گزارش مذاکرات هسته‌ای در صحن علنی مجلس
۱۳۹۱ خرداد ۲۴, چهارشنبه
مطابق تصویری که سعید جلیلی به نمایندگان ارائه داد کشورهای غربی مدام در حال عقب نشینی در برابر ایران هستند. جلیلی مدعی است کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نماینده کشورهای موسوم به ۱+۵ پس از مذاکرات بغداد از گفتگو بر سر اصل موضوع طفره می‌رفته است.
سعید جلیلی به نمایندگان مجلس گفت «اما من در نامه‌ای به ایشان هشدار دادم که اگر اینگونه باشد، دلیلی برای ادامه مذاکرات در مسکو نیست. این نامه سبب شد تا خانم اشتون با من تماس تلفنی بگیرد.»
گفتگوی تلفنی اشتون و جلیلی
مسئولان ایرانی می‌گویند در نشست بغداد توافق شد تا پیش از مذاکرات مسكو (۲۹ و ۳۰ خرداد) معاونان و كارشناسان دو طرف برای تهیه دستور کار گفت‌وگوهای آینده با یک دیگر دیدار کنند. علی باقری معاون جلیلی گلایه می‌کند که دو نامه‌ای که نیمه‌ی اول خرداد به این منظور برای هلگا اشمید معاون اشتون نوشته بی‌پاسخ مانده است.
شورای عالی امنیت ملی در بیانیه‌ای که روز سه شنبه، ۲۳ خرداد منتشر شد نوشت، اشتون در گفتگوی تلفنی با جلیلی اعلام آمادگی کرده که پیشنهادهای پنج‌گانه ایران که در بغداد مطرح شد نیز در مذاکرات مسکو مطرح شوند. باقری در نامه به اشمید تاکید کرده بود که موفقیت نشست مسکو در گرو تمهید مقدمات لازم و تدوین دستور کار جامع و توافق شده است.
به گزارش اسوشیتدپرس مایا كوسیانسیچ، یکی از سخنگویان اتحادیه اروپا در واکنش به درخواست باقری گفته است، اصل همکاری بر سر موضوع‌های مورد مناقشه است، نه بحث بر سر روند گفتگوها. او می‌افزاید کاترین اشتون درباره‌ی این مسائل مستقیما با جلیلی، رئیس تیم مذاکره‌کننده ایران گفتگو خواهد کرد.
صرف نظر از پیش شرط مذاکرات مسکو
سعید جلیلی در گزارشی که به مجلس ارائه داد اشاره‌ای به برگزار نشدن نشست معاونان و کارشناسان نکرده که ایران آن را پیش‌شرط موفقیت مذاکرات مسکو عنوان می‌کرد. در بیانیه‌ی دبیرخانه شورای عالی امنیت آمده است «جلیلی به خاطر برگزار نشدن گفت‌وگوهای کارشناسی و معاونان که در بغداد بر سر آن توافق شده بود، از کاترین اشتون گلایه کرده است.»
برخی از تحلیلگران گفتگوی تلفنی دوشنبه شب جلیلی و اشتون را نشانه‌ی عقب نشینی تهران از مواضع پیشین خود در مورد مشخص شدن دستور کار مذاکرات مسکو تفسیر کرده‌اند. دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند تهران اعلام آمادگی کرده در مورد محدودیت غنی‌سازی اورانیوم در ایران مذاکره کند.
سخنگوی اشتون خاطر نشان کرد جلیلی اطمینان داده است که هیات ایرانی در مذاکرات مسکو به نگرانی‌های کشورهای گروه ۱+۵ (پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان) واکنش نشان دهد و پاسخ‌گوی پرسش‌های آنها باشد.
