایی که برخی از بیماران ناچار به انجام دیالیز می‌شوند.
ضایعات چشمی و حتی نابینایی نیز از جمله پیامدهای بیماری دیابت‌است. ضایعات اعصاب نیز از دیگر پیامدها است. در این حالت تأمین نیاز سلول‌های عصبی با مشکل مواجه می‌شود و در پی مرگ سلول‌های عصبی، بی‌حسی دست و به‌ویژه پاها اتفاق می‌افتد.
راینار ولف‌روم (Reinar Wolfrum)، بیماری که به دلیل بیماری دیابت از ناحیه پا دچار مشکل شد و در نهایت پاشنه پای او را قطع کردند، می‌گوید: «در پاییز درد پاشنه من شروع شد.»
این بیمار ۵۶ ساله می‌گوید، معاینات نشان داد که پاشنه پای او دچار عفونت باکتریایی شده و در صورت عدم درمان عفونت، دیگر استخوان‌ها نیز ممکن است عفونی شوند. اشتفان اشنایدر (Stephan Schneider)، پزشک معالج این بیمار می‌گوید، زخم‌ها به سادگی التیام نمی‌یافت و در نهایت آنها ناچار به قطع استخوان پاشنه و ساختن پاشنه‌ای جدید از عضلات و پوست شدند.
کم‌حرکتی، از عوامل مؤثر ابتلا به دیابت
عوامل اصلی ابتلا به دیابت اضافه وزن، تغذیه ناصحیح و کم‌حرکتی‌اند. پروفسور شوارتس می‌گوید: «از ۲۰ سال پیش به این طرف ما کمتر حرکت می‌کنیم و در روز به طور متوسط ۵۰۰ تا ۷۰۰ کیلو کالری کمتر مصرف می‌کنیم.»
به گفته او، امروزه ما به انرژی کم‌تری نیاز داریم، در حالی که تغذیه ما به گونه‌ای است که بیش از گذشته انرژی دریافت می‌کنیم.
اضافه‌وزن که پیامد طبیعی این روند است باعث بزرگ‌تر شدن شکم می‌شود که به گفته پروفسور شوارتس، همین شکم برآمده حاوی ۴ تا ۵ کیلوگرم چربی است. او می‌گوید که شکم‌های بزرگ حاوی ۱۰ تا ۱۵ کیلو چربی هستند و در این افراد خطر ابتلا به دیابت تا ۸۰ درصد بیشتر از افراد معمولی است.
بنابراین یکی از مهم‌ترین بخش‌های درمان بیماری دیابت تغییر در نوع تغذیه است. در آلمان دوره‌هایی دایر شده که در آن به مراجعان در مورد میزان هیدرات کربن موجود در غذاها آموزش داده می‌شود. شرکت‌کنندگان در این دوره‌های آموزشی از اهمیت ورزش آگاهی می‌یابند و چگونگی مراقبت از پاها را فرا می‌گیرند.
پیشگیری بهترین درمان است
اتحادیه اروپا در حال حاضر برنامه‌ای در دست دارد با این هدف که تا ۴ سال دیگر شهروندان کشورهای عضو را مجبور به پیروی از برنامه‌ای برای پیشگیری از دیابت کند.
با این حال پروفسور شوارتس که کرسی استادی خود را در زمینه پیشگیری از دیابت اخذ کرده معتقد است، کار زیادی لازم است تا این برنامه به صورت برنامه‌ای ملی برای این کشورها در بیاید.