'Kahraman' gençler
9 Haziran 2012
“Namus nedir?” Kahramanlar anlamına gelen "Heroes- Namus adına yapılan baskıyla mücadele" projesinde yer alan gençler, okul veya gençlik merkezlerinde düzenledikleri atölye çalışmalarına, işte bu soru ile başlıyor. Beş yıldan beri projede yer alan 24 yaşındaki Gökay Abacı gençlerin namus sözünü dillerinden düşürmediğini belirterek “Ama sınıfta namus nedir diye sorduğumuz zaman, herkes susuyor. Yani hiçbiri doğru düzgün yanıt veremiyor. Kullanıyorlar ama namusun ne olduğu sorusunu cevaplayamıyorlar” diyor. İki yıldan beri projede yer alan 20 yaşındaki Mert Albayrak ise namusun genellikle aile ile bağdaştırıldığını dile getirerek, “genelde ilk olarak aile namusunun çok önemli olduğunu söylediklerini” belirtiyor.
“Kahraman” gençler
Almanya’nın başkenti Berlin’de Türk ve Arapların yoğun olarak yaşadığı Neukölln semtinde göçmen kökenli genç erkeklere yönelik 2007 yılından beri yürütülen Heroes projesi, namus, kadın-erkek eşitliği, insan hakları gibi konularda geleneksel aile ve toplum yapısına sahip genç erkekleri bilinçlendirmeyi hedefliyor.
Strohhalm Derneği bünyesinde yürütülen projede öncelikle “kahraman” olmak isteyen gençler yaklaşık bir yıl süren eğitime katılıyor. Bu eğitimde, gençler haftada en az bir kere, grup liderleri ile biraraya gelerek, namus, bekâret, kadın-erkek ilişkileri, zorla evlendirme gibi kavramları tartışıyor ve sorguluyorlar. Bunun yanı sıra birlikte gezi, konser gibi etkinliklere katılıyorlar. Yaklaşık bir yıl süren eğitim sonunda ise gençlere “kahraman sertifikası” veriliyor.
Projenin hedeflerinden biri, gençlerin diğer gençlere örnek olması. Bu çerçevede de, “kahraman gençler,” grup liderlerinin gözetiminde okul ve gençlik merkezlerinde diğer gençlere yönelik atölye çalışmaları yapıyor.
Hedef gençlerin düşünmesini sağlamak
Kahraman sertifikası alan gençlerin yönetimindeki atölye çalışmalarında, namus, kadın-erkek eşitliği, kimlik gibi konulara ilişkin gençlerin günlük hayatta karşılaştıkları durumlar canlandırılıyor. Örneğin bir gencin kız kardeşi arkadaşlarıyla geziyor. Gencin arkadaşı gelip, “Kız kardeşini kolundan tuttuğun gibi eve götür, senin namusun yok mu?” diyor. Genç, arkadaşının baskısına dayanamayarak, kız kardeşini zorla eve götürüyor. Bu durum canlandırıldıktan sonra, gençlere ‘Siz ne yapardınız, nasıl davranırdınız’ diye sorarak, konuyu hep birlikte tartışıyorlar.
Gökay Abacı, hedeflerinin doğruyu veya yanlışı göstermek olmadığını vurguluyor. Abacı, “Gittiğimiz sınıflarda bizim en büyük başarımız insanları düşündürmek. Yani önce çoğu öğrenci klişelerle düşünüyor. Workshoplar bittikten sonra bakıyoruz, düşünceleri tamamen değişmese de, düşünmeye başlıyorlar. Zaten üç saat içinde bir kişinin düşüncelerini değiştirmek mümkün değil” şeklinde konuşuyor.
Gençlerin değişimi
Ancak Heroes projesi grup lideri Yılmaz Atmaca, beş yıldan beri birlikte çalıştıkları gençlerin değiştiğini, hatta bu değişim karşısında hayrete düştüklerini ifade ederek, şunları söylüyor: “Projeye başladıktan bir kaç yıl sonra fark ettik ki, gençlerimiz feministliği konuşuyorlar, kadın hakları konusunda daha açık konuşuyorlar, daha cesaretliler, bekâret söz konusu olduğunda, hiç düşünmeden, bunu daha farklı bir şekilde dile getiriyorlar. Fark ettik ki bu değişim bir süreç istiyor.”
Artık atölye çalışmalarını yöneten 21 yaşındaki Ali Ahmed de, proje kapsamında geçirdiği iki buçuk yıl içinde daha açık bir insan haline geldiğini, değiştiğini söylüyor: “Bazı konulara ilişkin görüşlerim değişti. Örneğin namus cinayeti. Tamam, babam bana eğer kızım bakireliğini kaybederse onu öldürmem gerektiğini öğretmedi ama böyle bir durumda aileden dışlanması gerektiğine inanıyordum. Bu noktada, ‘Hayır, ben kızımı hiç bir zaman için aileden dışlamak istemem’ diye düşündüm. Kızım ne yaparsa yapsın, başkalarının düşüncesi beni ilgilendirmiyor, benim için önemli olan benim ne düşündüğüm. Bu benim namusum, şerefim. Ne olursa olsun kızımın arkasındayım.”
Grup lideri Eldem Turan ise gençlerin bu tartışmalarla kendilerini daha iyi ifade etmeyi öğrendiğine dikkat çekiyor: “Bize gelen gençlerin çoğu açık görüşlü ailelerden geliyor. Burada daha çok kendilerini ifade etmeyi öğreniyorlar, korkularını, düşüncelerini... Ve erkekler için de çok güzel bir şey bu. Çünkü erkekler arasında, özellikle de bizim milletimizde erkekler arasında, kadınlar arasında olduğu gibi iletişim olmuyor maalesef.”
Proje Almanya’ya yayılıyor
2007 yılından beri yürütülen proje kapsamında şimdiye kadar 25 gence kahramanlık sertifikası verildi. Bu gençlerin yönetimindeki atölye çalışmaları sayesinde ise yaklaşık 4 bin gence ulaşıldı. Proje, şimdiye kadar uyum, demokrasi ve hoşgörü gibi dallarda verilen altı ödül kazandı. Berlin’de başarıya ulaşan Heroes Projesi 2011 yılında Almanya’nın Duisburg, Münih ve Augsburg kentlerinde de uygulanmaya başlandı. Önümüzdeki aylarda da, Heilbronn, Köln ve Stuttgart kentlerinde projeye başlanması planlanıyor.
© Deutsche Welle Türkçe
Haber: Jülide Danışman / Berlin
Editör: Gezal Acer