پایان راهبرد فشار؟
ظاهرا حضور دبیر شورای عالی امنیت ملی در مجلس بی‌ارتباط با شایعاتی که در مورد عقب نشینی ایران منتشر شده نبوده است. او خطاب به نمایندگان گفت «به شما اطمینان میدهم که آنها دریافته‌اند که راهبرد فشار به پایان رسیده و زمان برای گفتگو هموار است.» جلیلی در بخش دیگری از اظهاراتش گفت «به خانم اشتون گفتم که برای هر نوع مصارف صلح‌آمیز هسته‌ای، ایران در چارچوب NPT حق دارد که به غنی‌سازی بپردازد.»
کشورهای غربی بارها اعلام کرده‌اند که با استفاده صلح‌آمیز ایران از انرژی هسته‌ای مخالفتی ندارند. آنچه مایه نگرانی جامعه جهانی و صدور قطعنامه‌های الزام‌آور شورای امنیت شده "فعالیت‌های مشکوک"ی است که به اعتقاد دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موجب نگرانی از ابعاد احتمالا نظامی فعالیت‌های هسته‌ای ایران شده است.
مطابق برخی گزارش‌ها، ایالات متحده آمریکا قصد دارد در صورت به شکست کشیده شدن گفتگوهای مسکو بر شدت تحریم‌های علیه جمهوری اسلامی بیفزاید. خبرگزاری ریانووستی ۱۵ خرداد نوشت، دیوید کوهن معاون وزیر دارایی آمریکا در مصاحبه با روزنامه اسراییلی "هاآرتص" گفته است «اگر در مسکو به تحول نرسیم بدون هیچگونه شکی به افزایش فشار بر ایران ادامه خواهیم داد.»
«رفتار غرب در مذاکرات فریبکارانه است»
مهدی سنایی، نماینده نهاوند و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس می‌گوید «با توجه به سوء ظنی که به اهداف آمریکا در بین سیاست‌مداران روسیه وجود دارد و نگاه آمریکا به سوریه انتظار می‌رود مسکو نقش فعالی در مذاکرات ایران ایفا کند و مذاکرات مسکو تحت تاثیر بلوک شرق و چین به نتایج مطلوبی دست یابد.»
به گزارش خبرگزاری مهر جواد جهانگیرزاده، نماینده ارومیه در نشست علنی ۲۴ خرداد مجلس گفت «تجربه تاریخی به ما نشان داده رفتار غرب در قبال مذاکرات فریبکارانه است و معادله آنها معادله‌ای مجهول است.» رئیس مجلس علی لاریجانی نیز رفتار کشورهای غربی را " مزورانه، دوگانه و متناقض" خوانده است. برخی از ناظران اعتقاد دارند مسئولان ایران با این گونه اظهارات قصد دارند افکار عمومی را آماده‌ی پذیرش شکست احتمالی مذاکرات مسکو و پیامدهای ناخوشایند آن کنند.
اطمینان آمریکا از فشار چین و روسیه به ایران
ظاهرا خوش بینی برخی از نمایندگان در مورد تاثیر مطلوب چین و روسیه بر روند مذاکرات چندان واقع‌بینانه نیست.
هو جین‌تائو رئیس جمهور چین هفته‌ی گذشته در دیدار با محمود احمدی‌نژاد ابراز امیدواری کرد ایران بیش از پیش نرمش از خود نشان دهد و در گفتگوهای هسته‌ای جدی باشد.
وزیر خارجه آمریکا، هیلاری کلینتون روز سه شنبه، ۲۳ خرداد ابراز اطمینان کرد که چین و روسیه به تهران فشار شدیدی می‌آورند تا با پاسخ‌های آماده وارد مذاکرات مسکو شود. به گزارش خبرگزاری فرانسه کلینتون می‌افزاید ما هفته‌ی آینده خواهیم دید که پاسخ‌های ایران به اندازه کافی قانع‌کننده هستند یا نه.
روسیه و چین به تمام قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران رای مثبت داده‌اند.
در همین حال سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه برای دیدار با مقام‌های ارشد ایران ظهر چهارشنبه وارد تهران شد. مذاکرات مسکو و بحران سوریه دو محور اصلی گفتگوهای لاوروف با همتای ایرانی‌اش، محمود احمدی‌نژاد و سعید جلیلی عنوان شده است.